Seks op de divan

‘Per jaar kwam ik in mijn praktijk minstens zes of zeven mannen tegen voor wie ik niets kon doen’, vertelt Marion van der Stad, die in 1992 Bureau Aquarion in Nieuwegein oprichtte. Aanvankelijk richtte zij zich als bemiddelingsbureau op een New Age-publiek. Na een jaar of zeven verving ze de relatiebemiddeling door coaching. ‘Er bleek een gat te zijn tussen ‘ik wil een partner’ en ‘ik ga succesvol ontmoeten’, legt Van der Stad uit. ‘In een traject van een halfjaar ondersteun ik mensen in het verbeteren van hun zelfvertrouwen, uitstraling, respect, hun kennis over liefde.’ Het hele pakket noemt zij LoveLife-Coaching. Voor een bepaalde groep mannen bleek dat coachen zeer moeilijk te zijn, omdat zij nog nooit seks hadden gehad met een vrouw, of nog nooit intimiteit hadden beleefd. ‘Hun onervarenheid om met een vrouw om te gaan, maakte dat ze niet verder kwamen. Leuke, aardige mannen zijn het, die goede partners zouden kunnen zijn voor een vrouw, maar zo onzeker zijn geworden dat ze helemaal niets meer doen om een vrouw te benaderen. Meestal zijn ze ouder dan 35, vaak hebben ze succes in hun werk, soms zijn het zelfs getapte jongens. Ze hebben gewoon ergens de boot gemist wat

seks betreft. Het kan zijn dat ze ernstig gepest werden op school en daardoor geen meisjes durfden benaderen. Of ze hebben ouders gehad die vooral van hun zoon wilden dat hij eerst braaf zijn studie afmaakte. Zulke mannen lopen rond met een ongelooflijk goed masker, ze dragen dit met zich mee als een groot geheim. Soms hebben ze prostituées bezocht en daar niets aan gehad, omdat het alleen maar ging om een wip, terwijl ze iets meer nodig hebben, zoals betrokkenheid, advies. Voor deze mannen heb ik uiteindelijk zelf een begeleidingstraject samengesteld.’

Na een gesprek met Van der Stad krijgen de cliënten eerst les van een intimiteitstherapeute met wie ze kunnen oefenen in aanraken en strelen. Daarna volgt de coïtale inwijding, zoals Van der Stad het noemt: een vrouw die ze hiervoor speciaal heeft aangetrokken, heeft geslachtsgemeenschap met de mannen, die haar maximaal vijf keer mogen ontmoeten. Er komt ook nog een mannelijke therapeut aan te pas die in een of meer sessies de cliënten moed inpraat om op zoek te gaan naar een partner. De kosten voor het hele traject zijn inkomensafhankelijk, maar gemiddeld komt het honorarium neer op € 3.500,-.

Wordt er succes geboekt? Van der Stad kan geen namen en adressen van ex-cliënten geven, zegt ze: er zijn er nu drie die het hele traject hebben doorlopen, maar die willen anoniem blijven. Hebben deze mannen inmiddels een partner gevonden? ‘Nog niet, daarvoor is het te vroeg, we zijn dit traject pas een jaar geleden begonnen. Je moet niet verwachten dat zo iemand binnen een halfjaar getrouwd is. Maar de mannen bloeien op.’

Een rituele inwijding

Echte seks in een therapeutisch traject – dat is nogal wat. Het druist in elk geval in tegen alle officiële regels. Was Marion van der Stad een reguliere psycholoog met een therapiepraktijk, dan zou ze ongetwijfeld stevig op de vingers zijn getikt door de beroepsorganisaties. Zo is in de beroepscode van de Nederlandse Vereniging voor Seksuologie (nvvs) een verbod op seksueel gedrag vastgelegd: ‘Seksuele, seksueel gerichte en als seksueel op te vatten handelingen en het aangaan van intieme relaties door de seksuoloog in hulpverleningscontacten en bij voorlichting, onderricht, onderwijs en onderzoek zijn onder geen beding geoorloofd.’ Als een cliënt bang is voor seks, dan zal een gewone therapeut met hem onderzoeken waar die angst vandaan komt en de oorzaak aanpakken op cognitief niveau of met gedragstherapie. Seksuele handelingen verrichten is in de psychotherapeutische praktijk ten strengste verboden. Want daar vormt de ongelijkheid in de relatie tussen therapeut en cliënt een probleem. Gezonde seksuele relaties zijn immers alleen mogelijk in een kader van gelijkwaardigheid, zo luidt het officiële standpunt. Met je therapeut naar bed, kun je dus beter niet doen, net zoals je beter niet met je moeder naar bed kunt gaan om te leren vrijen.

