Als abonnee ontvang je als één van de eersten de nieuwste Psychologie Magazine gratis thuisbezorgd.

De vraag

Is mijn ex een narcist?

Het artikel in het novembernummer 2002 ‘Eenzaam in het middelpunt‘ was voor mij een openbaring. Ik denk dat mijn ex-echtgenoot volledig voldoet aan het geschetste beeld. Ik heb jaren gevochten tegen het zeer egocentrische gedrag van mijn man, maar hij haalde er zijn schouders over op. Hij deed niets fout en het lag allemaal aan mij.

Dit heeft dan ook in een scheiding geresulteerd. Ik wilde af van de enorme druk die hij op mij legde om maar vooral te doen aan wat hij wilde en goed vond (zowel voor zichzelf als voor mij). Nu blijkt het echter gewoonweg niet op te houden. Doordat wij kinderen hebben blijft hij mij ‘achtervolgen’ en dwingen om datgene te doen wat in zijn belang is. Ik word er onderhand gek van en kan er niet meer tegen.

Een geraadpleegde psycholoog kwam niet verder dan te stellen dat ik hem niet kan veranderen en dat ik zelf moet veranderen. Op mijn vraag wat en hoe kon hij geen antwoord geven. Ik moest het zelf maar uitzoeken. Het gedrag van mijn man laat zich als volgt kenmerken:

  • hij weet altijd heel goed wat goed is voor hemzelf en anderen;
  • hij kan zelf beoordelen of zijn gedrag door de beugel kan, de mening van anderen is alleen relevant zolang die overeenkomt met de zijne;
  • hij zoekt dan ook uitsluitend mensen om zich heen die hem bevestigen in hoe goed hij eigenlijk wel is en pronkt daarmee. Anderen worden uitgespuugd als dom en onwetend;
  • hij heeft weinig respect voor de mening en gevoelens van anderen;
  • hij wordt woest als er kritiek wordt geuit;
  • hij wil zelf wel constant aandacht voor zijn emoties, die altijd als zwaarder worden ervaren dan die van anderen;
  • hij verbiedt mij dingen te doen waarvan hij vindt dat ze niet goed voor me zijn (werk, studie). Als ik dan toch mijn zin doe, blijft dat me achtervolgen;
  • hij wil zelf natuurlijk wel dingen doen die ik niet wil. Overleggen betekent dat hij iets wil en ik ja zeg. Nee zeggen is niet toegestaan, hij heeft immers alle afwegingen al gemaakt en de conclusie getrokken. Van geven en nemen heeft hij nog nooit gehoord. Ik heb het gevoel dat hij gewoon over mij heen walst en ik niets kan doen om dat tegen te houden. Dan beland je in een gevecht en probeert nog zoveel mogelijk terrein te winnen. Met name in een echtscheidingsprocedure is dat helemaal fout, extreem vermoeiend, emotioneel en non-productief, en met name voor de kinderen zelfs schadelijk. Ik zie echter geen uitweg. Zelfs verhuizen heb ik overwogen, maar niet als oplossing gezien;
  • naar de buitenwereld toe is hij heel redelijk en veel mensen zijn ervan overtuigd dat hij veel om ons geeft. Mijn visie is dat ‘houden van’ voor hem ook egocentrisch gericht is;
  • afspraken zijn niet te maken. Als het hem niet uitkomt, hoeft hij zich niet aan afspraken te houden. Hem daarop aanspreken heeft geen effect. Andersom is het anders. Ik word altijd onder druk gezet om een afspraak na te komen. We hadden immers een afspraak!

 

Ik kan nog lang zo doorgaan. Mijn vraag is of het bovenstaande voldoende aanwijzingen geeft om te concluderen dat hier sprake is van narcisme (ik realiseer me dat mijn bril sterk gekleurd is) en zo ja, dan zou ik graag tips willen hebben om daar mee om te gaan. Ik begrijp dat dit niet eenvoudig is. Ik zou dan ook graag een therapeut willen benaderen die mij hierbij kan helpen. Mocht u tot de conclusie komen dat hier een ander probleem speelt, dan ook graag advies.

Bij voorbaat hartelijk dank voor uw antwoord.

Het advies

Expert

Frans Schalkwijk

Psychoanalyse

U vertelt een schrijnend verhaal, waarbij het duidelijk is dat u ook na de scheiding nog heftig lijdt onder de voorbije relatie. Vreselijk, ook omdat u beschrijft dat u zo onmachtig wordt gemaakt. Wat zou het u helpen te weten of uw ex-man inderdaad narcistisch is?

