De vraag

Emotioneler door hersenletsel?

Beste Marc,
Mijn echtgenoot had dertig jaar geleden ernstig hersentrauma na een ongeval tijdens zijn studie medicijnen en hij is nu arts. Na jaren is hij goeddeels hersteld. Hij is echter sinds die tijd soms ineens erg overstuur. Een kleine irritatie door de kinderen werkt als een rode vlag op een stier bijvoorbeeld.

Een probleem op het werk kan hij niet loslaten en ook in de vakantie overheersen ergernissen. Komt dit door zijn hersentrauma? Vroeger was hij laconiek en nuchter, na het ongeval werd hij emotioneler en ook ronduit agressief. Of is dit iets wat hoort bij ouder worden?

Ik denk dat hij sinds het ongeluk, behalve ongeduldiger, ook wezenlijk liever is. Wat kan ik als echtgenoot het beste doen om hem te steunen als hij moeite heeft om iets los te laten?

Groeten van Eva

Het advies

Expert

Marc Hendriks

brein

Beste Eva,
Niet alleen cognitieve veranderingen, zoals aandacht- en concentratieproblemen of geheugenproblemen komen frequent voor na hersenletsel, maar ook gedragsveranderingen of emotionele veranderingen zijn vaak voorkomende consequenties. Veelal treden deze direct op het ontstaan van het hersenletsel. Soms ook vallen deze pas later op, omdat er in het begin veel meer aandacht is voor het lichamelijke herstel, zoals de verlammingen of bij heel ernstig hersenletsel het herstel na coma.

Wat altijd erg lastig is, is het onderscheid kunnen maken tussen de gedragsveranderingen die een direct gevolg zijn van de hersenbeschadiging (‘primaire gedragsveranderingen’) en de gedragsveranderingen die het gevolg zijn van het hebben meegemaakt van een hersenletsel en de consequenties die dit heeft voor het dagelijkse leven (‘secundaire gedragsveranderingen’).

Een voorbeeld van een primaire gedragsverandering is dwanglachen of dwanghuilen, waarbij patiënten ‘moeten’ huilen of lachen wat ze niet kunnen stoppen. Als iemand erg verdrietig is omdat hij na het letsel zijn werkzaamheden niet meer kan uitvoeren of er ontstaan relatieproblemen kan je je ook voorstellen dat het gedrag van de patiënt kan veranderen. Ten slotte hangt het erg samen met hoe het gedrag van de patiënt voor het letsel was (‘premorbide gedrag’). Als iemand al gevoelig is voor stemmingswisselingen kun je je voorstellen dat dit verergert (maar soms juist ook niet) na het hersenletsel.

Probleem bij je echtgenoot is dat het hersenletsel erg lang geleden is. Het herstel is cognitief gezien klaarblijkelijk goed verlopen; hij heeft immers de studie afgerond en werkt als arts. Of de plotse gedragsoprispingen al in zijn aard zaten of dat het druppels zijn die de emmer doen overlopen zou beide kunnen. Ook kan veroudering een rol spelen omdat we dan allemaal minder flexibel worden en minder druppels aankunnen.

Als echtgenote is het vooral belangrijk te laten zien en voelen dat je begrijpt dat hij op dat moment overstuur is; wat ook de oorzaak is. Het heeft geen zin om alles te verklaren vanuit het hersenletsel en het daarmee afdekken. Ook als het hersenletsel een rol speelt is de patiënt verantwoordelijk van zijn gedrag en moet je dit bespreekbaar kunnen maken en moet iedereen openstaan voor verandering.

Wordt het te gortig en voelt je man ook de behoefte hier met hulp wat aan te veranderen, verwacht ik dat hij zelf de weg in de gezondheidszorg voldoende zal kennen. Een psycholoog die bekend is met de revalidatiezorg komt het meest in aanmerking. Ook voor jou als echtgenote zijn er partnerbijeenkomsten. Je zou je licht eens op kunnen steken bij Cerebraal de patiëntenvereniging. Ook zijn er in veel studentenbijeenkomsten als Café Brein e.d.

Succes, Marc

 

  • Marc Hendriks is als GZ-psycholoog werkzaam in de gezondheidszorg en is daarnaast universitair docent neuro- en revalidatiepsychologie aan de Radboud Universiteit Nijmegen.

    Neem een kijkje op de site van het Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour – Centre for Cognition www.ru.nl/cognition

 

Meer weten over dit thema? Bekijk Hersenen
Vind een betrouwbare coach via Coachfinder
Coachfinder

Vind een betrouwbare coach via Coachfinder

Coaching is een belangrijke stap in zelfontwikkeling. Maar de juiste coach vinden blijkt nog niet zo eenvoudig. Coachfinder helpt je in je zoektocht naar een coach die bij je past.

Vind je ideale coach
Deel dit artikel:
7 mei 2009 | Laatst gewijzigd op 27 mei 2020

Lees ook deze artikelen

Deze avonturiers vinden angst een onzinnige emotie
Interview

Deze avonturiers vinden angst een onzinnige emotie

Al behoren veiligheid en contact met anderen tot onze oerbehoeften, sommige mensen zoeken in hun leven exact het tegenovergestelde...
Waarom we altijd loyaal blijven aan onze ouders
Branded content

Waarom we altijd loyaal blijven aan onze ouders

‘Jongens huilen niet.’ Of: ‘Doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg.’ In iedere familie worden dit soort waarden en ove...
‘Er is een vuur in me aangestoken’
Artikel

‘Er is een vuur in me aangestoken’

Pas toen Hanne (44) haar schijnbaar perfecte leven overhoop had gegooid, kon ze haar jeugdtrauma’s verwerken. ‘We hadden geen ...
‘Er is een vuur in me aangestoken’
Artikel

‘Er is een vuur in me aangestoken’

Pas toen Hanne (44) haar schijnbaar perfecte leven overhoop had gegooid, kon ze haar jeugdtrauma’s verwerken. ‘We hadden geen ...
Hanna Bervoets: ‘Schrijven is mijn ultieme afleiding’
Interview

Hanna Bervoets: ‘Schrijven is mijn ultieme afleiding’

Over de toekomst wil ze niet te veel nadenken, want haar ziekte boezemt haar angst in. Zal ze nog wel kunnen schrijven? Maar leeft...
ADHD binnen je relatie: zo vind je de balans
Artikel

ADHD binnen je relatie: zo vind je de balans

ADHD kan een struikelblok zijn in relaties. Door te zoeken naar praktische oplossingen zijn veel irritaties te voorkomen.
Nieuwe inzichten in de behandeling van borderline
Artikel

Nieuwe inzichten in de behandeling van borderline

Lange tijd was borderline een van de minst begrepen persoonlijkheidsstoornissen. Bovendien leek behandeling van borderline onmogel...
Negen vrijmoedige vragen aan Jeroen van Merwijk
Interview

Negen vrijmoedige vragen aan Jeroen van Merwijk

Stop je met solo-optredens wegens gebrek aan belangstelling, word je afscheidsvoorstelling een groot succes. Zoiets kan alleen een...
Kan ik hem veranderen?
Advies

Kan ik hem veranderen?

Hij zit voortdurend in de kroeg, zij zeurt de hele tijd. Een lezersvraag die psycholoog Jolet Plomp regelmatig krijgt: kan ik mijn...
Zo saai
Kort

Zo saai

Wat maakt iemand saai?
6376