‘Ik ga steeds eerder naar bed en toch tank ik niet bij.’ ‘Op donderdagochtend heb ik mijn energie voor de hele werkweek al verbruikt. En dan moet ik nog twee dagen.’ ‘Etentjes of een familiefeest in het weekend? Eigenlijk wil ik alleen maar op de bank liggen.’
‘Wie erg moe is heeft een tijdlang meer energie gegeven dan gekregen’
Bianca (40) had steeds meer last van boosheid en ergernissen. Ze onderzocht samen met coach Carolien...
Lees verderOpladen met de methode Opbouw van reserves van Annemarieke Fleming
Veel mensen die al moe zijn belanden in een vicieuze cirkel: vermoeidheid, steeds minder doen, nog meer vermoeidheid. Pak je die aanhoudende vermoeidheid aan met een specifieke structuur, dan lukt het vaak wél om er verandering in te brengen, blijkt uit een pilotonderzoek.
Gz-psycholoog Annemarieke Fleming werkt met de metafoor van de accu of batterij. Bij een gezond persoon is de batterij bij het opstaan goed gevuld.
Gedurende de dag raakt hij leger; een goede nacht slaap geeft voldoende aanvulling voor de volgende dag. Gebeurt er een keer iets wat veel meer energie dan normaal vraagt – je kind wordt ziek, je haalt een nacht door – dan kunnen de reserves worden aangesproken.
Heb je last van aanhoudende vermoeidheid, dan is de batterij bij het opstaan al nauwelijks aangevuld. Dus de dag start al op bijvoorbeeld slechts 20 procent. Ook heb je weinig reserves. Gedurende de dag neemt je energie af tot bijna aan het nulpunt.
Moet je ineens naar je zieke vader, of gebeurt er iets onverwachts op het werk, dan zak je al gauw door het nulpunt. En aangezien er voortdurend meer energie uitgaat dan binnenkomt, krijgt de batterij niet de kans om weer op te laden. Je raakt als het ware ‘in de schuld’ bij je lichaam.
Zo werkt het
Met de methode Opbouw van reserves bouw je door de dag heen verschillende korte rustmomenten in. Daardoor krijgt je parasympathische zenuwstelsel – de rust- en herstelmodus – meer ruimte. Een voorbeeld: je helpt de kinderen met aankleden en ontbijten en brengt ze naar school. Wie uitgeput is, voelt zich daarna al geen half mens meer. Daarom ga je eerst liggend rusten.
Zo kun je de energie die je al in de ochtend hebt opgemaakt, weer bijtanken. Pas daarna begin je aan een volgende activiteit. Of het nou werken, wandelen, of op de bank zitten met een tijdschrift is; alle houdingen anders dan liggen vallen onder de noemer ‘activiteit’. Zo wissel je liggend rusten en activiteit telkens af.
Wil je met deze methode aan de slag? Dat kan met de online training Minder moe, meer energie die we in samenwerking met Annemarieke Fleming ontwikkelden.
3x weten over vermoeidheid
1. Een natuurlijk patroon volgen
Natuurvolkeren houden zich aan de signalen van hun lichaam. In de winter slapen ze meer uren per nacht en doen ze overdag slechts 7 procent van de dagen een dutje. Tijdens de zomer slapen ze minder uren per nacht, en doen ze op 22 procent van de dagen een dutje.
En dat terwijl uit onderzoek in Tanzania, Namibië en Bolivia blijkt dat deze ‘jager-verzamelaars’ geen slaapklachten hebben; hun talen hebben er zelfs geen woord voor. Het zijn opvallend gezonde mensen, die niet alleen goed slapen maar ook een gezond gewicht hebben en ruim voldoende bewegen.
2. Hoop helpt
Grote boosdoener bij vermoeidheid: een negatief perspectief op de eigen gezondheidstoestand. Dus het idee dat het bij jou niet goedkomt, of niet te veranderen is.
Zelfs bij gezonde mensen veroorzaakt dat een toename van ontstekingsreacties in het lichaam. Van die ontstekingsstoffen kun je heel moe worden, wat het geloof in een positief gezondheidsperspectief lastiger maakt. Zo beland je al snel in een vicieuze cirkel.
Het goede nieuws: dit patroon is te doorbreken, ook als het al jaren speelt. De wetenschap dat vermoeidheid echt structureel aan te pakken is, biedt hoop. En alleen al die verandering in perspectief kan verschil maken in de mate van vermoeidheid die je ervaart.
3. Vrouwen zijn vermoeider
Drie keer zoveel vrouwen als mannen voelen zich vermoeid; en dat geldt ook voor mensen met long covid-klachten. Een belangrijke oorzaak is waarschijnlijk dat het immuunsysteem van vrouwen gemiddeld actiever is, ter bescherming van een eventuele ongeboren vrucht; dat maakt vermoeider.
Het komt ook doordat de vrije tijd van vrouwen meer versnipperd is. Nederlandse vrouwen hebben gemiddeld 1,4 uur aaneengesloten vrije tijd, mannen 1,9 uur. In het weekend is het verschil nog groter: 1,8 uur tegenover 2,5 uur.
Voor kwalitatief goede vrije tijd, om werkelijk te herstellen en energiereserves aan te vullen, is het van belang dat die niet steeds wordt onderbroken.
