Borderline komt vaak voor het eerst tot uiting tussen 18- en 25-jarige leeftijd: een levensfase met grote veranderingen op het gebied van relaties, werk en leefomgeving. Hoe eerder de diagnose wordt gesteld, hoe groter de kans op een succesvolle behandeling.
In het handboek van psychiatrische stoornissen, de DSM-5, staan negen kenmerken. Om in aanmerking te komen voor de diagnose borderline moet iemand aan vijf daarvan voldoen.
Krampachtig proberen te voorkomen dat iemand je -feitelijk of vermeend- in de steek laat.
Een patroon van instabiele en intense relaties, waarbij de ander heel erg wordt geidealiseerd of juist gekleineerd.
Identiteitsstoornis: duidelijk en aanhoudend instabiel zelfbeeld of zelfgevoel.
Impulsiviteit op ten minste twee gebieden die je mogelijk kunnen schaden (bijvoorbeeld geld verkwisten, seks, misbruik van middelen, winkeldiefstal, roekeloos rijden, vreetbuien).
Terugkerende suïcidale gedragingen, gestes of dreigingen, of automutilatie (zelfverwonding).
Sterk wisselende stemmingen (bijvoorbeeld periodes van intense dysforie – het tegenovergestelde van euforie, prikkelbaarheid of angst meestal enkele uren durend en slechts zelden langer dan een paar dagen).
Een chronisch gevoel van leegte.
Inadequate, intense woede of moeite om je kwaadheid te beheersen (bijvoorbeeld regelmatig terugkerende driftbuien, aanhoudende woede of herhaaldelijke vechtpartijen).
Voorbijgaande, aan stress gebonden paranoïde ideeën of ernstige dissociatieve verschijnselen (het idee buiten de werkelijkheid te staan).