Zo geef je een goed feest

Schep verwachtingen

Men denkt dat feesten waar veel van wordt verwacht alleen maar tegenvallen. De meeste mensen zeggen daarom: ‘Het wordt niets bijzonders hoor. Gewoon een paar mensen.’ Als je dat werkelijk wil, is daar natuurlijk niets mis mee. Maar stiekem willen we toch graag dat het bijzonder wordt. Sta voortaan stil bij het effect van de self-fulfilling prophecy: onze verwachtingen kunnen de werkelijkheid sturen. Mensen gedragen zich namelijk in overeenstemming met hun verwachtingen. Met andere woorden: als je al van tevoren zegt dat het een gewone verjaardag wordt, dan gebeurt dat ook. Durf dus hoog in te zetten. Dan zijn mensen voorbereid op iets geweldigs, kleden zich mooi en zijn al in de stemming. En dat heeft weer een positieve invloed op het feest.

De self-fulfilling prophecy werkt, maar dat betekent niet dat je achterover kunt zitten omdat alles vanzelf gaat. Als je hebt gezegd dat je een reusachtig Bourgondisch diner maakt, scheep de gasten dan niet af met afhaalchinees.

Verwachtingen scheppen heeft nog een voordeel. Als mensen de indruk hebben dat het om iets bijzonders gaat, om iets zeldzaams, dan willen ze erbij zijn. Dat is het schaarste-principe. Gevolg: geen slappe excuses en afmeldingen, maar een druk bezocht feest.

Geef je gasten verantwoordelijkheid

Een aantal groepsprocessen kan zorgen dat je gasten onderuitzakken en verwachten dat jij het leuk maakt – niet bevorderlijk voor een gezellig feest. Een bekend psychologisch mechanisme is social loafing (sociaal lanterfanten), wat inhoudt dat mensen in aanwezigheid van anderen minder hun best doen. Zo bleek uit onderzoek dat de individuele inzet van touwtrekkers minder was als ze in een groep deelnamen dan wanneer het één tegen één was. Ook blijken mensen minder hard te juichen als ze zich in een grotere groep bevinden. Bovendien bestaat zoiets als spreiding van verantwoordelijkheid; in groepen denken mensen snel dat ánderen zich wel verantwoordelijk voelen. Een feest slaagt echter pas als iedereen daar een steentje aan bijdraagt.

Geef je gasten dus kleine opdrachten: laat een taart bakken, vraag of iemand met een schaal hapjes rondgaat en zorg dat een ander de muziek in de gaten houdt. Als mensen zich medeverantwoordelijk voelen en denken dat hun individuele bijdragen worden gezien door anderen, zullen ze eerder hun best doen om een evenement te laten slagen.

Bovendien zullen ze het feest meer waarderen omdát ze er zelf aan hebben bijgedragen. Dat is het principe van cognitieve dissonantiereductie. Als mensen zich inzetten voor iets dat ze niet waarderen, ontstaat een vervelende spanning (cognitieve dissonantie) tussen het gedrag en hun opvatting. Die spanning verdwijnt door de opvatting bij te stellen. Je zou zich toch niet inspannen voor een feest waar je geen zin in hebt? Laat mensen dus moeite doen, dan krijgen ze vanzelf zin.

Creëer een groepsgevoel

Een voorwaarde voor een goede sfeer, waarin mensen die elkaar niet goed kennen zich openstellen, is saamhorigheidsgevoel. Iedereen heeft echter de neiging om personen in te delen in ‘wij’ en ‘zij’ (in het jargon van sociaal psychologen: de ingroup en outgroup). Degenen die op ons lijken, krijgen al snel een plekje in de ingroup. We vinden hen aardiger en zijn bereid meer voor ze te doen dan voor mensen die we tot de outgroup rekenen. Zo zullen je hippe uitgaansvrienden snel aan elkaar klitten en weinig moeite doen om te integreren met je keurig in het pak gestoken collega. Op feestjes ontstaan hierdoor al snel eilandjes van gelijksoortigen, en een echt groepsgevoel komt niet tot stand.

