De buurvrouw nodigt je uit om gezellig te komen gourmetten, maar jullie hebben elkaar niets te vertellen. Een vage collega bekent dat hij je heel aantrekkelijk vindt, terwijl jij hem nog nooit had opgemerkt. Een goede vriendin vraagt enthousiast of je met haar op vakantie wilt, maar je weet dat zij je na een dag al gaat irriteren. Lastige situaties, want iemand afwijzen is altijd pijnlijk. En toch is toegeven uit medelijden ook geen oplossing.
Andere mensen afwijzen is inherent aan het sociale leven, zegt de Amerikaanse psycholoog Mark Leary. We hebben maar een beperkte hoeveelheid tijd en aandacht, dus er moet gekozen worden. De mensen die wij afwijzen, zijn volgens hem vaak mensen die meer vragen dan geven – die vriendin die alleen maar over zichzelf praat – en mensen die ons niets te bieden hebben, in de vorm van bijvoorbeeld interessante conversatie, emotionele steun of affectie.
Het is keihard en pijnlijk, en een afwijzing kan een gevoelige klap betekenen voor iemands zelfvertrouwen. Dat vermijden we liever. Dus zitten we, uit vrees voor een gekwetste, verdrietige of boze reactie, op onze vrije zaterdagavond toch weer met hoofdpijn te luisteren naar de problemen van die vage kennis. Hoe wijs je iemand elegant af, met zo min mogelijk gezichtsverlies voor de ander?
