Geld gaat altijd over emotie, dat weet elke belegger. Hebzucht en angst hebben de beurzen doen bloeien, maar ook tot de rand van de afgrond gebracht. En de manier waarop u met geld omgaat, zegt van alles over uw persoonlijkheid.
Schrijfster Marjan Berk (75) was vorig jaar opeens in het nieuws omdat ze een miljoen had gewonnen in de lotto. In een interview in de Volkskrant vertelde ze wat ze met het geld had gedaan. Ze verving haar dertien jaar oude auto, kocht een nieuwe matras omdat de oude een soort kuil met veren was geworden, repareerde haar huis, gaf haar kinderen en kleinkinderen een berg geld en zette de rest op een spaarrekening. Een leven lang leven als een hardwerkende mier, zoals ze het zelf omschreef, weerhield haar ervan om iets duurs en onnodigs voor zichzelf te kopen. Heel verstandig natuurlijk, maar het zegt ook iets over de persoonlijkheid van de schrijfster. Er zijn legio verhalen van mensen die het tienvoudige bedrag wonnen en nog kans zagen om dat er in een recordtempo doorheen te jagen.
Psycholoog en econoom Brent Kessel is gefascineerd door de relatie tussen geld en persoonlijkheid. Volgende maand verschijnt in Amerika zijn boek It’s not
about the money. Zijn stelling: hoe we omgaan met geld gaat niet over de werkelijke waarde, maar over de emotionele waarde ervan. Niet geld maakt gelukkig, maar uw houding ten opzichte van geld, schrijft Kessel. ‘Hamsteren en gierigheid geven het idee dat u nooit genoeg heeft. Wie vrijgevig is, heeft het idee dat hij genoeg geld heeft en dat geeft het gevoel van vrijheid.’
Brent Kessel onderscheidt acht financiële archetypes. De meeste mensen zijn een combinatie van types, soms wel van drie of vier. Inzicht in uw eigen geldtype geeft niet alleen financiële vrijheid, maar ook inzicht in uw werkelijke behoeften.
Geef bij elke vraag aan welke uitspraken het meest op u van toepassing zijn. Kies er maximaal drie.
1. Geld stelt me hoofdzakelijk in staat om:
a. Me geen zorgen te maken.
b. Dingen te kopen en te ervaren waaraan ik plezier beleef.
c. Vrijheid te creëren voor andere doeleinden (creatieve, spirituele, politieke of filantropische doelen).
d. Een groeiend gevoel van veiligheid en overvloed te ervaren.
e. Me belangrijk te voelen en erkenning te krijgen van familie, vrienden en de maatschappij in het algemeen.
f. Erop te vertrouwen dat alles uiteindelijk goed zal komen.
g. Voor anderen te zorgen, soms ten koste van mezelf.
h. Tijd en geld in iets te steken dat van blijvende invloed zal zijn (bijvoorbeeld mijn bedrijf).
2. Wanneer het op geld aankomt, ben ik (extreem gesteld):
a. Vermijdend en soms verward.
b. Genereus, soms zodanig dat het ten koste gaat van mezelf.
c. Impulsief en op zoek naar genot.
d. Sober en gedisciplineerd.
e. Meestal bezorgd en angstig.
f. Wantrouwend (ik begrijp er niet veel van).
g. Ambitieus en van het grote gebaar.
h. Op zoek naar aandacht en bevestiging.
3. Gedurende de laatste vijf jaar is mijn financiële nettovermogen:
a. Gegroeid, hoofdzakelijk door sparen en goed investeren.
b. Geslonken, hoofdzakelijk doordat ik niet heb opgelet of te veel heb uitgegeven aan familie en vrienden.
c. Gegroeid, hoofdzakelijk als gevolg van promoties of bonussen of door een waardegroei van mijn huis, onderneming of aandelenportefeuille.
d. Geslonken, hoofdzakelijk door te veel uitgeven.
e. Of mijn vermogen nu gegroeid is of niet, ik ben er de laatste jaren altijd wat nerveus over geweest.
f. Ik heb geen idee of ik hecht er geen waarde aan.
4. Volgens welke van de volgende ‘regels’ leeft u het meest?
a. Je kunt het niet mee je graf in nemen, dus je kunt maar beter plezier aan geld beleven nu het kan.
b. Het is beter te geven dan te ontvangen.
c. Wie spaart, die heeft wat.
d. Grote ondernemingen en/of de overheid kunnen niet vertrouwd worden.
e. Als ik niet goed oplet, kan alles in elkaar storten.
