In contact met anderen voel ik me onzeker over mijn identiteit. Ik heb niets te zeggen wat interessant is. Het voelt alsof iedereen door me heen kijkt en ziet dat ik geen eigen identiteit heb, dat ik niemand ben. Het liefst kruip ik dan weg, terwijl ik weet dat ik me daardoor eenzaam voel. Wat kan ik doen?
Je noemt het ontbreken van een eigen identiteit en een gevoel van eenzaamheid. Deze hangen samen, waarbij de laatste waarschijnlijk (op z’n minst ten dele) een gevolg is van het eerste. Het is daarom aan te raden je eerst te richten op je ‘identiteitscrisis’.
Want wanneer je een steviger gevoel en beeld van je identiteit hebt, kun je werken aan het zelfvertrouwen dat nodig is om die ook uit te dragen, waardoor het makkelijker zal worden je écht onder mensen te begeven en zo je gevoel van eenzaamheid te verminderen.
Het begrip identiteit is complex. Het antwoord op de vraag ‘wie ben ik?’ wordt vaak onbewust gevormd door allerlei externe factoren, zoals wat je doet, wat anderen over je zeggen, door hoe je eruitziet of wat je bereikt hebt of bezit. Maar dit soort uiterlijke kenmerken komen niet per definitie overeen met hoe jij jezelf ziet, hoe je je voelt en hoe je over jezelf denkt.
Het is belangrijk om je te realiseren dat het niet vreemd is wanneer je onzeker bent over je identiteit. Ontzettend veel mensen worstelen met wie ze nu eigenlijk zijn. Misschien heb je iets aan de visie op identiteit van de beroemde psycholoog Erik Erikson. Hij verstaat onder daaronder het totaalbeeld dat je van jezelf hebt, een gevoel en besef van een consistent en coherent zelf.
Erikson stelt dat we onze identiteit vanaf onze babytijd tot late volwassenheid ontwikkelen in verschillende stadia. Het gevoel ‘geen identiteit te hebben’ kan ontstaan wanneer er in een of meer van deze stadia geen ontwikkeling plaatsvindt, bijvoorbeeld door dominante ouders of een traumatische gebeurtenis.
Volgens Erikson is dat niet per definitie iets negatiefs, maar kan dit later juist een fase van hernieuwde en positieve identiteitsontwikkeling teweegbrengen. Het kan voor jou van belang zijn om te achterhalen in welke fase de ontwikkeling van jouw identiteit mogelijk gestagneerd is.
Jij ervaart je identiteit op dit moment als blanco. Dat palet inkleuren is lastig. Je kunt de hulp inschakelen van een goede coach of therapeut. Maar je kunt ook zelf aan slag gaan door te ontdekken wie jij ten diepste bent, wat je voorkeuren zijn, je drijfveren, je kwaliteiten en je verlangens.
Of vraag aan vrienden of anderen die je vertrouwt een lijst te maken met je kwaliteiten en talenten. Ook zijn er allerlei zelftests te vinden en kun je bijvoorbeeld het kernkwadrant van Daniel Ofman maken (te vinden op internet).
Heb je eenmaal een scherper beeld van je ‘zelf’, dan zul je ook meer vertrouwen in jezelf krijgen, trots kunnen zijn en aan je omgeving durven laten zien wie je bent. En wees hierbij vooral niet te kritisch: er bestaat geen objectief ‘goede’ identiteit en je bent nooit ‘af’. Er is altijd ruimte voor groei.
Op psychologiemagazine.nl/test/ staan tests waarmee je jezelf beter leert kennen.