Grote sportevenementen: we zijn er dol op. In de top 10 van best bekeken live televisie-uitzendingen staan wereldwijd uitsluitend sportevenementen – hiermee verslaan ze zelfs de corona-persconferenties ten tijde van de eerste lockdown. Met de Winterspelen voor de deur zitten er straks weer miljarden mensen voor de buis.

De psychologie achter extreme sporten

De psychologie achter extreme sporten

Ze vechten zich een weg naar het dak van de wereld. Op eigen kracht, vaak moederziel alleen. Wat bez...

Lees verder

Gemiddeld genomen kijken mannen drie keer zoveel naar sport als vrouwen. Bovendien beleven ze het intenser: bij spannende sportwedstrijden fluctueren de hormoonspiegels van de mannelijke toeschouwers sterker dan normaal en neemt ook het risico op hartfalen toe.

Tijdens de finale van het WK-voetbal in 2014 tussen Duitsland en Argentinië belandden er opvallend veel mannen met een hartaanval in Duitse ziekenhuizen. Waar komt die mannelijke fascinatie met sport vandaan?

Kunstjes vertonen

Wat direct opvalt, is dat veel sporten overeenkomsten hebben met de activiteiten van onze voorouders om in leven te blijven, zoals rennen, werpen, schieten, en het achtervolgen en onderwerpen van tegenstanders.

Dat verklaart meteen ook waarom mannen beter zijn in meeste sporten dan vrouwen. Ze zijn van nature sterker, sneller en agressiever omdat ze in de oertijd een prominentere rol hadden bij de jacht en oorlog.

Een ander evolutionaire verklaring vinden we in gedrag van vogels. Vogels komen tijdens het paarseizoen samen in grote groepen, leks genaamd, waarbij ze elkaar evalueren. De mannetjes vertonen allerlei kunstjes en de vrouwtjes kijken toe en kiezen uit het grote en diverse aanbod een goede partner voor het broedseizoen.

Een sportevenement zoals de Olympische Spelen is ook een soort lek, waarin mannen en vrouwen hun talenten etaleren aan elkaar en het publiek.

Kalmeer je lichaam, kalmeer je geest
Training

Kalmeer je lichaam, kalmeer je geest

  • Leer je omgaan met overprikkeling en overspoeling 
  • Ontwikkel je meer lichaamsbewustzijn
  • Creëer je meer balans met behulp van de polyvagaaltheorie
Bekijk de training
Nu maar
69,-

Goed kunnen sporten geeft betrouwbare informatie over iemands fysieke en mentale vermogens, bijvoorbeeld kracht, souplesse, ambitie en weerbaarheid. En dat vergroot vooral voor mannen hun kansen op de liefdesmarkt. In sommige traditionele samenlevingen mag de winnaar van een worstelwedstrijd een jonge bruid uitkiezen.

En ook in onze maatschappij zijn mannelijke topsporters, of het nu om voetballers, basketballers of Formule 1-coureurs gaat, gewilde romantische partners. Zo bezien is het dus niet gek dat sport voor veel mannen belangrijk is.

Mannelijke krijger-theorie

Maar dit gaat over doen en verklaart nog niet waarom juist mannen zoveel meer naar sport kijken. Een mogelijke verklaring is dat ze via sport informatie over elkaar verzamelen.

Zo zien ze wie liefdesconcurrenten zijn en wie de beste skills heeft, bijvoorbeeld in gevechten. Het kijken naar sport verschaft inzicht in de belangrijkste technieken en tactieken die nodig zijn om een goede ‘krijger’ te worden.

Bewijs voor deze mannelijke krijger-theorie komt uit onderzoek naar wat favoriete sporten zijn voor mannen en vrouwen. Daaruit blijkt dat mannen veel vaker naar sporten kijken met fysieke confrontaties, zoals boksen, of waarbij samenwerking een belangrijke rol speelt, zoals voetbal of honkbal.

Dat autoracen zo populair is, komt waarschijnlijk omdat iemand daarbij zijn moed kan etaleren. Vrouwen kijken gemiddeld liever naar sporten waarbij souplesse en lenigheid centraal staan, zoals turnen en kunstschaatsen.

Een andere aanwijzing is dat mannen ook in hun uppie naar sport kijken, terwijl vrouwen dat vooral in gezelschap doen. Voor hen is het sociale aspect belangrijk.

Dat sport in onze tijd zo’n grote rol speelt, komt vermoedelijk doordat mannen in het dagelijks leven nauwelijks nog met elkaar op de vuist gaan of jagen. Er zijn dus weinig momenten om elkaars kracht, moed of weerbaarheid te evalueren. Sportevenementen compenseren dat gemis.

Deze hypothese verdient nader onderzoek. Landen die bijvoorbeeld weinig oorlog voeren, zouden een sterkere topsportcultuur moeten hebben. Er zijn wel al aanwijzingen dat dat klopt: Scandinavische landen en ook Nederland doen het bijvoorbeeld relatief goed op de Olympische Spelen.

Bronnen: R.O. Deaner e.a., Sex differences in sports interest and motivation. An evolutionary perspective, Evolutionary Behavioral Sciences, 2016 / M.P. Lombardo, On the evolution of sport, Evolutionary Psychology, 2012 / M. van Vugt e.a. Gender differences in cooperation and competition. The male-warrior hypothesis, Psychological Science, 2007
Mark van Vugt is hoogleraar aan de Vrije Universiteit Amsterdam en auteur van onder andere Lucy, Darwin & Lady Gaga. Hoe de evolutie onze kijk op de wereld verdiept (Lev., € 20,99).