‘Ik wilde naar balletles, maar mijn vader wilde dat ik piano ging studeren. Nou, die fout zal ik niet maken… Mijn zoon zal en moet op balletles!’ Deze grap van Kees van Kooten is minder absurd dan hij lijkt. Iedereen wil zijn kinderen geven wat hij zelf niet heeft gekregen. We willen het beter doen dan onze eigen ouders en meestal lukt dat in grote lijnen. Maar mensen hebben ook blinde vlekken, waardoor de geschiedenis zich dikwijls toch herhaalt. Deze transgenerationele overdracht is een mysterieus fenomeen: ouders geven angsten en andere psychische problemen – vaak onbewust en onbedoeld – door aan hun kinderen. Nakomelingen van concentratiekampoverlevenden worstelen bijvoorbeeld vaak met dezelfde angstsyndromen als hun ouders, terwijl ze lang na de oorlog zijn geboren.
Bij ernstige vormen van verwaarlozing en misbruik is doorgaans duidelijk te zien hoe opvoedkundige fouten worden doorgegeven van de ene generatie op de andere. ‘Ouders die zelf als kind zijn verwaarloosd, geven die rekening vaak door aan hun kinderen’, schrijft familietherapeut Else-Marie van den Eerenbeemt in haar boek De liefdesladder, over families en nieuwe liefdes. ‘Zonder het te beseffen, willen ouders die als kind werden verwaarloosd dat alles wat zij zijn tekortgekomen, wordt goedgemaakt. Ze zoeken naar warmte, aandacht,