Overeenkomsten scheppen dus een band. Maar voor mensen die elkaar nog niet kennen, ben je aanvankelijk de enige overeenkomst. Als je moeizame gesprekken wilt voorkomen – ‘Hoe ken jij de gastvrouw?’ – reik de gasten dan een andere overeenkomst aan. Verzin bijvoorbeeld een thema, of laat iedereen zich verkleden. Dat schept niet alleen een overduidelijke overeenkomst, maar verhult ook verschillen die normaal gesproken onoverbrugbaar lijken. ‘Leuke pruik’, zal je hippe vriend nu tegen de keurige collega zeggen, en ineens is er kans op een geanimeerd gesprek tussen de twee.

Niet iedereen wil zich natuurlijk als octopus of sloerie verkleden, of zijn gasten dat aandoen. Het kan ook subtieler. Iedereen in het zwart, of een Russisch diner met kaviaar, blini’s en borsjtsj. Heel belangrijk: als je het doet, doe het dan vol overtuiging: zorg voor Russische vlaggen, muziek van Strawinsky, en voldoende wodka.

Een absolute voorwaarde voor een succesvol thema- of verkleedfeest is dat iedereen de dresscode volgt. Als de ene helft is uitgedost en de andere helft niet, ontstaan weer een ingroup en een outgroup en dus geen groepsgevoel. Ook geneert de ene helft zich omdat ze overdressed is en voelt de andere helft zich toeschouwer. Maak van tevoren duidelijk dat de deur dicht blijft voor mensen die zich niet aan het thema houden. En zorg dat je wat kledingstukken, accessoires en make-up achter de hand heeft, voor gasten die echt niets konden vinden.

Maak sfeer

Sommige feesten hebben sfeer, andere niet. Maar wat is sfeer en hoe krijg je het op je feest? Sfeer is een stemming die ontstaat onder bepaalde omstandigheden. Alle omstandigheden die de zintuigen prikkelen, kunnen de sfeer beïnvloeden.

Heb je een maaltijd voorbereid, dan zet je misschien alle ramen en deuren open voordat je gasten arriveren. Maar misschien is het soms beter om dat niet te doen. De geur van versgebakken brood of knoflook kan al voordat het eten op tafel staat de juiste stemming teweegbrengen.

Muziek is onontbeerlijk voor een goede sfeer. Het beïnvloedt en geeft toegang tot onze emoties. Je hebt met muziek een machtig instrument in handen: het kan mensen rustig maken, of juist leven in de brouwerij brengen. Lage bassen veroorzaken trillingen in ons lijf die emoties kunnen opwekken. En ergens rond de 120 beats per minute wordt muziek opwindend. Zorg wel voor een goede opbouw. Begin dus niet meteen met de meest swingende nummers. Langspeelplaten wekken overigens echt meer emotie op dan cd’s. Ze bevatten geluiden met een hoge frequentie die niet op cd worden vastgelegd. Dit nemen we niet bewust waar, maar onze hersenen registreren het toch.

Zorg voor dynamiek

Zitfeestjes, pindaparty’s: het zijn geen evenementen die men onthoudt. Hoe voorkom je statische, opgeprikte toestanden? Zorg dat mensen blijven bewegen, creëer dynamiek. Maak een plek waar drankjes gepakt kunnen worden, en zet aan de andere kant van de ruimte een tafel met eten. Zo voorkom je dat de ruimte leeg blijft, terwijl op één plek een opstopping ontstaat.

Zet ook te weinig stoelen neer. Als mensen echt willen zitten, nestelen ze zich wel in de vensterbank, op tafel of op de grond. Dat is altijd dynamischer dan een kring stoelen.

