Opvoeden met een ouderschapsdiploma?

Een vrouwelijke jeugdarts voor vier- tot negentien jarigen, die liever niet bij naam genoemd wil worden: ‘Het is een moeilijke ethische vraag. Maar ik ken dat gevoel wel, soms denk je: ,,O god, die mensen weten totaal niet hoe ze met kinderen moeten omgaan.” Je hebt van die mensen die de hele verzorging maar aan de maatschappij overlaten. En dan heb ik het alleen nog maar over de fysieke verzorging – de emotionele verzorging is natuurlijk net zo belangrijk. Het kind is uiteindelijk altijd de dupe. Maar ik vind het wel heel ver gaan om te zeggen dat je dan geen kind op de wereld mag zetten. Het zou niet zo’n gek idee zijn om ouders in ieder geval in de babytijd en misschien ook wel daarvoor cursusmogelijkheden te bieden. Dat is trouwens ook wat de thuiszorg doet hoor. Als ze merken dat ouders moeite hebben met hun kinderen, bieden ze allerlei cursussen aan.’

José Niekus, medewerker bij het Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn/Voorkomen van Kinder mis han deling: ‘Je moet in Nederland inderdaad voor alles een diploma hebben, behalve voor het opvoeden van kinderen. Toch gaat dat lang niet altijd goed. Per jaar worden er naar

schatting vijftig- tot tachtigduizend kinderen mishandeld, verwaarloosd of seksueel misbruikt door hun ouders of opvoeders. Ik weet niet of een cursus vooraf zo’n goed idee is, maar wat ik wel zeker weet is dat er veel meer ondersteuning zou moeten zijn voor jonge ouders. Je kunt ouders van tevoren wel veel leren, maar de praktijk is toch altijd anders. En als die tegenvalt, dan is er niet voldoende ondersteuning, ook niet bij consultatiebureaus. Terwijl dat heel belangrijk is, omdat juist ernstige opvoedingsproblemen vaak leiden tot kindermishandeling.’

Cees van Munster nam samen met zijn gezin in het verleden twee keer een aantal maanden een jong kind in huis, in het kader van crisisopvang: ‘Het is vreselijk aangrijpend als zo’n kindje totaal verwaarloosd bij je binnenkomt. Het doet pijn als je weet onder welke omstandigheden het heeft geleefd, zonder warmte en liefde. Maar ik denk niet dat je zulke gevallen kunt voorkomen met cursussen voor ouders. Het probleem is dan dat vooral de ouders die goed over de opvoeding willen nadenken, op zo’n cursus afkomen. Ik ben bang dat je juist de probleemgevallen niet bereikt. Ik geloof ook niet in een verbod. Want stel dat iemand dan toch in verwachting raakt, wat voor een sancties heb je dan? Een verplichte abortus? Dat kan niet. Dus zulke opvang zal altijd nodig blijven, hoe triest het ook is.’

Jantien Anderiesen, hoofdredacteur van J/M, maandblad voor ouders: ‘Ik vind het te ver gaan om groepen volwassenen uit te sluiten van het krijgen van kinderen en om ouders het opvoeden van kinderen te laten leren. Het wordt tijd dat de samenleving zich eens wat meer over opvoedingsproblematiek gaat buigen. Alle problemen die er nu met de jeugd zijn, worden voor een heel groot deel afgewenteld op de ouders, terwijl ouders hun grip op een aantal zaken verloren hebben. En dat ligt niet aan de ouders, maar bijvoorbeeld aan de massacommunicatie, aan de commercie. Ga maar eens tussen vijf en zes uur ’s avonds alle zenders af, om te kijken wat er op dat moment op de televisie is. Ik vind ook dat de aanbieders op de ‘oudermarkt’ zich goed bewust moeten zijn van hun taak, dat ze goede informatie moeten geven en vooral geen paniek moeten zaaien. In die zin moet iedereen zijn verantwoordelijkheid nemen. En ik vind dat dat veel te weinig gebeurt, waardoor de taak van ouders verzwaard wordt.’

Judith Rich Harris, psychologe en auteur van Het misverstand opvoeding. Over de invloed van ouders op hun kinderen: ‘Ik denk dat ouders juist te véél advies krijgen over hoe ze hun kinderen moeten opvoeden. Ze krijgen adviezen van zogenaamde experts, die in feite helemaal niet weten waar ze het over hebben, en de adviezen die ze geven, veranderen elke 25 jaar. Wat ze ouders nu vertellen ,,Sla je kinderen niet, geef ze veel liefde en aandacht”, is precies het tegenovergestelde van wat ze ouders vertelden toen ik nog kind was: ,,Verwen je kinderen niet, want ze worden ongehoorzaam en egocentrisch.” Zijn kinderen gelukkiger dan ze zestig jaar geleden waren? Zijn ze aardiger? Ouders houden geen zelfvertrouwen meer over met al die adviezen en cursussen. En als het kind dan niet precies zo wordt als de ouders gehoopt hadden, denken de ouders dat ze de instructies niet zorgvuldig genoeg hebben opgevolgd. Je zadelt ze op met een schuldgevoel.’

Ter tafel. Opvoeden met een ouderschapsdiploma?

P. van der Lee, studente psychologie aan de Universiteit van Amsterdam en freelance journaliste[/wpgpremiumcontent]