5. Welke van de volgende uitspraken is het meest op u van toepassing, voor wat betreft de laatste drie jaar? (kies één antwoord)
a. Ik ben grotendeels financieel afhankelijk van anderen geweest (inclusief creditcards of andere leningen).
b. Anderen zijn financieel afhankelijk van mij geweest (inclusief werknemers en kinderen).
c. Ik ben niet afhankelijk van anderen, en anderen zijn ook niet afhankelijk van mij.
6. Wat ik financieel gezien kan laten zien:
a. Veel spullen die ik in de loop van de jaren heb gekocht.
b. Ik heb geen investeringen (behalve misschien mijn huis).
c. Een eigen bedrijf of onroerend goed.
d. Financiële investeringen zoals aandelen of vastgoedbeleggingen.
e. Duurzame beleggingen, verzamelobjecten of mijn creatieve of academische kapitaal.
f. Een mooi huis, mooie auto, een restaurant of winkel, wijn, juwelen of kunst.
g. Ouders, volwassen kinderen, liefdadigheidsinstellingen of vrienden die het niet zouden hebben gered zonder mijn hulp.
h. Grotendeels vaste inkomsten uit investeringen zoals spaartegoeden of obligaties.
Score Omcirkel bij elke vraag het antwoord dat u gekozen hebt. Tel per kolom het aantal omcirkelde antwoorden op. In de kolom met de meeste antwoorden vindt u uw dominante geldtype. Zijn er een paar kolommen waarin u hoog scoort, dan bent u een combinatie van de bijbehorende types.
Boekhouder Diva Idealist Imperialist Levensgenieter Naïeveling Spaarder Verzorger
1 a e c h b f d g
2 e h f g c a d b
3 e d f c d b, f a b
4 e a b, d c, d a a c b
5 c a a b a a b, c b
6 h f e c a b d g
copyright: Brent Kessel
Sla om voor een toelichting op de uitslag. Geen zin om te rekenen? Doe deze test op psychologiemagazine.nl.
De naïeveling hecht niet veel waarde aan geld. Hij gelooft of hoopt dat het allemaal vanzelf wel goed zal komen. Dat betekent in het slechtste geval dat hij zich geen raad weet als het over geld gaat, maar aan de andere kant is hij optimistisch en past hij zich makkelijk aan. De naïeveling staat vaak rood en heeft – of hij nou veel verdient of weinig – moeite om rond te komen met wat hij verdient.
Sterke punten: Voor anderen bent u een open boek. U bent bovendien prettig meegaand.
Valkuil: Wanneer het u te veel wordt, hebt u de neiging om radeloos of gefrustreerd te raken.
Advies: Verdiep u in uw financiën en neem u voor om de komende drie maanden orde te scheppen in uw uitgaven en inkomsten.
Geldtypes die u in uzelf naar boven zou moeten halen: De imperialist (passie); de boekhouder (alertheid); de spaarder (zelfredzaamheid).
Oefening: Zelfs als u morgen de staatsloterij zou winnen, zou u nog kans zien om het geld er direct doorheen te jagen. Wacht daarom steeds drie dagen tussen het ontvangen en uitgeven van geld. Misschien wilt u zo snel mogelijk uw schulden afbetalen of iets kopen wat al lang op uw verlanglijstje staat, maar probeer uw inkomsten eens zo lang mogelijk met rust te laten. Drie dagen, maar liever nog een week. Stel u nu voor dat u een jaar lang niet rood zou staan, dat u geen enveloppen van de deurwaarder zou ontvangen maar bankafschriften van een volle spaarrekening. Bedenk wat een gevoel van vrijheid dat zou geven!
De diva geeft geld uit als een filmster. Het motto van de diva: geld moet rollen. En het geld geeft de diva het liefst uit aan kleding en spullen waardoor zij (of hij) zich hip of stijlvol voelt. Meer dan 25 procent van haar inkomsten besteedt ze aan kleding, accessoires, persoonlijke verzorging en gadgets die bij een ‘sterrenleven’ horen, zoals een nieuwe auto of een flatscreen-tv.
Sterke punten: U bent elegant, trendgevoelig en u kunt goed leiding geven.
Valkuil: U kunt slecht tegen kritiek. Misschien voelt u zich van binnen eenzaam.
Advies: Besteed minder aandacht aan uiterlijke zaken, zorg ook voor de binnenkant.
Geldtypes die u in uzelf naar boven zou moeten halen: De boekhouder (voorzichtigheid); de naïeveling (eenvoud); de verzorger (gulheid); de idealist (visie).
