Een tweede leg, hoe red je het als moeder?

‘Ik vond het heel speciaal dat de oudsten bij de bevalling waren’

Anahí (45) is twaalf jaar samen met Johan (59). Zij heeft twee kinderen (18 en 20) uit een vorige relatie, hij ook (27 en 34). Samen hebben ze een zoontje van 3, Yme.

“Wat schattig, zo’n kleintje! Dat hoor ik even vaak als: “Ik zou mijn vrijheid niet meer willen inleveren.” Toch voelt rondrijden met de bakfiets voor mij ook als vrijheid. En ik geniet van de huiselijkheid die Yme met zich meebrengt. Met alle kinderen Sinterklaas vieren; dat was alweer een tijdje geleden.

Maar wil ik naar de kapper, dan moet ik ouderwets een oppas regelen. En buitenlandreisjes plannen Johan en ik minder impulsief dan voorheen. Het is echt weer wennen om bij alles wat we willen te moeten denken: hoe doen we dat met Yme?
Toen ik 40 werd, hadden Johan en ik een gesprek over een kind van ons beiden. We hadden allebei al twee gezonde kinderen, dus was zo’n liefdesbaby nou nodig? Onze conclusie: ja, we gaan ervoor.
Helaas kreeg ik eerst een miskraam, maar daarna was het raak. Superblij waren we. Ik heb mijn twee oudsten gevraagd of ze bij de bevalling wilden zijn. Mijn dochter Cira studeert verpleegkunde en wilde dolgraag. Jan had geen behoefte zijn moeder barend te zien.
Het geval wilde alleen dat mijn bevalling zo rap verliep dat hij er, toen hij gewoon nog even kwam kletsen, met een colaatje in de hand getuige van was hoe zijn broertje ter wereld kwam. Ik vond het heel speciaal dat ze erbij waren.
De eerste maanden na de geboorte van Yme schoot mijn aandacht voor Jan en Cira erbij in: “Ben even met de kleine bezig!” Mijn man heeft kantoor aan huis en hij nam Yme vanaf toen wat vaker van me over, zodat ik iets met de oudsten kon doen.
Jan zit inmiddels in zijn eindexamenjaar en moet zich concentreren op zijn schoolwerk. Yme weet hem soms gillend gek te maken met zijn peuteracties, dan vliegen die twee elkaar echt in de haren. Maar een halfuur later hebben ze samen weer de grootste lol.
Ik sta veel steviger in het leven dan twintig jaar geleden. Toen was ik gevoelig voor commentaar op mijn moederschap. Bij het consultatiebureau bedank ik nu vriendelijk voor het opmerken van “problemen”, maar ik zeg ook: “Been there, seen it, done it.” Yme is een late prater. Daarover had ik me vroeger vreselijk druk gemaakt. Nu denk ik: gaat-ie niet praten, dan wordt-ie toch lekker tuinman?
Toch is het fijn dat mijn oudste kinderen me corrigeren als ik té makkelijk word. Als Yme ’s nachts huilt, mag hij bij ons in bed kruipen. “Nu verwen je hem, mam,” zegt Cira dan. Ik geef toe dat Yme soms als een prinsje behandeld wordt. Maar als ik wakker kan worden met zo’n lief mormeltje naast me, knijp ik makkelijker dan vroeger een oogje dicht.’

‘Ik was vergeten hoe je een luier verwisselt’

Anita (44) heeft twee kinderen van twee mannen: dochter Maskia is bijna 12 en zoon Maan is 1. Anita is single.

“ ‘Maskia wilde altijd graag een broertje; klasgenootjes hadden dat ook. “Ik ben te oud en mijn eitjes zijn niet meer goed,” zei ik tegen haar, maar daar nam ze geen genoegen mee. “Zullen we naar de dokter gaan, dan kijkt hij er even naar!” Toen ik zwanger bleek, vond ze het toch wel heftig. Ze was bang om mij te moeten delen. Ik beloofde haar dat er iemand bij zou komen die net zoveel van haar zou houden als ik.

