De vraag

Laat ik mijn kleuters op hoogbegaafdheid testen?

Ik ben moeder van een eeneiige meisjestweeling – ze zijn bijna twee jaar. Volgens de logopedist (die hebben ze voor spraakproblemen als gevolg van sondevoeding), het kinderdagverblijf en het consultatiebureau lopen ze ver voor op leeftijdsgenootjes. Hun opa is getest als hoogbegaafd, zelf zijn onze dochters slim en leergierig, hyper en sociaal, en hebben ze erg veel humor.

Nadat ze de eerste twee jaar vrijwel alleen maar ziek waren zijn ze als een speer vooruit gegaan. En ze lijken niet meer te stuiten. Als kinderen redelijk in hun vel zitten, is testen van voorlopen, dus testen op hoogbegaafdheid, dan zinvol of niet? Of kan je beter wachten totdat ze tegen problemen aanlopen? Ze zijn immers met zijn tweeën en hebben altijd een gelijke.

Hun opa had tijdens het testen een IQ van 140. Hij is sociaal alleen erg zwak: hij heeft bijvoorbeeld ook geen vrienden – die heeft hij nooit gehad en hij wil ze ook niet. Zelf geeft hij als reden op dat hij zich van huis uit niet mocht ontwikkelen en tot zijn vierde jaar niet met andere kinderen mocht spelen. En dat je het dan met vier jaar al verleerd bent om vriendjes te hebben. En dan komt dat op school niet meer goed. Dat klinkt mij raar in de oren, gaat dat echt zo? Mijn zoon heeft namelijk PDD-NOS, dus ik vind het dan meer daarop lijken.

Wat ik graag wil weten: is hoogbegaafdheid erfelijk? Hij is namelijk zo trots op zijn slimme kleindochters…

Het advies

Om uw laatste vraag als eerste te beantwoorden: intelligentie is zeker deels erfelijk bepaald. Hoogbegaafdheid is een veel complexer begrip. Daarbij spelen veel factoren een rol, zowel erfelijke als omgevingsfactoren.

Hoogbegaafdheid testen – de overwegingen

De kenmerken die u beschrijft bij uw dochters kunnen wijzen op hoogbegaafdheid. Testen, of liever gezegd een psychologisch onderzoek, is mogelijk, maar niet noodzakelijk. Wel is het van belang dat uw dochters, die nu waarschijnlijk naar het basisonderwijs gaan, onderwijs krijgen dat bij hun manier van ontwikkelen past. U zegt: ‘ze lijken niet meer te stuiten’, en ze stuiten is ook het laatste wat u nu moet doen. Dit betekent dat u snel in gesprek moet gaan met school, zodat ze daar goed kijken wat uw dochters mogelijkheden en interesses zijn. Als die sterk afwijken van het gemiddelde, zal men het onderwijs daar op moeten aanpassen. Dit kan door middel van het verrijken en/of versnellen van de leerstof.

Aandachtspunten voor de school

Op school zal men alert moeten zijn op mogelijk aanpassingsgedrag: kinderen denken soms dat er verwacht wordt dat ze dezelfde dingen moeten doen als hun klasgenoten. Dat kan leiden tot onderpresteren. De school moet zeker niet wachten worden tot uw dochters tegen problemen aanlopen. Dit kunnen ze voorkomen door een adequaat schoolprogramma te bieden, en voldoende kans te bieden om in contact te komen met ontwikkelingsgelijken.

Mogelijkheden buiten school

Natuurlijk hebben uw dochters elkaar, maar een wat bredere sociale groep is natuurlijk fijner. Als dat niet of te weinig lukt op school, raad ik u aan contact op te nemen met één van de verenigingen van ouders van hoogbegaafde kinderen, verenigd in ‘de Koepel’ (www.koepelhb.nl).

Tot slot nog even over uw vader’s redenering

Het verhaal van opa is herkenbaar. Een hoge intelligentie zorgt er vaak voor dat de interesses van een kind, in ieder geval qua niveau, afwijken van dat van andere kinderen. Als daar onvoldoende in begeleid wordt kan dat leiden tot sociale problemen.

Bekijk ook deze video, waarin psycholoog Nienke Wijnants vijf vragen beantwoordt over hoogbegaafdheid

Meer weten over dit thema? Bekijk Hoogbegaafd
Deel dit artikel:
1 september 2009 | Laatst gewijzigd op 23 oktober 2020

Lees ook deze artikelen

Hoe je een trauma kunt erven van je ouders
Artikel

Hoe je een trauma kunt erven van je ouders

Opgroeien in armoede, het verlies van een kind: via psychologische overerving en het zogenaamde celgeheugen kunnen onverwerkte tra...
Dit is waarom de natuur ons kalm maakt
Branded content

Dit is waarom de natuur ons kalm maakt

Voel je je onrustig? Ga de natuur in, dat is met stip de beste plek om te ontstressen. Daarom organiseerden we in het voorjaar sam...
ADHD diagnose op latere leeftijd: ‘Eindelijk begrijp ik waarom ik zo ben’
Artikel

ADHD diagnose op latere leeftijd: ‘Eindelijk begrijp ik waarom ik zo ben’

Raar en gemankeerd, zo voelde journalist Hanneke Mijnster (43) zich jarenlang. Het leven ging haar niet heel slecht af, maar het w...
ADHD diagnose op latere leeftijd: ‘Eindelijk begrijp ik waarom ik zo ben’
Artikel

ADHD diagnose op latere leeftijd: ‘Eindelijk begrijp ik waarom ik zo ben’

Raar en gemankeerd, zo voelde journalist Hanneke Mijnster (43) zich jarenlang. Het leven ging haar niet heel slecht af, maar het w...
Geuren helpen bij het studeren
Kort

Geuren helpen bij het studeren

Wat je overdag leert, wordt ’s nachts opgeslagen in het langetermijngeheugen. Bij die opslag kan je neus behulpzaam zijn, toonde...
‘Een vijf kan ook heel goed zijn’
Artikel

‘Een vijf kan ook heel goed zijn’

Studiestress, ruzie met je ouders – heel gewone puberkwesties zijn het soms, waar leerlingen mee aankloppen bij de schoolpsychol...
Leren omgaan met je gevoelens: het begint op school
Artikel

Leren omgaan met je gevoelens: het begint op school

Is leren omgaan met onderlinge verschillen niet net zo belangrijk als leren rekenen en lezen? Vele honderden basisscholen vinden v...
Hiërarchie in de klas
Artikel

Hiërarchie in de klas

Zowel volwassenen als kinderen hebben de neiging om de eigen groep te prefereren boven 'buitenstaanders'.
Wie is slachtoffer en wie dader bij pesten?
Advies

Wie is slachtoffer en wie dader bij pesten?

Pesten op school komt geregeld voor, soms ook zonder dat leerkrachten het merken. Hoe kun je dit het beste voorkomen? En wat doe j...
Hoe overleeft het homo-gen?
Artikel

Hoe overleeft het homo-gen?

Ook sommige dieren zijn homoseksueel. De evolutieleer wist hier lange tijd geen raad mee, maar nu ontstaan mogelijke verklaringen....
6091