De vraag

Heb ik faalangst of succesangst?

Ik heb erg veel last van faalangst en het beperkt me enorm in mijn dagelijks leven. Soms heb ik het idee dat ik faalangstig ben om te slagen in het leven.

Ik ben 48 jaar en zit vanaf mijn 23ste in de WAO. Iedere keer als het erop lijkt dat ik het heft in mijn leven in eigen handen neem gaat het op het laatste moment mis. Neem nou mijn opleiding. Op de laatste dag van het laatste jaar kreeg ik een negatieve beoordeling, terwijl ik mijn eigen toko al voor me zag – de ruimte en alles had ik ook al geregeld.

Omdat dit vaker voorkomt kan het niet anders dan dat er ook iets in mij is wat (te) angstig is om te slagen. Kun jij hierop wat licht werpen?

Het advies

Expert

Arjan van Dam

Faalangst

Behalve angst om te falen bestaat er inderdaad ook een angst voor succes.

Angst voor succes, wat is dat?

Succesangst is minder bekend, maar minstens zo vervelend. Wanneer je angst voor succes hebt stop je met uitdagende taken omdat je bang voor de negatieve gevolgen als je zou slagen – zoals spottende opmerkingen van anderen, verstoorde relatie of jaloezie.

Geen angst voor succes maar self-handicapping

Maar het kan ook zijn dat je last hebt van zogeheten ‘self-handicapping’. Dan zorg je er zelf, bewust of onbewust, steeds voor dat je geen goede prestaties levert. Bijvoorbeeld weinig studeren voor een belangrijk examen, of de avond voor een belangrijke bespreking teveel drinken en laat naar bed gaan. Op die manier kun je achteraf iets anders de schuld geven van je falen: je slaaptekort, kater of weinig voorbereiding, etc. Zo komt je gevoel van eigenwaarde minder in gevaar.

De essentie van faal- en succesangst: teveel waarde aan andermans oordeel

In beide gevallen ervaar je een druk uit de buitenwereld en probeer je een negatieve beoordeling door anderen te voorkomen. De bron van faalangst is schaamte. Of je je nu schaamt omdat je succesvol bent of juist faalt, in beide gevallen hecht je (te)veel waarde aan het oordeel van anderen.

Je aandacht verleggen naar jezelf

Richt je meer op je eigen ontwikkeling, en ga uitdagingen aan. Op die manier wordt het oordeel van anderen minder belangrijk voor je. Maar als je het steeds maar goed wilt doen in de ogen van anderen, kom je minder toe aan je eigen ontwikkeling.

Falen en succes horen allebei bij zelfontwikkeling. Als je één keer succesvol bent, betekent het niet dat je daarna nooit meer mag falen. ‘Alleen zij die geweldig durven te falen, kunnen ooit iets geweldigs bereiken’, zei Robert Kennedy ooit.

Meer weten over dit thema? Bekijk Angst
Deel dit artikel:
27 januari 2010 | Laatst gewijzigd op 20 september 2020

Lees ook deze artikelen

Ik ben perfectionistisch en heb faalangst
Advies

Ik ben perfectionistisch en heb faalangst

Beste Tanja, Sinds een tijdje heb ik last van uitstelgedrag. Ik ben zeer perfectionistisch en wil graag zoveel mogelijk werk doen ...
Skip de winterdip. Maar hóe dan?
Branded content

Skip de winterdip. Maar hóe dan?

Koud, nat en grauw buiten? Om te voorkomen dat je er down van wordt, is er in de winter (en ook al in de herfst) werk aan de winke...
‘Zelfs mijn psycholoog zei: autisme? Maar je bent zo empathisch’
Interview

‘Zelfs mijn psycholoog zei: autisme? Maar je bent zo empathisch’

Als Marije Pietersma (43) twee jaar geleden ontdekt dat ze autisme heeft, valt alles op z’n plek. Waarom ze bijvoorbeeld zo hype...
‘Zelfs mijn psycholoog zei: autisme? Maar je bent zo empathisch’
Interview

‘Zelfs mijn psycholoog zei: autisme? Maar je bent zo empathisch’

Als Marije Pietersma (43) twee jaar geleden ontdekt dat ze autisme heeft, valt alles op z’n plek. Waarom ze bijvoorbeeld zo hype...
Heb je last van faalangst?
Test

Heb je last van faalangst?

Lig je ‘s nachts wakker van die presentatie? Of werk jij je elke keer helemaal suf om goed te presteren? Iedereen heeft weleens ...
Hoe kan ik leren om fouten te maken?
Advies

Hoe kan ik leren om fouten te maken?

Beste Arjan, Ik kan er niet tegen om fouten te maken. Ik wil alles in een keer kunnen. Laatst ging ik weer eens schaatsen en het w...
Ik krijg de baan steeds net niet
Advies

Ik krijg de baan steeds net niet

Beste Jolet, Sinds drie maanden ben ik werkloos. Ik ben een vrouw van 51 jaar met een hbo-plus opleiding en ik was werkzaam als ma...
‘Een vijf kan ook heel goed zijn’
Artikel

‘Een vijf kan ook heel goed zijn’

Studiestress, ruzie met je ouders – heel gewone puberkwesties zijn het soms, waar leerlingen mee aankloppen bij de schoolpsychol...
Jong en uitgeschakeld: wat is er aan de hand?
Artikel

Jong en uitgeschakeld: wat is er aan de hand?

Steeds meer jongeren voelen zich depressief, gestrest en angstig. Heeft alle aandacht voor psychische gezondheid misschien juist e...
Het liefst zou ik niet meer werken
Advies

Het liefst zou ik niet meer werken

Beste Jolet Ik ben 26 en heb nu vijf jaar gewerkt. Momenteel ben ik werkloos, maar ik heb geen inspiratie om een baan te zoeken. M...
5754