De vader van Maskia en ik gingen uit elkaar toen Maskia 3 was. Ik kreeg een nieuwe vriend en wilde graag nog een kind, maar zwanger worden lukte niet. De relatie met die man ging over, en ik ontmoette de vader van Maan. Ik was 42 toen die zich aankondigde. Ik was er intens gelukkig mee, maar zijn vader haakte af. Hij zag op tegen de verantwoordelijkheid en het feit dat zijn leven zou veranderen. Natuurlijk moest ook ik mijn plaatje bijstellen, maar ik vond dat ik genoeg ervaring had in het leven en als moeder om dit alleen aan te kunnen.
De meest simpele zaken – zoals hoe je een luier verwisselt – was ik vergeten, maar de rest ging vanzelf. Voor Maskia was Maan direct haar lieve, vrolijke broertje. Kinderen van 11 jaar willen vaak uitslapen, maar als Maan ’s ochtends op haar bed springt, schiet Maskia in de lach. Ze is van zichzelf een vrij rustig meisje, Maan zet haar expressieve kant “aan”. Regelmatig danst en zingt ze thuis voor me, en dan betrekt ze Maan bij haar optredens.
Ik houd van beiden evenveel en probeer die liefde ook gelijk te verdelen: als ik de een een kus geef, krijgt de ander die ook. En Maskia geeft het duidelijk aan als ze het gevoel heeft dat Maan meer aandacht krijgt. “Ik wil ook een knuffel!” roept ze dan.
Maskia is twee dagen per week bij haar vader en Maan zit drie dagen op de crèche. Als Maskia en ik alleen zijn, wil ik er echt voor haar zijn; we gaan winkelen of naar de film. Inmiddels merk ik wel dat ze zich al een beetje van mij begint los te maken. Tegelijkertijd ontwikkelt ze een sterke band met Maan.Ik ben fotograaf en kan mijn werk dus aardig zelf indelen. Ik zorg goed voor mezelf, maar soms ben ik echt kapot. Dan gun ik mezelf een middag slaap. Maan is elke dag om zes uur wakker en Maskia ligt er ’s avonds laat in. Toch wil ik niet tegelijk met mijn dochter naar bed. Ik ben niet haar gelijke, maar haar moeder bij wie ze zich veilig moet voelen.

‘Voor mijn vriend ging ik weer op zwangerschapscursus’

Annemiek (39) is moeder van Sophie (13) en Tijn (16) en kreeg op 6 maart een zoon: Ief. Voor haar vriend Roland (46) is dit zijn eerste kind.

“ Tijdens mijn vorige zwangerschappen was ik extreem misselijk. Ik moest zelfs worden opgenomen vanwege uitdrogingsverschijnselen. Ik was daarom wel bang voor een nieuwe zwangerschap, maar het verlangen naar een kind van ons samen was zo sterk dat we er toch voor zijn gegaan. Helaas heb ik opnieuw 25 weken boven een emmertje gehangen. Toen dacht ik weleens: waarom moest ik zo nodig een derde? Als verloskundige weet ik dat het niet ongewoon is wanneer oudere kinderen bij de bevalling zijn, maar Sophie en Tijn begonnen er zelf niet over en Roland en ik wilden ook liever samen zijn.We hebben samen een zwangerschapscursus gevolgd, voor Roland was het per slot van rekening de eerste keer dat hij vader werd. Ik vond het belangrijk dit proces samen met hem door te maken.

Ik herken veel terug uit de babytijd van de oudsten. Daardoor kan ik Roland bijvoorbeeld geruststellen bij een gek geluidje van Ief. “Is normaal,” zeg ik dan. In mijn vriendengroep ben ik nu de enige met een baby. Hij is heus overal welkom, maar ik vind het moeilijk om degene te zijn die altijd maar haar kind meeneemt.
Opnieuw een baby erbij is zwaar. Roland doet ook veel, maar er zijn nachten dat ik om vier uur ‘s nachts Ief sta te troosten en om vijf uur mijn diensttelefoon gaat voor een bevalling. Als ik dan ’s avonds thuiskom, ben ik echt kapot.
Mijn oudsten krijgen beduidend minder aandacht dan voorheen, maar jaloezie heb ik nog niet gezien. Ik heb ze ook op het hart gedrukt: “Ik houd evenveel van jullie als van Ief.” Tijn vindt het fantastisch om af en toe op te passen. “Ief had een vieze luier, dus ik heb hem even verschoond,” zegt hij dan als ik thuiskom. Sophie speelt graag met Ief, maar luiers verwisselen is voor haar een no-go.
Ik kan me voorstellen dat de nieuwe gezinssituatie voor hen niet altijd makkelijk is. Ze zijn om de week bij hun vader en moeten Ief dan missen. En als Ief straks groter is, wonen zijn broer en zus niet eens meer thuis. ’

Bronnen: G. de Haan e.a., Het Stiefparadijs, BBNC Uitgevers, 2014 // A. Lange, Gedragsverandering in gezinnen, Noordhoff Uitgevers, 2006 / Generation and Gender Survey, www.ggp-i.org, 2008 / G. Beets, Tweede leg in een tweede nest, onderzoek haalt stereotypen onderuit, Demos, 2008