De vraag

Doorgeschoten coping?

Beste Annette,

Veel mensen die burn-out raken, hebben de neiging alles onder controle te willen houden. Is dit te zien als een vorm van doorgeschoten coping? Of is dat meer een karaktertrek en gaat het om een dwangmatig karakter?

Mirjam

Het advies

Beste Mirjam,

Nee, een mens wordt niet geboren met een dwangmatig karakter, zoals je het formuleert. Dwangmatigheid, een sterke neiging tot controle, is een natuurlijke reactie op angst. Deze angst, en dat is voor iedereen verschillend, is gebaseerd op een eigen ervaring.

Veel mensen, die burn-out zijn geraakt hebben wel, hoe verschillend hun levens ook zijn, een gemeenschappelijke noemer: hoe je het wendt of keert, mensen met een burn-out hebben in hun leven meer gegeven dan ze hebben gekregen. Kortom: ze zorgen meer voor de ander dan voor zichzelf en zijn hier uiteindelijk op afgeknapt. Doordat ze de ander eerst als uitgangspunt nemen en dan (reactief) pas zichzelf, lopen ze het gevaar dat die ander in feite hun leven kan maken of breken. Die anderen kunnen in hun leven natuurlijk steeds verschillende belangrijke personen zijn.

Omdat ze zich ook in negatieve zin te veel door de ander laten leiden/bepalen, ontstaat er een angst, die ik altijd omschrijf als Zelf-vervreemdingsangst: Je verliest langzamerhand het contact met je eigen verlangens en drijfveren in welke situatie dan ook. Het feit dat je je meer ‘gedwongen’ voelt in een situatie waar je niet in wilt zitten, maar ook niet uit kunt, maakt natuurlijk angstig. Als een bijna logisch gevolg ga je je dan concentreren en fixeren op ‘zaken’ die je wel in de hand hebt. Deze controle-neiging kan na verloop van tijd een doel op zich gaan worden: al zou je je oeverloos fixeren op een ‘koffiekopje’, om dit koffiekopje in jouw ‘macht’ te krijgen (met als onderliggende natuurlijke behoefte een behoefte aan zelfbeschikking!) dan is vaak het trieste gevolg dat aan het eind van de dag het koffiekopje jou in de macht heeft, omdat je nergens anders meer aan toe lijkt te komen.

De neiging tot controle heeft als ondergrond een natuurlijke behoefte aan zelfbeschikking. Dat is het gezonde element in een misschien ongelukkige uitingsvorm.

Succes,
Annette Man-Mul

Meer weten over dit thema? Bekijk Burn-out
Deel dit artikel:
18 februari 2004 | Laatst gewijzigd op 23 maart 2020

Lees ook deze artikelen

Hoe kom ik van mijn onzekere controle-behoefte af?
Advies

Hoe kom ik van mijn onzekere controle-behoefte af?

Beste Fred Sterk, Ik ben een onzekere perfectionist. Zowel de onzekerheid en het perfectionisme relateer ik aan het feit dat ik ba...
Deze self-nudges maken het je makkelijk om gezond(er) te eten
Branded content

Deze self-nudges maken het je makkelijk om gezond(er) te eten

Kun je vaak de zoete verleiding niet weerstaan? Dan zijn ‘self-nudges’ voor jou misschien wel de truc om vaker voor gezond te ...
Levend verlies: deze ouders weten dat hun ernstig zieke kind niet oud gaat worden
Interview

Levend verlies: deze ouders weten dat hun ernstig zieke kind niet oud gaat worden

Deze ouders weten nu al dat hun ernstig zieke kind niet oud zal worden. Hoe gaan ze daarmee om? ‘Het liefst zou ik haar zo lang ...
Levend verlies: deze ouders weten dat hun ernstig zieke kind niet oud gaat worden
Interview

Levend verlies: deze ouders weten dat hun ernstig zieke kind niet oud gaat worden

Deze ouders weten nu al dat hun ernstig zieke kind niet oud zal worden. Hoe gaan ze daarmee om? ‘Het liefst zou ik haar zo lang ...
Het gelijk van de pessimist: het kan altijd meevallen
Artikel

Het gelijk van de pessimist: het kan altijd meevallen

De pessimisten onder ons hebben het nog niet zo gek bekeken: doordat ze het ergste vrezen, vermijden ze situaties die anderen nood...
Mijn gepensioneerde man bemoeit zich met alles
Advies

Mijn gepensioneerde man bemoeit zich met alles

Ik ben al 38 jaar samen met mijn man. Ik ken zijn goede en minder goede kanten maar misschien kunt u mij helpen met waar ik tegena...
Rotgevoelens erg? Nee hoor, blijkt uit dit onderzoek
Kort

Rotgevoelens erg? Nee hoor, blijkt uit dit onderzoek

Negatieve emoties hoeven niet per se ongezond te zijn.
Ze dreigt met zelfmoord als ik ga
Advies

Ze dreigt met zelfmoord als ik ga

Beste Jolet, Ik wil bij mijn vriendin weg, maar ze dreigt met zelfmoord op het moment dat ik aangeef bij haar weg te willen gaan. ...
Mijn dominante vriend brengt mijn eigenwaarde in gevaar
Advies

Mijn dominante vriend brengt mijn eigenwaarde in gevaar

Hallo Ursela, Hoe behoud ik mijn eigenwaarde naast mijn dominante vriend? Groet, Pixie
Het gevaar van te zorgzame kinderen
Artikel

Het gevaar van te zorgzame kinderen

‘Mam, zal ik de tafel afruimen zodat jij kunt uitrusten?’ Kinderen kunnen heel zorgzaam zijn. Een mooie karaktereigenschap, di...
10034