Een feest waar uitbundig wordt gedanst, is meestal goed. Waarom? Beweging zorgt voor ontspanning. En het biedt meer mogelijkheden om te verleiden en lichamelijk dichter bij degene te komen die je aantrekkelijk vindt.

Er is nog een voordeel: als de gasten dansen, kloppen de harten sneller en stroomt het bloed sneller. Hun lijven raken in een toestand van arousal. Hoe mensen deze opgewonden staat van hun lichaam interpreteren, bepaalt weer hoe ze zich voelen. Uit een experiment bleek dat mannen die over een gevaarlijke brug liepen en een knappe vrouw tegenkwamen, meer voor haar voelden dan mannen die haar in een kalme lichamelijke toestand ontmoetten. Zo kunnen mensen eerder verliefd worden, emotioneel in vervoering raken en je feest gewéldig vinden, als ze de opgewonden toestand van hun dansende lichaam waarnemen.

Houd rekening met sociale angst

In sociale situaties is 48 procent van de mensen verlegen. Feestjes zijn bij uitstek gelegenheden waar mensen zich ongemakkelijk, onhandig en opgefokt kunnen voelen. Bewust zijn van uzelf is dodelijk voor ontspanning. Zie ik er wel leuk uit? Gedraag ik me goed? Het zijn overwegingen die iedereen in meer of mindere mate maakt. Dat is ook goed, want het maakt ons sociale wezens. Maar het kan erg belemmerend zijn en bijdragen aan een opgeprikte sfeer met stroeve conversaties, houterige lichaamstaal en pijnlijke stiltes. Help de gasten een handje.

• Iedereen weet het, maar toch: zorg voor voldoende alcohol. Een beetje sterke drank in het bloed doet wonderen. Het ontspant de spieren en maakt mensen minder geremd.
• Laat de gasten iets doen. Zorg dat ze bijvoorbeeld direct na binnenkomst hun eigen cocktail mixen. Ze hebben dan iets om handen, en meteen een gespreksonderwerp (‘Wat maak jij?’, ‘Dit is lekker joh, moet je ook proberen’). Bovendien is iedereen meteen voorzien van een alcoholische versnapering.
• Dim het licht, zorg voor muziek. De gasten voelen zich dan minder zichtbaar en stiltes vallen niet zo op. Daardoor vermindert het zelfbewustzijn. Bij gedimd licht vertellen mensen bovendien eerder persoonlijke dingen. En dat maakt conversaties altijd interessanter.
• Het tegenovergestelde van zelfbewustzijn is deïndividuatie. Dit treedt op als het zelfbewustzijn zo ver afneemt, dat mensen gevoelsmatig opgaan in het geheel. Je bereikt dit met veel impulsen die de aandacht afleiden van het individu. Harde muziek en lichteffecten bijvoorbeeld. Uit onderzoek blijkt dat mensen zich dan minder aan gedragsnormen houden en minder nadenken over de langetermijngevolgen van hun gedrag.
• Nog een manier om het zelfbewustzijn af te zwakken is – daar komt ’ie weer – het verkleedfeestje. Als iedereen een kostuum draagt, voelt het als een soort uniform en dat maakt mensen anoniem. Uit onderzoek blijkt dat mensen in uniform veel verder gaan in hun gedrag dan wanneer ze gewone kleding dragen. Zo discussieerden ‘gedeïndividualiseerde’ mensen actiever over porno, en waren ze eerder bereid om te schilderen met hun neus, dan mensen die zich meer van zichzelf bewust waren.
  Bovendien kan een kostuum een nieuwe sociale identiteit verschaffen. Je flirt niet schaamteloos met een collega, maar je platinablonde alter ego Anita, die speciaal voor het feest is gehuld in minirok, naaldhakken en tijgerblouse. Bedenk wel dat het thema ook het soort gedrag bepaalt. Een asocialenfeest heeft een totaal ander effect dan een kabouters-en-elfjes thema. Het is maar dat je het weet.