Oefening: Diep van binnen voelen veel diva’s zich een beetje leeg, al keren ze hun blik niet graag naar binnen. Daarom is het tijd voor wat zelfreflectie. Probeer na te gaan wat uw reactie meestal is wanneer u zich ongelukkig voelt. Grote kans dat u zich prachtig aankleedt en gezelschap opzoekt. Voelt u zich beter wanneer u complimenten krijgt over hoe u eruitziet? Kan het zijn dat u steeds meer complimenten nodig hebt om datzelfde gevoel te krijgen?
De idealist weet het zeker: geld maakt niet gelukkig. Creativiteit, spirituele groei en medeleven zijn belangrijker voor de idealist dan zijn eigen financiën. Hij wantrouwt organisaties en geeft eerder geld aan een zwerver dan aan een goed doel. Financiële vrijheid staat niet hoog op zijn prioriteitenlijst.
Sterke punten: Passie en compassie zijn zonder twijfel uw beste eigenschappen.
Valkuil: Pas op dat u niet sceptisch en achterdochtig wordt.
Advies: Kijk voor de verandering eens net zo kritisch naar uw financiën als u naar de wereld kijkt.
Geldtypes die u in uzelf naar boven zou moeten halen: de spaarder (zelfredzaamheid); de naïeveling (aanpassingsvermogen); de diva (leiderschap).
Oefening: U hebt het idee dat ‘gedoe met geld’ uw creativiteit of spiritualiteit in de weg staat. Toch zult u zien dat uw geld uw idealen ook kan ondersteunen en dat u meer compassie kunt tonen als u zich geen zorgen hoeft te maken over onbetaalde rekeningen. U hebt van nature een scherpe blik. Richt die onderzoekende blik nu eens op uzelf, en stel u voor dat u opeens een erfenis van een paar miljoen zou krijgen. Waar zou u dat geld dan voor gebruiken? Wat zou u voor goede dingen kunnen doen als u heel veel geld zou hebben?
De boekhouder vindt het moeilijk om financiële beslissingen te nemen. Óf hij verkrampt bij het idee dat hij een keuze moet maken, óf hij neemt de beslissing pas na alle voors en tegens te hebben afgewogen. Hij is altijd bang voor financiële rampen, ook al staat er genoeg op zijn bankrekening.
Sterke punten: U bent alert en verstandig.
Valkuil: U heeft de neiging zorgelijk of angstig te worden.
Advies: Versimpel uw financiën en uw leven, en probeer meer te ontspannen.
Geldtypes die u in uzelf naar boven zou moeten halen: De levensgenieter (ontspanning); de imperialist (besluitvaardigheid); de naïeveling (aanpassingsvermogen).
Oefening: Bij het nemen van beslissingen voelt u altijd een zekere tijdsdruk: ‘Als ik niet nu beslis, dan….’ Deze oefening is bedoeld om emoties en beslissingen van elkaar te scheiden. Als u een beslissing moet nemen, schrijf die dan op een briefje en leg dit weg. Wacht tot u zich rustig voelt voordat u het briefje weer bekijkt – en overweeg dan rustig de voor- en nadelen van uw opties.
De imperialist denkt altijd aan de toekomst. Met vernieuwende ideeën – en met zijn macht – bouwt hij aan iets wat van blijvende waarde is. Driekwart van de tijd is hij in gedachten bij zijn onderneming of werk en bij het opbouwen van kapitaal. De imperialist is een van de weinigen zonder pensioengat.
Sterke punten: U bent een krachtige persoonlijkheid en u hebt vaak vernieuwende ideeën.
Valkuil: U neigt tot dominantie, ontevredenheid en gestrestheid.
Advies: Het geluk ligt niet in de toekomst. Geniet zo veel mogelijk van het leven hier en nu.
Geldtypes die u in uzelf naar boven zou moeten halen: De levensgenieter (ontspanning); de idealist (compassie).
Oefening: Stel u voor dat u alles al hebt bereikt in het leven. Probeer die gedachte een dag (of een week, of een maand) uw leven te laten bepalen. Vraag u af wat er in uw leven zou veranderen nu u uw ultieme doel (zogenaamd) heeft bereikt. Schrap alles waar u van af zou willen als u uw doel hebt bereikt – ’s avonds laat doorwerken bijvoorbeeld, of een overvolle agenda. Probeer tijdens deze oefening zo veel mogelijk van het moment te genieten.
De verzorger denkt eerst aan een ander en dan pas aan zichzelf. Hij is vrijgevig en leent gemakkelijk geld uit. Hij gebruikt geld liever om anderen te helpen dan om iets voor zichzelf te kopen.
Sterke punten: U bent alert en voorzichtig.
