Wie ben je? Als iemand je deze vraag stelt, geef je waarschijnlijk als eerste je naam. In een onderzoek deden de meeste proefpersonen dat in elk geval wel, zelfs als nadrukkelijk was aangegeven dat het onderzoek anoniem was.

Vind een betrouwbare coach via Coachfinder
Coachfinder

Vind een betrouwbare coach via Coachfinder

Coaching is een belangrijke stap in zelfontwikkeling. Maar de juiste coach vinden blijkt nog niet zo eenvoudig. Coachfinder helpt je in je zoektocht naar een coach die bij je past.

Vind je ideale coach

En toen in ander onderzoek aan mensen werd gevraagd of ze zich konden voorstellen een andere naam te hebben en toch nog steeds dezelfde persoon te zijn, vond de meerderheid dat moeilijk.

Mooier dan de buurman

Onze naam is sterk verbonden met onze identiteit. Wat we van die naam vinden, kan daardoor iets vertellen over wat we van onszelf vinden, zegt de Duitse psycholoog Jochen Gebauer.

Alleen al het antwoord op de vraag ‘Hoe mooi vind je je naam?’ geeft een goede indruk van iemands zelfwaardering, bewees hij. Hoe mooier zijn proefpersonen hun naam vonden, hoe positiever ze over zichzelf bleken te denken en hoe gelukkiger ze waren.

Hij verklaart dit fenomeen met het mere ownership effect: dingen die van ons zijn, waarderen we puur om die reden meer dan dingen die niet van ons zijn. Zelfs al hebben we er nog geen letter mee geschreven, toch vinden we de pen die we zojuist hebben gekregen mooier en waardevoller dan de pen die onze buurman zojuist heeft gekregen, ook al is het precies dezelfde soort pen.

Hoe groter ons zelfvertrouwen, hoe sterker dat effect is: we projecteren als het ware onze gevoelens over onszelf op alles wat met ons te maken heeft. Zoals onze naam.

Eigen letters eerst

De meeste mensen hebben een hoge waardering voor hun naam, bleek uit het onderzoek door Gebauer. Op een schaal van 1 tot 9 is het gemiddelde cijfer dat mensen geven een 7,2.

‘Er is bijna niemand die zijn naam echt verschrikkelijk vindt,’ zegt Gebauer. ‘Als dat wel zo is, wil dat niet automatisch zeggen dat iemand gedoemd is om weinig zelfwaardering te hebben.

Je kunt ook gewoon een heel lelijke naam hebben. Maar een van de redenen om een hekel te hebben aan je naam blijkt toch te zijn dat je de waardering voor jezelf projecteert op de waardering voor je naam.’

Ook de afzonderlijke letters van onze voor- en achternaam vinden we over het algemeen mooier dan andere letters uit het alfabet, blijkt uit onderzoek. Wanneer proefpersonen bijvoorbeeld telkens uit combinaties van letters moesten aangeven welke ze het mooist vonden, bleken ze steevast voor de letters van hun eigen naam te kiezen.

Dat gebeurt zonder dat we ons ervan bewust zijn: in geen enkel onderzoek konden de proefpersonen raden dat het om de letters van hun naam ging. En als de zelfwaardering van proefpersonen tijdelijk een oppepper kreeg, gingen ze de letters uit hun naam zelfs nog meer waarderen.

Psycholoog Raymond Smeets deed onderzoek naar het verband tussen naamletters en onder meer zelfwaardering. ‘Ook voor mensen die hun naam liever zouden veranderen, geldt toch dat ze de afzonderlijke letters uit hun naam onbewust mooier vinden dan andere letters uit het alfabet,’ zegt hij. ‘Het effect is zelfs sterker voor minder frequente letters, zoals Q, Y en Z.’

Naamlettereffect

We vinden de letters uit onze naam zelfs zo mooi, dat we ons er zo veel mogelijk mee omringen. Zo kiezen we vaker voor woonplaatsen, beroepen, partners en merken die op onze naam lijken dan je op basis van toeval zou verwachten. In de VS wonen mensen met de naam Louis bijvoorbeeld buitenproportioneel vaak in St. Louis, en is Dennis vaker dentist (tandarts), blijkt uit archiefonderzoek.

Dat Diana Woei en Monique Somers weervrouw werden, lijkt een typisch voorbeeld van dit effect, net als de Haarmans die het kappersvak koos en de Michiel Boek die boekvertegenwoordiger werd. Maar, zegt Smeets, je kunt niet zomaar zeggen dat deze mensen puur door hun naam voor hun beroep kozen.

‘Het naamlettereffect is alleen te meten op groepsniveau, niet op individueel niveau. Bij onze keuzes spelen veel zaken mee, en daarbovenop komt dan nog het effect van onze namen.’

Smeets ontdekte tot slot nog iets opvallends: bij het schrijven van een tekst gebruiken we vaker woorden met letters uit onze naam. Daarbij houden we zelfs rekening met het soort tekst: onderzoekers kiezen in hun formele onderzoeksverslagen vaker voor woorden met letters uit hun achternaam, terwijl we in teksten over alledaagse onderwerpen vaker woorden gebruiken met letters uit onze voornaam.

‘Dingen die je mooier vindt, gebruik je meer,’ aldus Smeets. Net zoals we het liefst uit onze mooiste beker drinken, hebben we voorkeur voor woorden met de letters die we het meest waarderen: die uit onze eigen naam.’

Janneke Gieles is journalist. Haar partner heet Jeroen en haar postcode eindigt op de letters JG.

5 naamfeitjes

  1. We wonen vaker in een plaats waarvan de naam overeenkomsten heeft met onze voor- of achternaam.
  2. We kiezen vaker voor beroepen die op onze voor- of achternaam lijken.
  3. We werken vaker bij een bedrijf waarvan de naam met dezelfde letter begint als onze voornaam.
  4. We hebben uiteindelijk vaker een partner van wie de achternaam met dezelfde letter begint als onze eigen achternaam.
  5. We kiezen vaker voor drankjes en fietsmerken die beginnen met dezelfde letters als onze naam.
  6. Een naam die iets over je beroep zegt, wordt ook wel een aptoniem genoemd.