Maar de Love Coaching van Van der Stad is ook niet regulier. Zij werkt vanuit haar eigen praktijk- en levenservaring, zegt ze, en maakt gebruik van inzichten die ze her en der in trainingen en workshops heeft opgedaan.

Toch klinken er waarderende geluiden vanuit de reguliere hoek. ‘Ik kan me voorstellen dat deze aanpak voor de beschreven cliëntengroep goed werkt’, zegt Hannie van Rijsingen, vrijgevestigd seksuoloog en auteur van enkele boeken over seks. ‘De psychologische en de praktische begeleiding zijn hier uit elkaar getrokken: verschillende personen doen verschillende dingen, wat ik ethisch gezien ook een juiste zaak vind. De diensten zijn daardoor van tevoren helder en duidelijk omschreven. Zoals het eruitziet, gebeurt er niets met een dubbele agenda. Het lijkt me een duidelijke aanvulling. Van mijn cliënten zou een enkeling er wel baat bij kunnen hebben.’

In Amerika bestaat het begrip surrogate partner al jaren: mensen die seks tegen betaling aanbieden in een therapeutische context en die via therapeuten cliënten krijgen doorverwezen. Enige jaren geleden werden er in Nederland op congressen seksuologie debatten gevoerd of iets dergelijks bij ons mogelijk en gewenst zou zijn. Een aantal deskundigen kon er wel warm voor lopen. ‘Of je het nu therapie noemt of een heel speciaal soort prostitutie, het lijkt mij een uitstekende vorm van dienstverlening’, is het laconieke commentaar van psycholoog Ruut Veenhoven.

Zo kun je het natuurlijk ook bekijken. Werden sommige rijkeluiszonen vroeger niet door hun vaders naar een warme, begrijpende hoer gestuurd om seksuele ervaring op te doen? En prostitutie is in Nederland niet langer bij wet verboden. Maar volgens Marion van der Stad is het geen prostitutie. ‘Warme, begrijpende prostituées moet je met een lantaarntje zoeken. Het gaat ook niet om een wip. De mannen die hier komen, willen iets leren van zo’n vrouw. Daarom noem ik het een inwijding. Mijn cliënten kunnen over hun ervaring napraten, in bed en naderhand met mij aan de telefoon. In andere culturen heb je dit soort rituele inwijdingen wel, maar bij ons niet. Je zou dit een westerse rite kunnen noemen, die ik heb samengesteld.’

Een liefdevolle context

De strakke regels in de reguliere therapie zijn bedoeld om de cliënten te beschermen. Volwassen mannen die met open ogen het traject van de Love Coaching ingaan en precies weten wat ze kunnen verwachten en waarvoor ze betalen, hebben die bescherming nauwelijks nodig. Maar geldt dat ook voor de therapeuten? Wat is die coïtale inwijdster voor iemand, is zij een prostituée? ‘Nee’, antwoordt Marion van der Stad. ‘Ze was voorheen maatschappelijk werkster. Ik had een advertentie gezet, waarin ik zocht naar een tantrische vrouw en zij is daarop afgekomen. We zijn twee handen op een buik, we overleggen voortdurend, als team.’

Maarten Ghysels, lichaamstherapeut en seksuoloog met een eigen praktijk in Kaatsheuvel, is enthousiast over de Love Coaching. ‘Als je kunt oefenen met een partner die alleen maar beschikbaar is en haar eigen verlangens er niet inmengt, is dat een goede zaak. In mijn praktijk denk ik zo vaak: “Wat zou het goed zijn als die man met een vrouw zou kunnen oefenen om te ervaren wat vrijen is.” De therapie zou veel sneller gaan. De eerste man die in de Love Coaching is ingewijd, heb ik ontmoet. Het was een fantastische ervaring voor hem; zijn angsten en twijfels zijn in een liefdevolle context geaccepteerd.’

De coaching is echter maar voor een beperkte groep cliënten geschikt, denkt Ghysels. ‘Je moet geestelijk goed gezond zijn en alleen op seksueel terrein een achterstand hebben opgelopen. Mannen die moeite hebben zichzelf grenzen te stellen, waaronder ook verslaafden, komen niet in aanmerking. Maar het zou bijvoorbeeld heel nuttig kunnen zijn voor homoseksuele mannen die hun identiteit niet goed kennen en dat weleens met een vrouw zouden willen uitzoeken. Daar kom je ook angsten tegen.’

