Zo schrijf je een verhaal over jezelf

Vijf tips van Ernst Bohlmeijer, deskundige op het gebied van levensverhalen:

1. Vergeet de chronologie

Veel mensen beginnen bij hun geboorte en werken dan vooruit met het idee om in één keer een mooi, logisch, afgerond verhaal te schrijven. Maar dat wordt snel saai, ook voor de schrijver zelf. Het is alsof je over de snelweg naar je vakantiebestemming rijdt; je bent vooral met je einddoel bezig. Het is de bedoeling dat je de toeristische route neemt. Laat je leiden door wat je boeit, verdwaal, vergeet de tijd.

2. Gebruik thema’s

Herinneringen komen sneller boven als je thema’s gebruikt, zoals huizen waarin je hebt gewoond, bijzondere mensen die je hebt ontmoet, vriendschappen uit je jeugd, onderwijzers, maar ook belangrijke voorwerpen in je leven, familieleden, momenten in je leven die je hebben geïnspireerd.

3. Wees creatief

Gebruik je verbeelding. Maak een plattegrond van de omgeving van je huis, teken een dierbare na of zet je herinneringen op rijm. Creativiteit stimuleert het verbeeldings­vermogen. Het kan ook heel aardig zijn om het perspectief volledig te veranderen. Laat die favoriete oom of tante een keer aan het woord, of de goudvis.

4. Streef niet naar de waarheid

Als er iets duidelijk is geworden uit het onderzoek naar het autobiografisch geheugen, is dat het volkomen onbetrouwbaar is. We verdraaien de boel, vergroten uit, vergeten en verzinnen. De waarheid over je leven bestaat niet.

We kunnen alleen maar verhalen vertellen. Het gaat erom dat je je verhaal vertelt. Dit is geen pleidooi om een heel leven bij elkaar te fantaseren of bewust te liegen. Maar je hoeft niemand te overtuigen dat je gelijk hebt.

5. Laat je leiden door schoonheid

Ieder mens heeft positieve en negatieve herinneringen. Je kunt zelf kiezen welke je de meeste aandacht geeft. Als een herinnering of periode in je leven je buitengewoon somber maakt, sta er dan niet te lang bij stil.

Als in een stad een beerput openligt, ga je daar toch ook niet voor uw plezier een uur naast zitten? Dit betekent overigens niet dat je geen aandacht moet besteden aan momenten waarop je hebt geleden. Vaak besef je later hoeveel je daarvan hebt geleerd.

Deze tips zijn van Ernst Bohlmeijer, auteur van De verhalen die we leven (Boom, € 32,50) en deskundige op het gebied van levensverhalen.