Voormalig schaatsprof Stefan Groothuis over zijn depressie: ‘Alles in mijn hoofd crashte’

‘De buitenwereld zag mij als een succesvol schaatser, maar ik voelde me gefrustreerd. Steeds werd ik tweede of derde. Hoe dichter ik bij dat hoogste podium kwam, hoe onbereikbaarder die plek leek. En steeds dacht ik: als ik niet win, moet ik nog harder proberen. In 2011 was mijn vrouw zwanger en kocht ik halsoverkop een duur huis. Vlak daarop kelderde de woningmarkt. Ik voelde me een enorme loser – dat was de trigger. Alles in mijn hoofd crashte, ik zag niks goeds meer in mijn leven.

Ik won niet, had geen opleiding afgemaakt, een te duur huis gekocht. Ik was een mislukkeling.

Ik herinner me dat ik naar de sportarts reed en dat het prachtig weer was, alles stond in bloei. Maar ik kon er niet van genieten; de wereld was zwart. Om het goede gevoel terug te halen, ging ik op de terugweg parachutespringen. Dat gaf een enorme kick, maar eenmaal op de grond zakte ik nog dieper in de ellende.
Al mijn energie verdween, ook schaatsen kon ik niet meer opbrengen. De dokter adviseerde haptonomie, om meer te gaan voelen en minder in mijn hoofd te zitten. Dat hielp niet. Ik wilde me juist níét door mijn gevoel laten leiden, maar eerder logisch leren nadenken.

Minder streng voor mezelf

Ik begon te lezen over natuurkunde en kwantummechanica en ontdekte dat ik slechts een deel ben van een groter geheel, dat er zo veel verschillende factoren van invloed zijn op het leven. Ik zag in dat ik daar zelf maar weinig controle over heb. Dat staat natuurlijk haaks op wat je als topsporter meekrijgt: dat je prestaties moet afdwingen. Langzaam leerde ik wat minder streng voor mezelf te zijn, mezelf minder verwijten te maken.

Toen eenmaal werd vastgesteld dat ik een depressie had, was ik er uit mezelf al bijna uitgeklommen. Ik volgde nog wel cognitieve gedragstherapie. De schaatstrainingen pakte ik weer op en in 2014 won ik goud op de Olympische Spelen. Daarna richtte ik een bedrijfje op om anderen te helpen fysiek en mentaal fitter en weerbaarder te worden. Maar de acquisitie en het onzekere inkomen gaven me toch weer te veel zorgen. Een tweede depressie stak de kop op. Weer werd ik ’s morgens wakker met het gevoel dat ik gefaald had.

Moeilijk maat houden

Ik wist dat ik niet langer moest proberen het bedrijf van de grond te krijgen maar beter op zoek kon gaan naar werk waar ik blij van werd. Iets praktisch, met mijn handen, mooie dingen maken in een leuk team.
Mijn vaderschap combineer ik nu met drie dagen per week timmerwerk. Nog steeds kan ik moeilijk maat houden als het om winnen en presteren gaat. Dat is des topsporters, en daar schiet ik snel in door. Maar zodra ik weer het gevoel krijg dat ik faal, weet ik dat ik in de verkeerde groef zit en fluit ik mezelf terug.’