Ik hoor bijvoorbeeld bij de drie Nederlanders die nog altijd koffiezetten met een filter op een thermoskan. Het glimmende espressokanon, de inbouwnespresso, de Senseo: iedere materiaaltrend gleed langs mij af als water van een oliejas. Lekker dwars, vond ik. Hetzelfde geldt voor auto’s, die onder mijn handen vlot veranderen in blikjes vol benzinebonnen, mueslirepen, zand en voorraden antivries. Zelf zie ik dat graag als een kenmerk van eigenwijs antimaterialisme. Pas toen ik laatst de auto van mijn vader leende, besefte ik dat er niks non-conformistisch aan is. Ik heb het gewoon van mijn ouders, frisse buitenwoners voor wie een auto geen statussymbool is maar een handig vervoermiddel om een geit naar de bok te brengen en een lading harige paardendekens terug naar de stal.
Dat ik wel van narcissen en katten hou maar niet van anjers en honden; dat ik nog nooit in mijn leven in een sportschool ben geweest of bij de schoonheidsspecialiste; dat ik filterkoffie drink en kaas van de bovenkant snijd, en niet van de platte kant: allemaal geen uitdrukking van mijn eigen bijzondere persoonlijkheid, maar gewoon kopieergedrag.
Mijn twintiger jaren waren een korte excursie buiten de gebaande paden. Ik maakte verre reizen, leerde pasta eten met alleen een vork en oefende met ruziemaken, in plaats van misprijzend zwijgen bij het eerste teken van onenigheid. Maar ergens daarna ben ik teruggerold in het oude spoor als een bowlingbal in de sleuf naast de baan. Dat is allemaal tot daar aan toe zolang het gaat om onschuldige voorkeuren (al woedt aan onze ontbijttafel een stille kaasschaafoorlog, want De Man is een zijkantsnijder). Lastiger wordt het als de voorbeelden van thuis tot levenslange opdrachten worden. Als verwacht wordt dat jij de tulpenkwekerij overneemt, terwijl je droomt van een ijssalon op Bonaire. Als je keer op keer met de verkeerde in zee gaat, omdat je moeder elke kerel blind vertrouwde.
Pas door te zien welke erfenis je hebt meegekregen, ontstaat de vrijheid om zelf te kiezen. Want gedachteloos het koffieritueel van thuis kopiëren is tot daaraan toe – maar grote levenskeuzes maak je waarschijnlijk liever zelf.
