Reddingsploegen hadden de opdracht geen enkel dier op de boten toe te laten. Dat bevel is naderhand fel bediscussieerd omdat sommige mensen om die reden bij hun dieren achterbleven en dus hun eigen leven in gevaar brachten.
Emotionele banden zijn natuurlijk geen menselijke uitvinding, want dieren onderling ontwikkelen ook vriendschappen. Na de tsunami in Japan werd een video gemaakt van een hond die steevast aan de zijde van een andere hond bleef en weigerde deze vriend of vriendin te verlaten. De andere hond was er slecht aan toe – liep niet meer – en had mogelijk iets gebroken. Het filmpje werd overal vertoond met als commentaar hoe trouw honden kunnen zijn, hetgeen natuurlijk precies is waarom wij mensen ze zo graag als huisdier houden.
In Tokyo bezocht ik ooit het bronzen standbeeld voor Hachiko, een Akita-hond die in de jaren twintig beroemd werd omdat hij elke dag op het station op zijn baasje wachtte. Zijn baas was overleden, maar Hachiko kwam elf jaar lang, tot zijn eigen dood, braaf op het juiste tijdstip naar het juiste perron (het verhaal is verfilmd als Hachiko: A dog’s story, met Richard Gere als het baasje). Er zijn meer van zulke gevallen bekend, die tonen hoe sterk mens en dier aan elkaar gehecht raken.
Emotionele banden worden soms over het hoofd gezien door wetenschappers die alles wat dieren doen, verklaren op grond van beloning en straf. Je kunt een hond inderdaad trucjes leren die het mogelijk maken om een blinde te begeleiden, maar dat wil niet zeggen dat die hond een robot is en niet tegelijk ook een emotionele band met de blinde ontwikkelt. Deze emotionele kant van getrainde honden is gebleken tijdens reddingsoperaties.
Tijdens de grote aardbeving van 1985 in Mexico-Stad ontdekte men dat honden, hoe goed ze ook waren getraind, hun belangstelling voor het opsporen van lijken verloren. Caroline Hebard, de Amerikaanse pionier op het gebied van reddingshonden, beschrijft hoe haar Duitse herder Aly vrolijk reageerde telkens wanneer hij een overlevende onder het puin ontdekte, maar gedeprimeerd raakte naarmate hij meer lijken vond. Hij werd beloond voor ongeacht welke vondst, maar in feite weigerde hij een beloning voor het opsporen van doden.
Na enkele dagen niets anders dan doden te hebben gevonden verloren de reddingshonden, niet alleen Aly, de lust in hun werk. Zodra de trainers hen kwamen ophalen, verscholen ze zich. Ze weigerden meegenomen te worden naar de ingestorte gebouwen, waar zoveel ellende onder lag.
De manier waarop dit werd opgelost zegt veel over hondenpsychologie. Hebard zette een vrijwilliger in om als levende onder het puin te liggen. De honden werd vervolgens de geur van deze persoon gegeven, die ze prompt ‘ontdekten’ en ‘redden’. Op deze manier kwam hun motivatie weer helemaal terug en hadden ze weer zin om aan de slag te gaan.
Tijdens Katrina werden een kwart miljoen huisdieren dakloos, en voor de recente tsunami in Japan is de schatting een miljoen. Hoe erg de menselijke ellende ook is, de ellende voor dieren, zowel hun eigenaars als henzelf, is niet te onderschatten. Gelukkig zijn in de VS de regels aangepast, en worden mensen steeds minder gedwongen hun dieren achter te laten.[/wpgpremiumcontent]