3 vragen aan de expert
Wat is spreekangst precies?
‘Spreekangst is, net zoals andere angsten, best een verwarrend begrip. Het gaat namelijk vaak niet om angst voor het praten op zich, maar bijvoorbeeld om iets te vertellen op een podium of jezelf voor te stellen aan een groep. Daarbij gaat het om het presteren, het is dus eigenlijk een vorm van prestatieangst voor publiek.
Training Van angst naar lef
- Leer hoe angst in je lichaam en brein werkt
- Maak een persoonlijk stappenplan voor het overwinnen van angsten
- Met technieken om paniekgevoelens weg te nemen
45,-
Bij angsten kunnen veel dingen in elkaar overlopen en in een andere context nét even anders voelen. Mensen met klimangst kunnen klimmen in een hal bijvoorbeeld veel minder eng vinden dan buiten. Zo kunnen mensen met spreekangst op een verjaardag prima een praatje maken, maar het eng vinden om een vreemde aan te spreken.’
Wat levert het op om die angst aan te gaan?
‘Je zelfvertrouwen groeit. Veel angsten zijn gelinkt aan een beeld dat we van onszelf hebben. Als je vroeger een paar keer hebt gemerkt dat je spreken spannend vindt, denk je snel: ik ben een slechte spreker. Maar dat klopt niet, je hebt het gewoon nog niet op de juiste manier geoefend.
En bij meer van dit soort verhalen vorm je een overkoepelend beeld van jezelf als: ik ben best een angsthaas. Maar er kan een kentering ontstaan. Als je op de bruiloft van je beste vriendin een speech durft te geven en dat gaat goed, dan geeft dat niet alleen een ontzettend fijn gevoel, maar het verandert óók het verhaal over hoe angstig je bent.
Ik ken mensen die hun spreekangst aangingen en ook minder last kregen van hun hoogtevrees. Of assertiever werden. Ze hadden geleerd om bang zijn minder serieus te nemen.’
Wat is de eerste stap?
‘We zijn geneigd om – zeker bij spreekangst – te oefenen om het “perfect” te doen. Maar als je een tekst uit je hoofd leert, geef je je brein geen hulp voor de momenten dat het misgaat. En er gaat altijd wel iets mis, al is het maar iets kleins, zoals een woord verkeerd uitspreken.
Gebeurt dat voor een groot publiek en heb je alleen je perfecte versie geoefend, dan kan je brein op slot raken. Mijn advies: oefen thuis juist in falen, in momenten dat het misgaat. Dat mag best theatraal, zoals jezelf laten struikelen of ineens stilvallen.
Dat voelt als toneelspelen, en dat is het ook, maar als je dat afwisselt met je perfecte variant zul je merken dat als het misgaat bij de echte presentatie je daar niet zo van onder de indruk bent.’
Over de expert: Roanne van Voorst is onderzoeker en antropoloog. Ze schreef diverse boeken, waaronder FEAR!, Alles onder controle en Leven doet hopen. Samen met Van Voorst ontwikkelde Psychologie Magazine de online training Van angst naar lef, waarmee je alledaagse angsten overwint en meer zelfvertrouwen kweekt.
Breng je angst in kaart
Als je weet hoe je lichaam reageert op angst, kun je het beter herkennen. Denk terug aan een moment dat je je angstig voelde en beantwoord de onderstaande vragen. Doe dit voor jezelf of op papier.
- Omschrijf de situatie: wat gebeurde er?
- Wat voelde je in je lichaam, en waar precies?
- Welke gedachten had je?
- Hoelang duurde dat moment van angst, denk je?
Tip van Roanne van Voorst:
‘Wil je je lefspier trainen en je angsten onder controle krijgen? Ga dan op zoek naar een situatie waarin je je niet verveelt, maar ook niet in paniek raakt,’ adviseert Roanne van Voorst. Gaat een speech op een bruiloft je te ver? Probeer dan op je eigen verjaardag je vrienden en familie kort toe te spreken. Binnen deze sweet spot bouw je gestaag aan je zelfvertrouwen.’
Ontdek wat eronder schuilgaat
Ben je echt bang om voor publiek iets te vertellen of een vreemde aan te spreken, of gaat daar een andere angst onder schuil? Als je bij de kern kunt komen, geeft dat handvatten om je angst te overwinnen.
