Zo communiceren Mariët en Hans:
Mariët: ‘Hans, vergeet je straks niet het gras te maaien?’
Hans, die achter de krant zit: ‘Mmmm.’
Mariët dringt aan: ‘Nou, ga je straks het gras nog maaien?’
Training Houd me vast (voor jou en je partner)
- Leer elkaar écht zien en begrijpen
- Ontdek hoe jullie pijnlijke momenten uit het verleden kunnen loslaten
- Officiële Emotionally Focused Therapy (EFT) training van Sue Johnson
- Met het boek Houd me vast van Sue Johnson
175,-
Hans kijkt op van de krant: ‘Kan dat morgen niet?’
Mariët, nu behoorlijk geïrriteerd: ‘Nee, je zou het vorig weekend al doen.’
Hans rolt met zijn ogen en mompelt: ‘Jaja.’ Hij blijft de krant lezen.
Mariët: ‘Ik sta hier ook overal alleen voor!’
Boos loopt ze naar de schuur en haalt de grasmaaier tevoorschijn. Ze doet het zelf wel! Als ze het ding niet aan de praat krijgt, komt Hans aanlopen. ‘Dat moet niet zo!’ roept hij. ‘Laat mij dat maar doen!’ Ze zijn nu allebei woedend.
Training Versterk je relatie
- Leer kijken naar je relatiepatronen
- Ontdek hoe je negatieve patronen kunt doorbreken
- Ook in je eentje te volgen
55,-
Bekend patroon, zo’n escalatie?
Dan schort er waarschijnlijk iets aan je emotionele intelligentie – of aan die van je partner. De Amerikaanse psychologen Peter Salovey en Jack Mayer, de grondleggers van het begrip, definiëren emotionele intelligentie als ‘het kunnen herkennen en reguleren van gevoelens van jezelf en anderen, en het gebruiken van gevoelens om denken en handelen te leiden’.
Emotionele intelligentie speelt een belangrijke rol in liefdesrelaties, belangrijker dan in bijvoorbeeld vriendschappen of contacten met collega’s. Een partner komt dichterbij dan wie ook, en dat kan unieke emoties oproepen. Zo kun je bijvoorbeeld op je werk zelfverzekerd zijn, terwijl je in de relatie met je partner wordt verteerd door jaloezie. Of je partner heeft er geen enkele moeite mee om met vrienden op vakantie te gaan, maar als hij samen met je gaat, krijgt hij het opeens ‘benauwd’.
Emotioneel intelligenter worden? Zo doe je dat
Stap 1: afstand nemen en afkoelen
Om beter om te gaan met negatieve emoties, adviseert de Amerikaanse psycholoog Scott Spradlin zogeheten aandachtgerichtheid (mindfulness). Dat betekent dat je niet instinctmatig handelt naar de negatieve gevoelens die je partner in je oproept, maar deze alleen gadeslaat en ondergaat. Je zult merken dat als je niet direct reageert, de negatieve gevoelens vanzelf weer wegebben. Ben je weer rustig, dan kun je verstandig reageren in plaats van onredelijk.
Word je tijdens een gesprek met je partner erg boos of raakt je overstuur, dan kun je het best een time-out nemen en iets anders gaan doen. Leg wel eerst uit dat je te boos of gestrest bent om verder te praten. Het kan ook helpen om je ‘tegengesteld te gedragen’. Wanneer je glimlacht in plaats van fronst, denken je hersenen namelijk dat je niet meer boos of verdrietig bent en zal de woede of het verdriet afnemen.
Stap 2: je partnertheorie bijstellen
Volgens psycholoog Jean-Pierre van de Ven ontwikkelen mensen, op basis van hun ervaringen, een theorie over hoe een partner is. Bij negatieve ervaringen in relaties ontstaat de ‘theorie van de kwade partner’: de partner is niet te vertrouwen en is erop uit om te kwetsen. Mensen zijn geneigd de ander als het ware in dit sjabloon te proppen en zien overal bewijzen voor hun theorie. Dit leidt tot een onnodig negatieve interpretatie van het gedrag van de partner, met allerhande negatieve gevoelens tot gevolg.
Om nog even terug te keren naar het voorbeeld: zo interpreteert Mariët het feit dat Hans niet meteen reageert op haar vraag als een teken van desinteresse. Ze had zijn reactie ook positiever kunnen uitleggen: ‘Hij is verdiept in de krant’, of: ‘Hij is moe’. Dergelijke interpretaties worden ook wel attributies genoemd.
Op zich zijn negatieve attributies niet zo erg, mits je er niet meteen naar handelt (zie stap 1). Nog beter is het als je onnodig negatieve interpretaties en gevoelens over je partner helemaal weet te voorkomen. Dat doe je door een negatieve partnertheorie in twijfel te trekken.
Maak je in gedachten een negatieve attributie, vraag je dan af: Hoe weet ik dat dit klopt? Welke andere oorzaken zijn aan te wijzen voor het gedrag van mijn partner? Hoe zou een ander het gedrag van mijn partner uitleggen?
Stap 3: strategisch communiceren
Op een emotioneel slimme manier zeggen wat je op je lever hebt, kan met de ‘XYZ-formule’. Die formule houdt in: ‘Wanneer jij X doet in situatie Y voel ik mij Z.’ X slaat op specifiek gedrag van je partner, Y op de specifieke situatie waarin dat gedrag plaatsvond, en Z op het gevoel dat het gedrag in je veroorzaakte.
Zo had Mariët kunnen zeggen: ‘Dat je het gras niet hebt gemaaid (X) vorig weekend (Y), geeft me het gevoel dat je mijn wensen niet belangrijk vindt. Daar word ik verdrietig van (Z)’. Dit leidt tot meer begrip, met als gevolg een betere uitkomst van het gesprek. Voorwaarde is wel dat de partners goed naar elkaar luisteren. Dat betekent dat ze elkaar laten uitpraten, een oplettende lichaamshouding aannemen, zich in elkaar verplaatsen, en laten weten de ander te begrijpen.
Beter met emoties omgaan – die van jezelf én die van je partner – is helaas vaak makkelijker gezegd dan gedaan. De meeste mensen voelen conflicten over onbenulligheden namelijk niet aankomen. Voor je het weet zit je er middenin. Maar je kunt die vervelende ‘ruzies om niks’ wel vóór zijn. Zit je iets dwars, maak dan een afspraak voor een gesprek met je partner. Zeg bijvoorbeeld: ‘Ik wil iets met je bespreken, wanneer zullen we dat doen?’
