Hoe leer ik om minder impulsief te reageren?

Niet voor niets is er het spreekwoord ‘Spreken is zilver, zwijgen is goud’! Deze aloude wijsheid heeft nog niets aan kracht ingeboet. Je kunt een aantal dingen doen om te leren minder impulsief, en meer diplomatiek te reageren.

1. Luister actief en stel verschillende soorten vragen

Geef een ander het gevoel dat je één en al oor bent. Luister actief naar datgene wat er bij de ander leeft. Zo verzamel je informatie en krijg je zicht op andermans visie. Je kunt verschillende soorten vragen stellen.

• Lineaire vragen: vragen die zich concentreren op het ‘wie’, ‘wat’, ‘waar’, ‘hoe’, ‘hoeveel’ en ‘hoe vaak’. Voorbeeld: “Wat heb ik in jouw ogen dan precies gedaan?”
• Relationele vragen: vragen over een verschil in beleving. Voorbeeld: “Als je dat met het verleden vergelijkt, hoe was dat dan? En nu, hoe vind je dat het nu op dit moment gaat? En in de toekomst, hoe zou jij dat willen zien?”
• Hypothetische vragen: vragen die het denkproces op gang brengen en inzicht geven in de openstaande opties. Voorbeeld: “Stel dat we nu samen op vakantie zouden gaan, hoe zou jij daar tegenaan kijken?”
• Reflectieve vragen: vragen die structuur aanbrengen in het denkproces en het bewustzijn aanwakkeren. Voorbeeld: “Hoe zie je mij in deze situatie?”
• Circulaire vragen: vragen die in eerste instantie eigenlijk thuishoren in de onderhandelingsfase. Voorbeeld: “Wat kan ik nu doen, opdat je je hier weer thuis voelt?”
• Strategische vragen: vragen waarop het antwoord al bekend is, maar die om een strategische reden nog eens worden gesteld. Een ‘controlevraag’ kan overigens ook een strategische vraag zijn: “Hoor ik je nu zeggen dat we samen weer eens op vakantie moeten gaan?” Voorbeeld: “Ga eens na, wij zijn nu tien jaar getrouwd waarvan we negen jaar geen ruzie met elkaar hebben gehad. Toch?”

2. Intervenieer tijdens het gesprek – op een niet impulsieve manier

Je kunt jezelf ook trainen om minder impulsief te reageren, door tijdens een gesprek bepaalde ‘technieken’ toe te passen. Zo kun je datgene wat de ander heeft gezegd samenvatten of erop reflecteren. Dat kan inhoudelijk, emotioneel, of intentioneel zijn:

• Inhoudelijk: “Dus als we zo doorgaan zet je je huis te koop, vat ik dat wat je zei zo goed samen?”
• Emotioneel: “Wil je mij daarmee vertellen dat we niet zo langs elkaar heen moeten leven, dat je meer samen met mij wilt doen?”
• Intentioneel: “Kortom, je hebt er genoeg van zoals wij nu leven?”

Je kunt dat wat de ander heeft gezegd ook her-etiketteren: dan geef je er een net andere lading aan. Zegt die ander “Ik heb er nu echt genoeg van”, dan kun jij dat (wat genuanceerder) insteken met de zin “Je wilt het dus anders zien?”. Je kan ook een gemeenschappelijk bruggetje maken: “Jij luistert ook nooit” en “Ja, en jij klaagt alsmaar” wordt “We willen dus beiden duidelijkheid hebben”.

3. Geen ongevraagde meningen, wel een portie geduld en inlevingsvermogen

Wanneer je met iemand praat is het belangrijk dat je de ander in zijn eigen tempo laat denken en spreken. Interrumpeer niet, en denk ook niet dat je het antwoord al weet. Of nog erger, hoor jezelf niet continu praten. Geef de ander ook zeker niet ongevraagd je mening of advies als je niet weet wat die ander überhaupt wil, wat er bij die ander speelt. Vermijd dus vooral om ‘direct’ je ingenomen standpunt(en) te ventileren. Probeer om te letten op de lichaamstaal van degene met wie je praat, leef je in diegene in en toon begrip.

Tenslotte nog even dit

Het clichématige ‘tot tien tellen’ kan in het begin zeker geen kwaad. Net zolang tot je geoefend bent in diplomatieker optreden. Hanteer daarvoor dus de ander en diens mening/gevoelens als uitgangspunt. Speel daar, met bovengenoemde tips, adequaat op in.