Twijfel blijft knagen. Waarom heet de begeleiding Love Coaching, terwijl het overduidelijk om seks gaat en niet om liefde? Ghysels vindt dat geen bezwaar. ‘Seks is de ingang naar de liefde. Ons hele beeld van de liefde tussen man en vrouw begint toch met seksuele aantrekkingskracht. Maar exacter zou misschien zijn ‘Love-making Coaching’.’

In de Love Coaching van Marion van der Stad is het echter niet de bedoeling dat de cliënten verliefd worden op de inwijdster. Daarom mogen ze haar maar vijf keer ontmoeten. Hoe kun je iets over liefde leren, als verliefdheid taboe is? Van der Stad: ‘De man heeft een enorme intimiteit met die vrouw en dat is voldoende. Het is niet verboden om verliefd te worden, en natuurlijk doen de mannen dat voor een stukje wel, maar ze moeten haar blijven zien als inwijdster. De cliënt tekent ervoor dat hij niet vaker dan vijf keer bij haar komt. Anders zou hij zich ook nooit op een andere vrouw kunnen richten.’

Wat verstaat Van der Stad eigenlijk onder ‘goed vrijen’? Is het vrouwvriendelijk gedrag dat ze haar cliënten meegeeft? ‘Nee, ze zijn vaak al zo vrouwvriendelijk, ze mogen nu manvriendelijk worden. Mannen die maar aanneuken en moeten klaarkomen, zijn niet bezig met beminnen, die reageren alleen hun agressie af. Goed vrijen houdt in dat de man op zijn gemak is, en de vrouw ook. Dat ze de tijd nemen. Dat ze kunnen praten en luisteren. Onze cliënten krijgen veel tips over hun houding en gedrag. Als de inwijdster het idee heeft dat de man mechanisch bezig is, zonder echt verbinding te maken, dan zegt ze daar iets van en kan hij het overdoen. Het gaat er niet zozeer om of hij een orgasme bereikt, maar dat hij werkelijk een mannelijke houding aanneemt, dat hij het initiatief neemt. Maar de mannen moeten ook leren toe te staan dat er van alles kan gebeuren: lachen, elkaar langdurig strelen of tegen elkaar aan liggen, stoppen om iets te eten of te drinken en dan weer doorgaan. De inwijdster blijkt niet de droomvrouw te zijn op wie ze gewacht hebben, maar een heel gewone vrouw van vlees en bloed.’

Aandacht en betrokkenheid

Vanuit alternatieve hoek komt er kritiek op de aanpak van Love Coaching. Anasuya Koopmans, oprichtster van het Kursusplanburo & Sharadia Tantra Instituut in Mook: ‘Als het om manvriendelijke seks gaat, zou er veel eerder in het traject een mannelijke therapeut bij betrokken moeten zijn. Een man moet die mannelijke seksuele drang ondersteunen, niet achteraf maar van tevoren. Dat kan een vrouw niet doen: zij is de tegenpool die de drang uitlokt, zij kan dat niet tegelijkertijd ondersteunen. Zonder die mannelijke steun raakt zo’n cliënt de realiteit gewoon kwijt, dan is het primair een kick.’

Wellicht zou het beter zijn als Marion van der Stad haar diensten onder een andere naam aanbood – bijvoorbeeld ‘sekslessen’ – en niet onder de vlag van therapie of coaching? Ghysels ziet wel overeenkomsten met gewone therapie. ‘In psychotherapie kunnen mensen ontzettend blij zijn met de aandacht en betrokkenheid van de therapeut, ook al weten ze dat hij die beroepsmatig geeft en dat het geen deel is van hun leven. Toch hebben ze het gevoel dat ze zijn gehoord en gezien. Ik kan me voorstellen dat het op een uiterst kwetsbaar gebied als seksualiteit ook zo kan werken. Het moeten wel zeer ervaren lichaamstherapeuten zijn die zoiets doen. En inderdaad, een mannelijke begeleider die de man steunt gedurende het hele traject, zou het sterker maken.’ n

• LoveLife-Coaching, postbus 7082, 3430 jb Nieuwegein,

tel.: 030-6041977, www.aquarion.nl[/wpgpremiumcontent]