Risico nemen is mannelijk. Niet dat dit iets is om trots op te zijn, want de risico’s die mannen nemen zijn vaak volkomen belachelijk. Wie haakt er nu een elastiek aan zijn enkel om daarna van een hoge toren af te springen? Wie gaat er nu door de nauwe stegen van Pamplona rennen met een stel woedende stieren achter zich aan? Wie schaatst met tien graden onder nul elf steden af, om als ijspegel aan te komen? Dat is vragen om problemen! Maar dat is natuurlijk het hele punt. Ik geloof niet dat mannen dit in hun hoofd zouden halen in afwezigheid van het andere geslacht. Het is allemaal om indruk te maken.
Ik moest hieraan denken toen ik vanaf een bootje aan de Mexicaanse kust uitkeek op bultrugwalvissen die zich half uit de golven verhieven, om er daarna met een enorme klap in terug te vallen. Dit is mannelijk baltsgedrag. Wij toeristen maken er kiekjes van, maar onder water luisteren de vrouwtjes naar het geluid van de 35 ton die het water raakt. Hoe harder, hoe beter: zo weten ze dat het mannetje volop energie en lef heeft.
In Ravens in winter beschrijft Bernd Heinrich hoe raven enorme angsten moeten overwinnen om bij een karkas neer te dalen. Wie weet of dat beest echt dood is, en of de wolven en arenden in de buurt niet even een raaf willen grijpen? Het vraagt heel veel wikken en wegen voordat een raaf landt.
Mannelijke raven buiten dit soort angstaanjagende gelegenheden uit om hun bravoure te tonen. Soms wandelen ze recht op een arend af, trekken aan een staartveer, om dan snel terug te keren naar de cirkel van afwachtende soortgenoten. Onder luid geroep van de meute voeren ze met gespreide vleugels een soort dansje uit. Na deze publieke aanmoediging gaat de mannetjesraaf terug om nogmaals de arend te pesten.
Bij chimpansees is het nog duidelijker. Topmannen tonen elke dag hoe sterk ze zijn door boompjes te ontwortelen of grote stenen los te maken en met veel misbaar van een helling af te rollen. Na zulke krachtpatserij gaan ze dan op een duidelijk zichtbare plek zitten, zodat Jan en alleman naar ze toekomt om te buigen en onderdanig te groeten, alsof ze hun bewondering komen uiten voor het spektakel dat ze zojuist hebben mogen meemaken.
Dit is een universeel ritueel bij mens en dier. Van de Masai-jongen die zich pas een man mag noemen nadat hij een leeuw met speren bewerkt heeft, en de pubers in onze steden die op rollerblades ongelofelijke stunts uithalen, tot de jonge olifantenstieren die soms plotseling een neushoorn aanvallen – overal zien we het opzoeken van gevaar. We leven in samenlevingen met veiligheidsriemen en helmen, gericht op het vermijden van alle risico, maar voor de jonge man is dit dodelijk. Mannelijkheid moet bewezen worden. Elk land heeft behoefte aan een Pamplona.[/wpgpremiumcontent]