Je zou kunnen zeggen dat dieren intelligent zijn als ze met abstracte concepten kunnen omgaan. Sommige dieren blijken aan deze eis te voldoen. Zo kunnen duiven het concept ‘boom’ herkennen: ze kunnen dia’s aanwijzen waar een boom op staat, of die nu wel of geen bladeren heeft, van ver weg of dichtbij is gefotografeerd, groene of rode blaadjes heeft, enzovoort.
Het kunnen toepassen van abstracte concepten is ook nodig om een taal te leren. Chimpansees, dolfijnen en papegaaien zijn in die zin intelligent, dat ze in staat zijn een simpele taal te leren. Zo kan de beroemde papegaai Alex van de Amerikaanse onderzoekster Irene Pepperberg vijftig verschillende voorwerpen benoemen en indelen naar kleur, materiaal en vorm. Hij kan ook van twee voorwerpen zeggen welke het grootst is, of dat ze beide even groot zijn.
Als dieren vooruit kunnen zien, hun gedrag kunnen plannen is dat ook een aanwijzing voor intelligentie. Een bepaalde groene reigersoort geeft soms blijk van deze vaardigheid. Gewoonlijk vangen ze vissen volgens bepaalde, aangeboren, patronen. Een enkele keer is echter een slimmerd gesignaleerd die met aas vist: de reiger gooit een stukje voedsel of een takje in het water, wacht tot een nieuwsgierige vis het aas komt inspecteren, en pikt de vis uit het water.
Onderzoek op dit gebied is door Bernd Heinrich van de universiteit van Vermont gedaan bij raven. Aan een tak werd een touw opgehangen, met daaraan vastgebonden een stuk vlees. Het touw is echter te lang om vanaf de tak het stuk vlees direct te kunnen pakken.
De raven probeerden al fladderend het vlees los te pikken, maar dat lukte niet. Na zes uur zwoegen loste een raaf plotseling het probleem op: hij boog zich voorover, pakte met zijn snavel het touw, hees dit op, zette het stuk touw klem met zijn poot, en begon aan het volgende stuk touw, netzolang tot hij het hele touw had opgehesen en het vlees te pakken had. Na enige dagen had een andere raaf ook een oplossing gevonden. Alhoewel hij tijd genoeg had gehad om het succes van de eerste raaf te kopiëren, kwam hij met een geheel andere oplossing: hij trok het touw in de lengte over de tak heen tot hij bij het vlees kon. Dat de raven niet van elkaar leren, is in dit geval een argument tegen de stelling dat deze vogels intelligent zijn.
Primaten leren wel door observatie en behoren tot de enige soort bij wie begrip is vastgesteld van de sociale relaties tussen soortgenoten. Een voorbeeld hiervan is de chimpansee Dandy, die zoveel begrip had van relaties, dat hij zelfs in staat was tot bedrog. Dandy was een mannetje dat laag in de hiërarchie stond. De hoogstgeplaatste mannetjes in een groep chimpansees staan meestal niet toe dat lagere mannetjes met de vrouwtjes paren. Dandy had hier echter iets op gevonden. Hij ging met zijn speciale vriendin achter de bosjes staan, zodat de rest van de groep alleen hun bovenlijven kon zien. Terwijl ze paarden, deden ze beide net alsof ze elkaar zaten te voederen. Toen Dandy op een keer zag dat een ander laaggeplaatst mannetje zijn vriendin het hof maakte, greep hij niet in, maar haalde het dichtstbijzijnde hooggeplaatste mannetje erbij en liet hem de boel effectief regelen. Wie zou nu nog durven beweren dat dieren niet intelligent kunnen zijn?
Welkom hier in de Ridderzaal. We zijn blij dat het de laatste tijd goed, zo niet zéér goed gaat met Nederland. Er zijn kortgeleden verkiezingen gehouden, en, hoewel het goed gaat met ons land, is er nog veel werk te doen. Er zijn in ons land ook nog mensen die arm zijn. De uitkeringen zullen omhoog gaan, en ook de kinderbijslag zal met 1% extra worden verhoogd.[/wpgpremiumcontent]