- Neem een angst in gedachte en beschrijf welke situatie je bang maakt. Zie je ergens (meer dan gemiddeld) tegenop?
Voorbeeld: de presentatie voor het werkoverleg; een vreemde de weg moeten vragen; een sollicitatiegesprek; jezelf voorstellen in een nieuwe groep - Waar ben je in eerste instantie bang voor?
Voorbeeld: om stil te vallen en af te gaan voor publiek; om kritiek te krijgen; om uitgelachen te worden - Wat vind je er erg aan als dat zou gebeuren?
Voorbeeld: dan faal ik of voel ik mij afgewezen; dan schiet ik tekort; dan stel ik mijn omgeving teleur. - Je nadert nu de onderliggende angst. Herhaal de vorige vraag: wat is er erg aan als je antwoord op vraag 3 werkelijkheid zou worden? Stel, je bent bang teleur te stellen of tekort te schieten, wat is daarvan dan het gevolg, denk je?
- Kun je de kern van je angst al (wat duidelijker) formuleren?
Maak een dappere-doelen-plan
Dat je je angst beter snapt, betekent nog niet meteen dat hij weg is. Telkens als je iets níét doet omdat je er bang voor bent, geef je een signaal aan je lichaam dat die angst terecht is en dat je spannende situaties beter kunt vermijden. Met onderstaand plan kun je spannende doelen toch behalen.
- Wat heb je nog nooit gedaan en vind je eng of ongemakkelijk? Schrijf zo veel voorbeelden op als je wilt.
Voorbeeld: zingen op de fiets; iemand spontaan een compliment geven; het woord nemen tijdens de vergadering; een onbekend telefoontje opnemen. - Kies drie situaties uit bovenstaand rijtje en stel die als doel voor de komende week. Ze mogen niet te eng, maar ook niet te makkelijk zijn.
Voorbeeld: spreek een onbekend persoon aan (voor een compliment of een vraag); in plaats van een bedrijf of persoon te mailen, bel je op; breng één suggestie of vraag in tijdens de vergadering - Wanneer ga je aan deze angst werken?
Voorbeeld: zet in je agenda wanneer je gaat bellen; plan een middag om te zingen op de fiets; markeer de vergadering én jouw bijdrage in je agenda - Doel behaald? Streep het door, dat draagt bij aan je zelfvertrouwen. Noteer hieronder wat je ervan hebt geleerd.
Voorbeeld: hoe reageerden anderen op je; viel de angst mee of juist tegen; zou je het een volgende keer anders aanpakken?
Meer verdieping?
In de online training Van angst naar lef leer je in 12 stappen alledaagse angsten te overwinnen. Zo leer je:
- Hoe angst in je lichaam en brein werkt
- Hoe je jezelf kunt kalmeren bij paniek
- Praktische handvatten om je eigen dappere doelen te bereiken
Test jouw angst
Wat voel je in deze situaties?
A = veel angst
B = geen of weinig angst
Praten met mensen die je niet goed kent A / B
Eten terwijl anderen het zien A / B
Nieuwe mensen ontmoeten A/ B
Anderen storen tijdens een vergadering A / B
Een voorstelrondje doen in een groep A / B
Opvallende kleding dragen in het openbaar A / B
Een telefoongesprek voeren A / B
In een ruimte vol mensen binnenkomen A / B
Vooral A:
Je bent banger dan gemiddeld om iets te doen in een sociale setting waarbij je het risico loopt kritiek te krijgen of jezelf voor schut te zetten.
Denk aan afgaan tijdens een presentatie, een oninteressante gesprekspartner zijn of zakken voor een examen.
Misschien vermijd je daardoor situaties, zoals feestjes of sollicitaties. Maak je je daar zorgen om? Praat erover met een bekende, of schakel professionele hulp in van bijvoorbeeld een coach.
Vooral B:
Je bent niet erg bang om jezelf in sociale situaties te begeven. Je durft je mening te geven, een gesprek te beginnen en jezelf te zijn in een groep.
Voel je desondanks angst? Dan lukt het je waarschijnlijk goed om je daar overheen te zetten en toch die presentatie te geven of spontaan iemand aan te spreken.
Blijf je ‘lefspier’ trainen, dan zul je steeds makkelijker spannende dingen doen en dat versterkt je zelfvertrouwen en het verhaal over jezelf.