Ik denk dat het enige wat duidelijk zou worden is dat die psycholoog die u raadpleegde in zoverre gelijk heeft dat u hem niet kunt veranderen. Ik wil liever geen diagnostische uitspraak doen over iemand die ik niet ken. Bovendien geldt voor alle wat forse karakterproblemen: therapeuten kunnen al moeilijk een verandering teweegbrengen, maar mensen uit de nabije kring al helemaal niet.

Wat kunt u doen? Dat is razend moeilijk aan te geven, omdat u zelf al zegt dat pogingen tot helderheid van uw kant niet helpen. Vaak zijn de oplossingen gelegen in:

  • zo min mogelijk contact hebben (niet bij elkaar over de vloer komen, korte telefoongesprekken, afwijkingen van de afspraken zelf vermijden omdat die weer contact nodig maken, e.d.);
  • streven naar onafhankelijkheid, bijvoorbeeld door oppassen in te schakelen i.p.v. de ex-partner, de dingen voor de kinderen liever zelf te regelen dan je afhankelijk te maken van een afspraak dat hij dat doet, e.d.;
  • zorgen voor genoeg eigen draagkracht om de steeds optredende verstoringen op te vangen. Een goed sociaal netwerk is belangrijk en het loont daar veel tijd in te steken. In therapie gaan is een mogelijkheid, maar wat zou dan de doelstelling moeten zijn? De opmerking dat u zelf moet veranderen is flauw. Wat u kunt doen, is de hulp van een therapeut inroepen om met u mee te denken over hoe u die blijkbaar benodigde strijd stevig kunt aangaan of kunt leren omzeilen. In therapeutische termen zou dat begeleiding heten, of steunend-structurerende therapie.Soms is dat te vinden bij het maatschappelijk werk, bijvoorbeeld in de vorm van een groep vrouwen met dezelfde problematiek, maar u kunt ook denken aan de Riagg of aan een vrijgevestigd psychotherapeut of psychiater met een overheidscontract (dan betaalt u alleen een eigen bijdrage). Als u de vraag helder stelt, is de kans groter dat zij u een goed hulpaanbod kunnen doen.

 

Meer weten over dit thema? Bekijk Narcisme
Deel dit artikel:
14 december 2002 | Laatst gewijzigd op 2 maart 2020

Dit vind je misschien ook interessant

Ik wens mijn ex lelijke kinderen toe
Advies

Ik wens mijn ex lelijke kinderen toe

Beste Carien, Ik ben een gescheiden vrouw en heb een zoontje van zes. Mijn ex en ik hebben een hefti...
Lees verder
6 nieuwe romans en thrillers voor onder de kerstboom
Branded content

6 nieuwe romans en thrillers voor onder de kerstboom

Geen idee wat je met kerst moet geven aan je dierbaren? Een boek is altijd goed. Om te geven, maar o...
Lees verder
Zou het leven leuker zijn zonder jaloezie?
Artikel

Zou het leven leuker zijn zonder jaloezie?

We zouden kunnen vreemdgaan als we er zin in hadden. We zouden er lustig op los kunnen flirten, óó...
Lees verder
Zou het leven leuker zijn zonder jaloezie?
Artikel

Zou het leven leuker zijn zonder jaloezie?

We zouden kunnen vreemdgaan als we er zin in hadden. We zouden er lustig op los kunnen flirten, óó...
Lees verder
Ik heb nog gevoelens voor mijn narcistische ex
Advies

Ik heb nog gevoelens voor mijn narcistische ex

Ik heb zeven jaar een relatie gehad met een man – ik ben zelf een vrouw. In die zeven jaar is ...
Lees verder
Soorten liefdesrelaties: zo doen zij het
Artikel

Soorten liefdesrelaties: zo doen zij het

Van friends with benefits tot open relatie: liefdesverhoudingen zijn allang niet meer louter een-op-...
Lees verder
Ze spreekt me aan met de naam van haar ex
Advies

Ze spreekt me aan met de naam van haar ex

Geachte heer Kok,Mijn vriendin verspreekt zich wel eens in onze gesprekken en spreekt mij aan met de...
Lees verder
Mijn ex is na acht jaar nog steeds boos
Advies

Mijn ex is na acht jaar nog steeds boos

Hallo Carien, Ik ben acht jaar geleden gescheiden en heb alweer jaren een nieuwe relatie en een kind...
Lees verder
De spiegel liegt
Artikel

De spiegel liegt

We overschatten stelselmatig onze talenten, en zijn blind voor onze eigen fouten. Ware zelfkennis bl...
Lees verder
Mijn ex heeft een depressie
Advies

Mijn ex heeft een depressie

Wat doe je als je depressieve partner je relatie verbreekt, terwijl die prima was? Mijn partner (hij...
Lees verder
10567