Valkuil: Net als de boekhouder kunt u soms zorgelijk en angstig zijn.
Advies: Zorg voor uzelf zoals u voor anderen zorgt.
Geldtypes die u in uzelf naar boven zou moeten halen: De naïeveling (eenvoud); de levensgenieter (genot); de spaarder (overvloed).
Oefening: U bent genereus; vrienden kunnen altijd bij u aankloppen voor geld of hulp. Helaas bent u zorgzamer voor anderen dan voor uzelf. Besteed daarom elke dag een uur alleen maar aan uzelf. In dat uur mag niemand een beroep op u doen. U houdt geen deuren open voor anderen, ruimt geen kopjes op en blijft gewoon zitten als er wordt aangebeld. Let goed op uw gevoelens in dat uur dat de wereld alleen om u draait. Misschien voelt u zich eenzaam – maar het kan ook zijn dat u zich afvraagt waarom u dit niet veel vaker doet. Ruim regelmatig een dag voor uzelf in en beloon uzelf met een duur cadeau.
Sterke punten: U bent zelfredzaam. Niet alleen financieel, maar ook in het dagelijks leven kunt u goed voor uzelf zorgen.
Valkuil: Waarschijnlijk bent u ook vaak gespannen en neigt u naar dwangmatigheid.
Advies: Probeer wat vaker te ontspannen en van het leven te genieten.
Geldtypes die u in uzelf naar boven zou moeten halen: De levensgenieter (genot); de idealist (creativiteit); de verzorger (warmte en moed).
Oefening: Als spaarder denkt u altijd aan de toekomst, in plaats van hier en nu te leven. Voor deze oefening moet u elke dag één euro opzij zetten. Als u zich er prettig bij voelt, mag u die euro’s gewoon fijn in een spaarpot doen, als u er maar voor zorgt dat u het geld uiteindelijk uitgeeft. De helft van het geld moet u uitgeven aan iets waar u op het moment zelf plezier aan beleeft. Een dubbele cappuccino op een terrasje, een bos bloemen, een glossy of desnoods een taxi als het regent. De andere helft van het geld geeft u weg. Aan vrienden, familie, een goed doel of aan de daklozenkrantverkoper voor de supermarkt. U zult merken dat u onrustig wordt van deze andere manier van geld uitgeven, maar doe het tóch.
De spaarder zoekt veiligheid en financiële zekerheid door steeds meer bezit te vergaren. Meer dan twintig procent van zijn verdiende geld zet hij op een spaarrekening. Hoe meer hij achter de hand heeft, hoe veiliger en gelukkiger hij zich voelt – hoewel de spaarder er nooit van overtuigd is dat hij echt genoeg geld heeft. Hij houdt dan ook voortdurend de waarde van zijn kapitaal in de gaten.
De levensgenieter heeft geld uitgeven aan de goede dingen in het leven vooropstaan. Als de levensgenieter al spaart, is het hooguit vijf procent van zijn inkomen. Als hij ergens in investeert, dan is het in een tweede huis, kunst of verzamelobjecten. Zijn voorkeur voor luxe levert soms fricties op met zijn partner. En als de levensgenieter zich niet lekker voelt, geeft hij zich over aan ‘retail therapy’: winkelen tot hij weer vrolijk is.
Sterke punten: U bent een echte hedonist, en doorgaans bent u ontspannen.
Valkuil: U zou hebberig, ongeduldig of zelfingenomen kunnen worden.
Advies: Zet geld opzij voor later en probeer rond te komen met wat overblijft. Sparen voor later geeft ook plezier, al is het in een andere vorm.
Geldtypes die u in uzelf naar boven zou moeten halen: De boekhouder (voorzichtigheid); de spaarder (overvloed).
Oefening: Genieten van het leven draait niet om materie en bezit. Zoals veel godsdiensten een rustdag kennen, stelt u een financiële rustdag in. Geef 24 uur geen geld uit. Doe een dag van tevoren boodschappen en kies op de dag zelf alleen activiteiten die niets kosten. Lees een boek, maak een wandeling, ga op bezoek bij vrienden, maar geef de hele dag geen cent uit. U zult zien dat het moeilijker is dan u had gedacht, maar dat genieten ook gratis kan.
psychologiemagazine.nl
Hebt u een gat in uw hand? Deel uw ervaringen op het forum.
Meer lezen
– It’s not about the money. The transformational path to spiritual freedom and financial abundance, Brent Kessel, uitgeverij Harper Collins, $ 24,95 (verschijnt in april 2008).
– www.brentkessel.com[/wpgpremiumcontent]