De vraag

Waarom heb ik opeens nachtmerries?

De laatste jaren word ik altijd tussen 5.30 – 6.00 uur ’s ochtends wakker. Ik moet dan naar de wc en val dan vrij snel weer in slaap, tot de wekker om 7.00 gaat en ik fris opsta.

Sinds een paar weken word ik echter geradbraakt wakker uit een nachtmerrie als de wekker gaat. En ik heb geen idee wat de oorzaak van de nachtmerrie is dan. Er is niets gebeurd waardoor ik ze heb; ze zijn er gewoon opeens. Is er een manier om het tijdstip van wakker worden een uur te verleggen, zodat ik weer lekker fris wakker wordt? Wat is de oorzaak van die nachtmerries?

Het advies

Nachtmerries komen vrij vaak voor. Tussen de 50 en 85 procent van alle volwassenen heeft op z’n minst af en toe een nachtmerrie – mannen even vaak als vrouwen.

Een nachtmerriestoornis: de (mogelijke) oorzaken

Een nachtmerriestoornis komt een stuk minder vaak voor (2 tot 8 procent) en kan goed behandeld worden. Net als jij voelen mensen die nachtmerries hebben zich vaak moe en geradbraakt.

Soms ontstaan nachtmerries na een traumatische ervaring en soms ‘opeens’. Als nachtmerriestoornissen opeens ontstaan ligt de oorzaak vaak in het gebruik van medicatie. Mijn eerste vraag aan jou zou dan ook zijn of je enkele weken geleden misschien met medicijnen begonnen bent of van dosering bent veranderd. In dat geval kan de huisarts of specialist wellicht helpen bij het zoeken naar een alternatief.

Er zijn ook andere uitlokkende factoren van nachtmerries, zoals:

  • drank of drugs
  • psychische aandoeningen
  • spanningsklachten
  • bepaalde andere slaapstoornissen (zoals circadiane ritmestoornissen, insomnie en slaapapneu)

Soms worden mensen bang om te gaan slapen en bouwen zo slaaptekorten op. Ook dit kan weer nachtmerries uitlokken. En hoe moeër je je voelt, hoe vatbaarder je bent voor angstgevoelens.

De aanpak van een nachtmerriestoornis

Nachtmerriestoornissen gaan meestal niet vanzelf weer over, dat is helaas een fabeltje. De oorzaak ervan moet worden aangepakt. Wanneer medicatie de oorzaak is, is dat meestal vrij eenvoudig. In andere gevallen worden nachtmerriestoornissen behandeld met:

  • psychotherapie;
  • cognitieve gedragstherapie;
  • IRT;
  • of EMDR.

Soms worden ook ontspanningstraining en hypnose ingezet, of wordt de onderliggende slaapstoornis behandeld. Dat laatste moet echt gebeuren door iemand die ervaring met de behandeling van nachtmerries, en die ook in staat is om onderliggende factoren op te sporen.

Een slaapstoornis als oorzaak van nachtmerries

Als een onderliggende slaapstoornis een circadiane ritmestoornis blijkt te zijn, dan kan het inderdaad zinvol zijn om het tijdstip van wakker worden een uurtje proberen te verleggen. Dat kan bijvoorbeeld met chronotherapie of lichttherapie. Ook dit moet je doen onder professionele begeleiding. Let daarbij op dat ook je tijdstip van naar bed gaan een uurtje mee moet schuiven.

Medicatie wordt niet vaak gebruikt tegen nachtmerries. Sommige medicatie kan helpen de hoeveelheid REM-slaap af te laten nemen. Andere medicijnen verminderen de kans om wakker te worden door een droom.

Leefstijl onder de loep

Zelf kan je nog proberen om goed op je leefstijl te letten – en de volgende vragen even langs te lopen:

  • Lig je niet te vroeg in bed?
  • Doe je geen dutjes overdag?
  • Leef je regelmatig?
  • Ben je matig met uppers als koffie, thee, alcohol, nicotine etcetera?
  • Beperk je stress en ben je voldoende ontspannen?
  • Ben je echt slaperig als je je bed in stapt?

Nachtmerries die zomaar ontstaan hebben doorgaans geen functie in verwerkingsprocessen. Ze worden simpelweg een vervelende gewoonte van de hersenen en leveren alleen maar angst en vermoeidheid op. Aanpakken dus, dan ben je er hopelijk weer snel van af!

Lees ook in zeven stappen naar een onbezorgder nachtrust

Meer weten over dit thema? Bekijk Slapen
Deel dit artikel:
17 augustus 2015 | Laatst gewijzigd op 23 oktober 2020

Lees ook deze artikelen

Mijn hoofd wil piekeren en ik niet
Advies

Mijn hoofd wil piekeren en ik niet

Beste Cees, Al jarenlang gebeurt mij drie tot vijf keer per week het volgende: terwijl “ik” en mijn lichaam heerlijk s...
‘We bieden een luisterend oor, dat is vaak al genoeg’
Branded content

‘We bieden een luisterend oor, dat is vaak al genoeg’

Gaat het even niet zo lekker? Dan kun je als jongvolwassene bellen of chatten met de Alles Oké? Supportlijn. Geen onderwerp is te...
Column Jean-Pierre van de Ven: Terugval
Artikel

Column Jean-Pierre van de Ven: Terugval

Jean-Pierre van de Ven is relatietherapeut en geeft elke maand een inkijkje in zijn praktijk.
Column Jean-Pierre van de Ven: Terugval
Artikel

Column Jean-Pierre van de Ven: Terugval

Jean-Pierre van de Ven is relatietherapeut en geeft elke maand een inkijkje in zijn praktijk.
Beter slapen kun je leren
Artikel

Beter slapen kun je leren

Als je de hele nacht ligt te kijken hoelang je al aan het woelen bent, dan is het tijd om te leren hoe slapen ook alweer gaat. Wak...
Hoeveel slaap heb je nodig?
Artikel

Hoeveel slaap heb je nodig?

Weinig slapen – sommige mensen kunnen het gewoon. Terwijl anderen zich na één korte nacht al een wrak voelen. Hoeveel slaap je...
Dan slaap ik wel niet
Artikel

Dan slaap ik wel niet

Na jarenlang wakker liggen en ontelbare therapieën, cursussen en zelfhulpboeken ontdekt journalist Marianne ter Mors eindelijk de...
Angstklachten te lijf
Artikel

Angstklachten te lijf

Een groeiende groep mensen kampt met angstklachten. Vaak hebben die echter helemaal geen mentale oorzaak, maar een fysieke, ontdek...
Tussen slapen en ontwaken
Artikel

Tussen slapen en ontwaken

Onbekenden door je slaapkamer zien sluipen. Wakker worden en geen vin ­kunnen verroeren. In het schemergebied tussen waken en sla...
Eerst maar eens genoeg slapen
Verhaal

Eerst maar eens genoeg slapen

Waarom was ze toch zo moe? Redacteur Anne Pek onderwierp haar nachtrust aan een onderzoek en ontdekte dat ze veel minder sliep dan...
412