De vraag

Hoe kneedbaar is het brein?

Bij sommige ziekten, zoals MS, vallen er functies uit die door de hersenen worden gegenereerd. Kun je dan bewerkstelligen dat andere delen van de hersenen die functies overnemen? Zo ja, hoe werkt die plasticiteit van de hersenen precies?

Het advies

Expert

Marc Hendriks

brein

In de hersenwetenschappen gaat deze vraag over ‘plasticiteit’ van de hersenen. Plasticiteit van de hersenen is de mate waarin de hersenen plastisch of kneedbaar zijn. De plasticiteit van de hersenen is niet voor alle delen gelijk, maar ook niet voor functies van de hersenen en ook niet in alle perioden van ons leven.

Plasticiteit van de hersenen door de jaren heen

Als we geboren worden moeten de hersenen nog erg veel leren en zijn ze dus erg plastisch. De hersenen zijn op bepaalde momenten van hun groei gevoelig voor stimulatie van buitenaf, en zijn dus in die periode erg plastisch. Zo zijn ze erg gevoelig voor taal tussen het 2de en 14de levensjaar en veranderen de hersenen erg gemakkelijk en veel onder invloed van geluid en gesproken taal. Buiten deze periode zijn ze minder gevoelig. Dat ondervinden we bijvoorbeeld als we op volwassen leeftijd een nieuwe taal moeten leren.

Het verlies van vaardigheden bij hersenletsel of een hersenziekte

Als we deze functies op het juiste moment geleerd hebben, en er ontstaat een hersenziekte of hersenbeschadiging dan kunnen deze geleerde functies of vaardigheden (gedeeltelijk) verloren gaan. Dit kan ook bij multipele sclerose (MS). Bij MS wordt de vettige, isolerende laag rond de zenuwvezels afgebroken. Deze laag wordt myeline genoemd: myeline zorgt ervoor dat de snelheid waarmee de zenuwvezels prikkels geleiden verhoogd wordt.

Als de myeline verdwijnt kunnen, afhankelijk van de plaats, allerlei moeilijkheden in het functioneren ontstaan. Zoals moeilijker bewegen. Deze myeline is daar echter voorgoed beschadigd, en er gaan geen andere zenuwbanen naar die plaats toe. Het is dus niet mogelijk om dit door andere delen te laten overnemen.

Herstellen kan niet, compenseren kan (mogelijk) wel

De enige mogelijkheid in die gevallen is dat de beperkingen worden gecompenseerd. Zo kan je bij loopstoornissen compenseren door:

  1. het looptempo aan te passen;
  2. de afstand te verkleinen;
  3. krukken, een looprek, rollator, of zelfs een rolstoel te gebruiken.

Je herstelt hiermee niet de stoornis, maar je verkleint de beperking door te compenseren.

Meer weten over dit thema? Bekijk Hersenen
Deel dit artikel:
12 mei 2009 | Laatst gewijzigd op 23 oktober 2020

Lees ook deze artikelen

Na een orgasme stort ik (man) volledig in
Advies

Na een orgasme stort ik (man) volledig in

Van mijn 33e tot mijn 63e had ik een bevredigend seksleven. Na de seks had ik meer energie; het deed...
Lees verder
Keuzes maken? Kijk eens opnieuw naar je waarden
Branded content

Keuzes maken? Kijk eens opnieuw naar je waarden

Sta je op een keerpunt in je leven? Laat je vooral niet leiden door anderen en emoties. Volgens expe...
Lees verder
5 misverstanden over pesten: ‘Sla gewoon terug, joh’
Artikel

5 misverstanden over pesten: ‘Sla gewoon terug, joh’

We weten steeds meer over pestgedrag en toch gaat de aanpak ervan nog vaak mis. Socioloog Beau Olde...
Lees verder
5 misverstanden over pesten: ‘Sla gewoon terug, joh’
Artikel

5 misverstanden over pesten: ‘Sla gewoon terug, joh’

We weten steeds meer over pestgedrag en toch gaat de aanpak ervan nog vaak mis. Socioloog Beau Olde...
Lees verder
De stemmen in mijn hoofd
Recensie

De stemmen in mijn hoofd

'Ik loop de hele dag rond met een schriftje en een pen', schrijft Eline Gumbert in haar onlangs vers...
Lees verder
Hoe een medische misser hun leven onomkeerbaar veranderde
Artikel

Hoe een medische misser hun leven onomkeerbaar veranderde

Voorgoed verlamd, bijna blind, baan kwijt, altijd hulpbehoevend. Vier mensen vertellen hoe hun leven...
Lees verder
Moet ik meer uit het leven halen?
Advies

Moet ik meer uit het leven halen?

Toen mijn vader stierf, op mijn 19de, nam ik me voor alles uit het leven te halen. Nu ik 40 word en ...
Lees verder
Boeken van de maand: december 2020
Artikel

Boeken van de maand: december 2020

Zit je met deze koude dagen ook liever thuis op de bank? Deze 5 boeken helpen je de winter door.
Lees verder
Ik voel me niets meer waard sinds mijn ziekte
Advies

Ik voel me niets meer waard sinds mijn ziekte

Ik heb de chronische ziekte ME/CVS, mede hierdoor ben ik erg onzeker geworden. Tot mijn zestiende sp...
Lees verder
Deze kliniek observeert mensen met epilepsie
Verhaal

Deze kliniek observeert mensen met epilepsie

Bij epilepsie is de oorzaak soms lastig vast te stellen. In een kliniek in Heemstede worden de patiÃ...
Lees verder
6364