Autisme

Naar schatting heeft 1 op de 100 een vorm van autisme. Bij hen is de bedrading in de hersenen anders dan bij de meeste mensen. Maar er zijn ook steeds meer aanwijzingen dat autisme niet alleen een aandoening van het brein is, maar van het hele lichaam. Zo hebben mensen met autisme opvallend vaak darmklachten.

Autisme is in 83 procent van de gevallen erfelijk. De genetische aanleg wordt onder invloed van nog onduidelijke factoren geactiveerd tijdens de zwangerschap. Iemand wordt dus autistisch geboren. Autisme komt twee keer zo vaak bij mannen voor dan bij vrouwen. Hoe dat komt, is (nog) niet precies bekend. Het vermoeden bestaat dat het vrouwelijk gen een beschermende werking heeft. Daarnaast wordt autisme bij vrouwen minder goed herkend omdat zij er vaak anders mee omgaan.

Voorheen werden mensen met autisme ook wel ‘autisten’ genoemd, maar dat is nu niet meer gebruikelijk omdat het als beledigend wordt ervaren. Het is immers een psychische aandoening die je hébt en niet bént.

Tot voor kort werd er een onderscheid gemaakt tussen verschillende vormen van autisme, zoals klassiek autisme, Asperger of PDD-NOS. Omdat er niet genoeg wetenschappelijk bewijs is voor dit onderscheid, spreken de meeste professionals tegenwoordig alleen nog van een Autisme Spectrum Stoornis (ASS). Wel zeker is dat er een laag en een hoog erfelijke variant bestaat – dan zijn er meerdere mensen in de familie met autisme.

De onderlinge verschillen tussen mensen met autistische trekjes zijn groot. De een is het liefst alleen, terwijl de ander juist altijd op zoek is naar contact. Verstandelijke beperkingen komen voor, maar ook juist hoge intelligentie. Vaak wordt er daarom vooral gekeken naar hoe sterk autistisch iemand is.

Een eigenaardig taalgebruik, alles letterlijk nemen, moeite hebben met contact of juist op een nogal directe manier op iemand afstappen: de kenmerken van autisme vallen vooral op het gebied van sociale interactie op.

Daarnaast is repetitief en gefixeerd gedrag ook karakteristiek voor mensen met autisme. Ze kunnen helemaal opgaan in één onderwerp, zijn bovenmatig gevoelig voor prikkels, vaak sterk gehecht aan vaste gewoontes en kunnen obsessief gedrag vertonen.

Dit soort eigenschappen zijn lastig voor zowel autistische mensen zelf als voor hun omgeving. Toch heeft autisme ook positieve kanten. Zo zijn mensen met autisme over het algemeen bijzonder goed in het opmerken van details, zijn ze vaak heel analytisch, zorgvuldig en creatief.

Als ouder merk je vaak wel dat er iets anders is aan je kind, maar kun je je vinger er niet op leggen. Je kind maakt bijvoorbeeld weinig oogcontact, heeft moeite met het uiten van emoties of raakt helemaal van de rel als dingen anders lopen dan normaal.

Vaak vindt hij of zij moeilijk aansluiting bij leeftijdsgenootjes of wordt zelfs gepest. Het is natuurlijk lastig om je kind te zien worstelen. Bovendien kan een autistisch kind soms een zware stempel drukken op de rest van het gezin.

Als autisme wordt vastgesteld, is dit vaak zowel een schok als een opluchting. Door de diagnose is er meer begrip en kunnen ouders leren hoe ze het beste met hun kind met autisme kunnen omgaan. Bij ernstige vormen van autisme kan specialistische hulp uitkomst bieden. Zo hebben zwaar autistische kinderen soms veel baat bij een autismegeleidehond.

Autisme is niet te genezen. Wel leren veel autisten er in de loop der jaren mee om te gaan. Soms met behulp van bijvoorbeeld sociale vaardigheidstraining. Het komt ook regelmatig voor dat mensen pas op latere leeftijd ontdekken dat ze autisme hebben. Voor hen valt er dan veel op z’n plek.

Leven met een partner met autisme is doorgaans niet makkelijk. Je wil immers graag dat je geliefde zich in je inleeft en dat vermogen ontbreekt vaak. Ook het verkeerd lezen van non-verbale signalen en je woorden heel letterlijk nemen, kan tot onbegrip en conflicten leiden.

Kinderen die opgroeien met een ouder met autisme missen vaak warmte. Omdat hun vader of moeder meestal ook niet zo flexibel is, is er vaak veel ruzie in huis. Het kan daarom verstandig zijn om als gezin in therapie te gaan.