Als abonnee ontvang je als één van de eersten de nieuwste Psychologie Magazine gratis thuisbezorgd.

De vraag

Hoe kneedbaar is het brein?

Bij sommige ziekten, zoals MS, vallen er functies uit die door de hersenen worden gegenereerd. Kun je dan bewerkstelligen dat andere delen van de hersenen die functies overnemen? Zo ja, hoe werkt die plasticiteit van de hersenen precies?

Het advies

Expert

Marc Hendriks

brein

In de hersenwetenschappen gaat deze vraag over ‘plasticiteit’ van de hersenen. Plasticiteit van de hersenen is de mate waarin de hersenen plastisch of kneedbaar zijn. De plasticiteit van de hersenen is niet voor alle delen gelijk, maar ook niet voor functies van de hersenen en ook niet in alle perioden van ons leven.

Plasticiteit van de hersenen door de jaren heen

Als we geboren worden moeten de hersenen nog erg veel leren en zijn ze dus erg plastisch. De hersenen zijn op bepaalde momenten van hun groei gevoelig voor stimulatie van buitenaf, en zijn dus in die periode erg plastisch. Zo zijn ze erg gevoelig voor taal tussen het 2de en 14de levensjaar en veranderen de hersenen erg gemakkelijk en veel onder invloed van geluid en gesproken taal. Buiten deze periode zijn ze minder gevoelig. Dat ondervinden we bijvoorbeeld als we op volwassen leeftijd een nieuwe taal moeten leren.

Het verlies van vaardigheden bij hersenletsel of een hersenziekte

Als we deze functies op het juiste moment geleerd hebben, en er ontstaat een hersenziekte of hersenbeschadiging dan kunnen deze geleerde functies of vaardigheden (gedeeltelijk) verloren gaan. Dit kan ook bij multipele sclerose (MS). Bij MS wordt de vettige, isolerende laag rond de zenuwvezels afgebroken. Deze laag wordt myeline genoemd: myeline zorgt ervoor dat de snelheid waarmee de zenuwvezels prikkels geleiden verhoogd wordt.

Als de myeline verdwijnt kunnen, afhankelijk van de plaats, allerlei moeilijkheden in het functioneren ontstaan. Zoals moeilijker bewegen. Deze myeline is daar echter voorgoed beschadigd, en er gaan geen andere zenuwbanen naar die plaats toe. Het is dus niet mogelijk om dit door andere delen te laten overnemen.

Herstellen kan niet, compenseren kan (mogelijk) wel

De enige mogelijkheid in die gevallen is dat de beperkingen worden gecompenseerd. Zo kan je bij loopstoornissen compenseren door:

  1. het looptempo aan te passen;
  2. de afstand te verkleinen;
  3. krukken, een looprek, rollator, of zelfs een rolstoel te gebruiken.

Je herstelt hiermee niet de stoornis, maar je verkleint de beperking door te compenseren.

Meer weten over dit thema? Bekijk Hersenen
Deel dit artikel:
12 mei 2009 | Laatst gewijzigd op 23 oktober 2020

Dit vind je misschien ook interessant

Machteld Huber: ‘Zingeving is de grootste levenskracht’
Interview

Machteld Huber: ‘Zingeving is de grootste levenskracht’

Ben je niet ziek, dan ben je gezond. Zo kijken we er in de westerse wereld naar. Maar gezond zijn is...
Lees verder
Skip de winterdip. Maar hóe dan?
Branded content

Skip de winterdip. Maar hóe dan?

Koud, nat en grauw buiten? Om te voorkomen dat je er down van wordt, is er in de winter (en ook al i...
Lees verder
Zou het leven leuker zijn zonder jaloezie?
Artikel

Zou het leven leuker zijn zonder jaloezie?

We zouden kunnen vreemdgaan als we er zin in hadden. We zouden er lustig op los kunnen flirten, óó...
Lees verder
Zou het leven leuker zijn zonder jaloezie?
Artikel

Zou het leven leuker zijn zonder jaloezie?

We zouden kunnen vreemdgaan als we er zin in hadden. We zouden er lustig op los kunnen flirten, óó...
Lees verder
‘Eerst stopten haar benen, toen haar armen, toen haar spraak’
Interview

‘Eerst stopten haar benen, toen haar armen, toen haar spra...

Astrid van der Steeg kreeg de boodschap die elke ouder vreest: uw kind is ongeneeslijk ziek. Dochter...
Lees verder
De zeven meest gestelde vragen over ADHD
Artikel

De zeven meest gestelde vragen over ADHD

Wat is ADHD? ADHD is voluit een aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit. Kinderen (en volwassene...
Lees verder
Onterechte ziekmelders: 40 % van werknemers meldt zich onterecht ziek
Kort

Onterechte ziekmelders: 40 % van werknemers meldt zich onter...

Bijna 40 % van de werknemers meldt zich weleens ziek terwijl ze dat niet zijn. Werknemers van 18 tot...
Lees verder
De eerste signalen van een burn-out
Artikel

De eerste signalen van een burn-out

Burn-out is geen ziekte die je plotseling bespringt. Er zijn signalen die het ontstaan ervan aankond...
Lees verder
Erfelijk belast, leven met een tijdbom
Interview

Erfelijk belast, leven met een tijdbom

Wie een ernstige erfelijke ziekte in de familie heeft, leeft misschien wel met een tijdbom. Hoe houd...
Lees verder
Boeken van de maand: december 2020
Artikel

Boeken van de maand: december 2020

Zit je met deze koude dagen ook liever thuis op de bank? Deze 5 boeken helpen je de winter door.
Lees verder
6364