De 5 superkrachten van ons lichaam

Medicijnen maken

We kunnen ons lichaam leren om zelf ‘medicijnen’ aan te maken. Dat is misschien wel een van de opvallendste ontdekkingen binnen de psychologie.

Kalmeer je lichaam, kalmeer je geest
Training

Kalmeer je lichaam, kalmeer je geest

  • Leer je omgaan met overprikkeling en overspoeling 
  • Ontwikkel je meer lichaamsbewustzijn
  • Creëer je meer balans met behulp van de polyvagaaltheorie
Bekijk de training
Nu maar
69,-

‘Met verwachtingen kun je enorme lichamelijke reacties op gang brengen,’ zegt hoogleraar Andrea Evers van de Universiteit Utrecht.

‘Het placebo-effect kennen we natuurlijk al langer, maar dat gaat nog veel verder dan eerder werd gedacht, waardoor we zelfs minder medicijnen nodig hebben.’

Ze deed een onderzoek waarin mensen met een allergie een drankje moesten drinken, in combinatie met een medicijn dat allergische reacties vermindert.

Korte tijd later kregen ze datzelfde drankje, maar dan zonder het medicijn, en toch vertoonden ze dezelfde verlaagde allergische reactie. Bloed- en breinonderzoek wees uit dat hun lichaam antihistamine had aangemaakt.

Evers: ‘Door conditionering met behulp van het drankje kwam er een fysiologisch proces op gang zonder dat de werkzame stof was toegediend. Zo kunnen we het lichaam trainen om elk stofje te produceren dat het kan maken.’

Tijdreizen

Tijdreizen lijkt sciencefiction, maar dat is het niet: in ons hoofd kunnen we het namelijk allemaal.

Geen enkel ander dier lijkt over dit vermogen te beschikken. Met onze verbeeldingskracht kunnen we terugdenken aan het verleden en een blik werpen op de (mogelijke) toekomst.

Deze superkracht kunnen we inzetten door fijne herinneringen op te halen en ons te verheugen op wat gaat komen. Terugdenken aan mooie momenten schept ruimte voor positieve gevoelens en vermindert angst, stress en somberheid.

Zo bleek uit onderzoek aan de Australische Deakin universiteit dat depressieve jongvolwassenen die fijne herinneringen ophaalden meer zelfvertrouwen kregen en met een positievere blik naar de toekomst keken.

Het spiergeheugen

Pianospelen, fietsen, schilderen, snowboarden. Het is best wonderlijk dat we complexe handelingen ook na jaren weer moeiteloos oppikken. Ons lichaam maakt als vanzelf de juiste bewegingen.

Dat hebben we te danken aan ons spiergeheugen, dat gevormd wordt door procedureel leren: het tientallen of honderden keren herhalen van een specifieke handeling.

Als zo’n handeling nieuw is, moet je er nog heel bewust bij nadenken, schrijft neurowetenschapper Lara Wierenga in haar boek Atlas van ons brein. Maar op den duur gaat het automatisch en wordt het verankerd in de diepe kernen van de hersenen.

Ook al heb je het twintig jaar niet gedaan: je handen pikken vliegensvlug het breiritme van insteken, omslaan, doorhalen en afglijden weer op.

Die (spier)herinnering wordt niet vastgelegd tijdens het oefenen, maar juist als je niets doet, aldus neurowetenschapper R. Douglas Fields in zijn boek Electric brain.

Je krijgt een ingewikkelde vaardigheid daardoor sneller onder de knie als je regelmatig pauzeert. Dus beter drie keer een uur oefenen met pauzes tussendoor, dan drie uur aan één stuk.

Een neus voor liefde

Ons reukvermogen wijst ons de weg op het pad van de liefde. Vrouwen kunnen bijvoorbeeld ruiken of een man een potentieel geschikte partner is.

En met een geschikte partner wordt in dit geval iemand bedoeld met een immuunsysteem dat een mooie aanvulling is op dat van henzelf.

Als vrouwen shirts van mannen besnuffelen, hebben ze een voorkeur voor shirts met een ander major histocompatibility complex (mhc): een setje van ongeveer honderd genen die samen het immuunsysteem vormen.

Evolutionair gezien best logisch, want kinderen van ouders met verschillende typen afweersystemen zijn beter opgewassen tegen ziekten.

De mannelijke neus is anders afgesteld: zij kunnen – onbewust – ruiken of een vrouw ovuleert. Het maakt een vrouw aantrekkelijker, veel meer nog dan parfum.

Psychological Science publiceerde een onderzoek waaruit bleek dat homoseksuele mannen andere homoseksuele mannen het lekkerst vinden ruiken. En ook lesbiennes geven de voorkeur aan de geur van andere lesbiennes.

Gezichten lezen

Is iemand blij of boos? We zien het in een fractie van een seconde. Een blij gezicht geeft ons een gevoel van acceptatie, een boos gezicht van afwijzing, blijkt uit onderzoek aan de Universiteit van Amsterdam.

Onze verre voorouders waren sterk afhankelijk van elkaar: wie buiten de groep lag, overleefde het niet. Daarom is ons brein hypergevoelig voor sociale signalen.

Maar we kunnen we nog veel meer afleiden uit een enkele blik, bijvoorbeeld of we iemand al eens eerder hebben gezien. En zelfs of iemand een goede weerstand heeft of juist vatbaar is voor verkoudheid, blijkt uit Schots onderzoek. Daardoor weten we onbewust of we afstand tot iemand moeten houden of niet.

Intelligente computersystemen kunnen ook patronen herkennen in gezichten, maar ze komen niet in de buurt van het menselijk vermogen om gezichten te lezen. En wij doen het moeiteloos, in een fractie van een seconde. Een echte superkracht dus.

Bronnen o.a.: D.J. Hallford, D. MellorAutobiographical memory-based intervention for depressive symptoms in young adultsPsychotherapy and Psychosomatics, 2016 / A.C. Little e.a., Accuracy in assessment of self-reported stress and a measure of health from static facial information, Personality and Individual Differences, 2011 / M.W. Heerdink e.a., Emotional expressions as social signals of rejection and acceptance […], Journal of Experimental Social Psychology, 2015 / L. Wierenga, Atlas van ons brein, Lannoo, 2022