De vraag

Valt empathie te leren?

Sommige mensen hebben heel weinig inlevingsvermogen. Wellicht om zichzelf te beschermen, of uit puur onvermogen. Meestal kan ik het wel relativeren, maar nu betreft het mijn schoonouders: de opa en oma van mijn kinderen. Ik kan wel stellen dat hun inlevingsvermogen heel beperkt is.

Ik geloof niet dat het een kwestie is van niet willen. Eerder puur onvermogen, dat overschaduwd wordt door een grote dosis egoïsme. Gelukkig is mijn vriend, hun oudste zoon, totaal niet zo. Ik zie wel fracties van hun onvermogen terug in hun andere kinderen.

Ik vind het moeilijk om het gedrag van mijn schoonouders te verklaren aan mijn kinderen van twee en acht jaar. Veel volwassen familieleden en vrienden begrijpen het al niet, laat staan kinderen… Nature of nurture – hoe ligt die verhouding? In hoeverre kan ik mijn kinderen beschermen en behoeden voor dit gedrag? Hoe is dit gedrag überhaupt te verklaren? En bestaat er zoiets als een cursus empathie?

Het advies

Mensen kunnen inderdaad heel erg verschillen in empathisch vermogen. Om een extreem voorbeeld te noemen: psychopaten hebben vaak totaal geen besef van de pijn die ze hun slachtoffers aandoen. Waardoor ontstaan die verschillen?

Verschillen in empathie: de oorzaken

Voor een deel zullen verschillen in empathie zeker erfelijk bepaald zijn. Maar ingrijpende traumatische gebeurtenissen en je hechtingsstijl (hoe je moeder in het algemeen reageerde als je als kind huilde) kunnen daarbij zeker een rol spelen. Dat geldt ook voor leerprocessen: realiseer je dat artsen en hulpverleners in staat moeten zijn om hun empatisch vermogen uit te schakelen, anders zouden ze misschien zelfs geen goede zorg kunnen leveren!

Cursus empathie bij kleuters

De andere kant van het verhaal is dat empathisch vermogen ook kan worden aangeleerd. In Duitsland loopt er een zeer interessant project bij kleuters: op school kijken ze toe hoe een moeder haar baby voedt en verzorgt. Constant vragen begeleiders daarbij vragen zoals ‘Wat voelt de baby nu?’, ‘Is de moeder nu boos?’, en ‘Waaraan kun je zien dat de baby nu voldaan is?’.

Die training heeft een verbluffend positief effect op het welbevinden van de kinderen. Ze gaan zich er beter door voelen en vertonen minder probleemgedrag. Kortom, het lijkt erop dat je empathie kunt aanleren en dat je er zelf ook nog beter van wordt.

Meer weten over dit thema? Bekijk Emoties
Deel dit artikel:
25 mei 2010 | Laatst gewijzigd op 20 september 2020

Lees ook deze artikelen

Waarom paranormaal begaafden en leugenaars sterk inlevingsvermogen hebben
Artikel

Waarom paranormaal begaafden en leugenaars sterk inlevingsvermogen hebben

Wat hebben paranormaal begaafden, acteurs en pathologische leugenaars met elkaar gemeen? Een zeer levendige fantasie en een sterk ...
Waarom we altijd loyaal blijven aan onze ouders
Branded content

Waarom we altijd loyaal blijven aan onze ouders

‘Jongens huilen niet.’ Of: ‘Doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg.’ In iedere familie worden dit soort waarden en ove...
Toe aan een frisse start? Zo neem je goed afscheid van ‘het oude’
Artikel

Toe aan een frisse start? Zo neem je goed afscheid van ‘het oude’

Een nieuw begin klinkt fris en aanlokkelijk. Maar voordat je daar bent, is er eerst nog die tussentijd waarin je afscheid neemt va...
Toe aan een frisse start? Zo neem je goed afscheid van ‘het oude’
Artikel

Toe aan een frisse start? Zo neem je goed afscheid van ‘het oude’

Een nieuw begin klinkt fris en aanlokkelijk. Maar voordat je daar bent, is er eerst nog die tussentijd waarin je afscheid neemt va...
Minder empatisch door paracetamol
Kort

Minder empatisch door paracetamol

Paracetamol vermindert niet alleen je eigen fysieke pijn, maar ook je inlevingsvermogen voor de pijn en het verdriet van anderen, ...
Het verschil tussen empathie en sympathie
Artikel

Het verschil tussen empathie en sympathie

Sommige mensen hebben heel veel empathisch vermogen, anderen juist heel weinig. Zo hebben psychopaten vaak totaal geen besef van d...
‘Mijn vriend negeert zijn moeder’
Advies

‘Mijn vriend negeert zijn moeder’

De ouders van mijn vriend zijn met een vechtscheiding uit elkaar gegaan. Hoe kan ik hem ervan overtuigen dat hij zijn moeder nog e...
Ode aan het quiet ego
Artikel

Ode aan het quiet ego

We leven in een maatschappij van luide ego’s: wie mee wil tellen, moet van zich laten horen. Maar juist als we het volume wat la...
Tweedehands emoties
Column

Tweedehands emoties

De alarmcentrale van de stokstaartjes werkt uitstekend: als eentje gevaar ziet, blaft hij een kreet waar de hele groep direct van ...
Echt contact doet ons meer dan een videochat
Artikel

Echt contact doet ons meer dan een videochat

Bij toeval ontdekte hij een nieuw mechanisme in ons brein: dat van de spiegelneuronen. Dankzij deze zenuwcellen kunnen we ons verp...
5463