Als abonnee ontvang je als één van de eersten de nieuwste Psychologie Magazine gratis thuisbezorgd.

De vraag

Doorgeschoten coping?

Beste Annette,

Veel mensen die burn-out raken, hebben de neiging alles onder controle te willen houden. Is dit te zien als een vorm van doorgeschoten coping? Of is dat meer een karaktertrek en gaat het om een dwangmatig karakter?

Mirjam

Het advies

Beste Mirjam,

Nee, een mens wordt niet geboren met een dwangmatig karakter, zoals je het formuleert. Dwangmatigheid, een sterke neiging tot controle, is een natuurlijke reactie op angst. Deze angst, en dat is voor iedereen verschillend, is gebaseerd op een eigen ervaring.

Veel mensen, die burn-out zijn geraakt hebben wel, hoe verschillend hun levens ook zijn, een gemeenschappelijke noemer: hoe je het wendt of keert, mensen met een burn-out hebben in hun leven meer gegeven dan ze hebben gekregen. Kortom: ze zorgen meer voor de ander dan voor zichzelf en zijn hier uiteindelijk op afgeknapt. Doordat ze de ander eerst als uitgangspunt nemen en dan (reactief) pas zichzelf, lopen ze het gevaar dat die ander in feite hun leven kan maken of breken. Die anderen kunnen in hun leven natuurlijk steeds verschillende belangrijke personen zijn.

Omdat ze zich ook in negatieve zin te veel door de ander laten leiden/bepalen, ontstaat er een angst, die ik altijd omschrijf als Zelf-vervreemdingsangst: Je verliest langzamerhand het contact met je eigen verlangens en drijfveren in welke situatie dan ook. Het feit dat je je meer ‘gedwongen’ voelt in een situatie waar je niet in wilt zitten, maar ook niet uit kunt, maakt natuurlijk angstig. Als een bijna logisch gevolg ga je je dan concentreren en fixeren op ‘zaken’ die je wel in de hand hebt. Deze controle-neiging kan na verloop van tijd een doel op zich gaan worden: al zou je je oeverloos fixeren op een ‘koffiekopje’, om dit koffiekopje in jouw ‘macht’ te krijgen (met als onderliggende natuurlijke behoefte een behoefte aan zelfbeschikking!) dan is vaak het trieste gevolg dat aan het eind van de dag het koffiekopje jou in de macht heeft, omdat je nergens anders meer aan toe lijkt te komen.

De neiging tot controle heeft als ondergrond een natuurlijke behoefte aan zelfbeschikking. Dat is het gezonde element in een misschien ongelukkige uitingsvorm.

Succes,
Annette Man-Mul

Meer weten over dit thema? Bekijk Burn-out
Deel dit artikel:
18 februari 2004 | Laatst gewijzigd op 23 maart 2020

Dit vind je misschien ook interessant

Waar het écht om gaat bij kinderen opvoeden
Artikel

Waar het écht om gaat bij kinderen opvoeden

Als ouder kun je je over duizend dingen druk maken. Maar eigenlijk draait opvoeden vooral om deze dr...
Lees verder
Dit doet het weer met je gemoed
Branded content

Dit doet het weer met je gemoed

Vrolijk als de zon schijnt, moe en somber als het regent? Héél normaal, want het weer heeft wel de...
Lees verder
De 7 denkfouten bij jaloezie
Artikel

De 7 denkfouten bij jaloezie

Als je snel jaloers bent, terwijl daar weinig reden voor is, dan kan dat grote problemen opleveren. ...
Lees verder
De 7 denkfouten bij jaloezie
Artikel

De 7 denkfouten bij jaloezie

Als je snel jaloers bent, terwijl daar weinig reden voor is, dan kan dat grote problemen opleveren. ...
Lees verder
Ik voel me verplicht mijn moeder te vermaken
Advies

Ik voel me verplicht mijn moeder te vermaken

Mijn moeder, die al vijftien jaar weduwe is, kan zichzelf niet vermaken. Ze voelt zich eenzaam maar ...
Lees verder
Onze kleinzoon pikte geld
Advies

Onze kleinzoon pikte geld

Mijn kleinzoon van 8 pikte geld uit de spaartrommel van mijn vrouw. Ik zag het gebeuren en toen we a...
Lees verder
Ik ben bij mijn man te meegaand
Advies

Ik ben bij mijn man te meegaand

Dag Ursela, Ik heb op mijn werk meestal de touwtjes behoorlijk in handen, maar merk dat ik thuis jui...
Lees verder
Cursus weerbaarheid: het mag best wat minder aardig
Artikel

Cursus weerbaarheid: het mag best wat minder aardig

Redacteur Marloes Zevenhuizen doet een cursus weerbaarheid.
Lees verder
Mijn man leest me voortdurend de les
Advies

Mijn man leest me voortdurend de les

Beste Alfons,Mijn man heeft vaak wat aan te merken op hoe ik de dingen doe – met de opvoeding ...
Lees verder
Waarom straffen niet werkt
Artikel

Waarom straffen niet werkt

Als je dochtertje expres haar bord op de grond gooit, als je zoon zijn kleine broertje pest, als je ...
Lees verder
10034