U kent ze wel, die virtuozen die al vanaf hun zesde héél goed piano konden spelen. Of altijd als eerste die moeilijke sommen oplosten. Die topatleet, of die briljante schrijver. Als we aan talent denken, komen er al snel voorbeelden van wonderkinderen in ons op. Of in ieder geval van absolute uitblinkers, bij wie alles vanzelf lijkt te gaan. ‘We denken dan aan iemand als Picasso, die al op zijn dertiende bij een kunstacademie stond ingeschreven,’ zegt arbeidspsychologe Wendel Greve. ‘Maar talenten hoeven niet altijd groots en meeslepend te zijn. Iedereen heeft iets waarin hij kan uitblinken.’
De meesten van ons hebben daar zelf maar weinig kijk op, zo bleek uit een onderzoek door Motivaction en trainingsbureau Optimaal Talent. Maar liefst 80 procent van de mensen die meer met hun hoofd dan met hun handen werken, kan zijn eigen sterke kanten niet opsommen. Wel heeft 40 procent het gevoel dat zijn talenten onbenut bleven.
Hebben wij een collectieve blinde vlek voor onze kwaliteiten? Wendel Greve denkt van wel. Haar trainingsbureau Greve & Koning Talentontwikkeling helpt mensen hun latente talenten te ontdekken. ‘Zelfs als ik mensen vraag om op een lijst goede eigenschappen hun eigen kwaliteiten aan te geven, hoor ik
ze zeggen: “O, dit zou ik nog moeten ontwikkelen, en dat kan beter.” We zijn van jongs af aan gericht op wat we nog níét kunnen. Maar ik pleit ervoor dat we meer gaan kijken naar wat we wél kunnen, waar onze kracht zit. Kun je bijvoorbeeld goed luisteren? Ben je zorgzaam? Optimistisch? Echt iedereen heeft talenten, daar ben ik van overtuigd.’
Vanzelfsprekend? Echt niet
Maar dat zijn vaak kwaliteiten die voor onszelf niet direct duidelijk zijn. Dat u altijd op tijd een maaltijd op tafel zet, vindt u misschien vanzelfsprekend, maar het vereist organisatievermogen dat lang niet iedereen bezit. Dat u uw vrienden met hun verjaardag elk jaar weer een leuk zelfgemaakt kaartje stuurt, is voor u doodnormaal; intussen wijst het op creativiteit, zorgvuldigheid, zorgzaamheid en communicatieve vaardigheden.
Je gaat stukken beter functioneren als je je bewust wordt van zulke kerntalenten en ze meer gaat benutten, zegt Greve. ‘Maar nog veel belangrijker: je wordt er gewoon gelukkiger van. Je voelt je tevreden, prettig en krijgt energie.’
Aan je energiehuishouding kun je namelijk meteen merken of je wel of niet je kernkwaliteiten benut. Als je de capaciteiten uit je tenen moet halen, ga je tegen je natuur in en wordt wat je aan het doen bent, dodelijk vermoeiend. ‘Bovendien zul je veel dingen goed kunnen, of hebben aangeleerd, waar je eigenlijk helemaal niet zo blij van wordt,’ aldus de arbeidspsychologe. ‘Als je alleen die dingen blijft doen, raak je daar op den duur door uitgeput.’
Bevlogenheid en passie
Verreweg de meeste mensen doen bijvoorbeeld werk dat niet helemaal bij hen past. Hoor je bij die groep, dan is de kans groot dat je energieniveau fluctueert van ‘oké’ tot ‘magertjes’. Te denken dat dat nu eenmaal een gegeven is, is eigenlijk zonde. Wie zijn of haar talenten wel volledig benut, kan namelijk momenten van flow ervaren. Hard werken voelt dan niet meer als zwaar: het lijkt vanzelf te gaan. Je kunt er uren mee doorgaan en krijgt er zelfs energie van. Op zulke momenten ontstaan bevlogenheid en passie. En dat is echt niet alleen weggelegd voor kunstenaars en andere creatievelingen. Greve: ‘Ook bij buschauffeurs is heel duidelijk te zien wie bevlogen is en wie niet. Sommigen zitten te stralen achter het stuur.’
Gaat u op zoek naar uw eigen verborgen talenten, dan zult u dus extra moeten letten op kwaliteiten die u energie geven en u enthousiast maken. Als u zich bewust bent van uw sterke kanten kunt u ze meer aandacht geven én er meer aandacht voor vragen. Alleen dan krijgen uw talenten de kans om te groeien en volledig tot bloei te komen.
Helen Sumter (41) was bibliothecaris en organiseert nu feesten voor anderen.
‘Ik wist eigenlijk altijd wel dat ik niet echt een bibliothecaris en documentalist was, maar ik bleef veertien jaar lang doen wat ik deed omdat ik niet echt een alternatief zag. Pas toen ik een kind kreeg en de combinatie met het werk me te veel energie begon te kosten, vond ik het belangrijk om eens goed onder de loep te nemen waar mijn hart lag. Op vakantie in Griekenland ben ik samen met mijn man mijn talenten gaan onderzoeken. Ik bekeek welke vaardigheden ik op allerlei terreinen in mijn leven inzette en wat ik het leukst vond. Ik ontdekte dat ik erg houd van organiseren, dat ik creatief ben in het bedenken van oplossingen en interesse heb in de daadwerkelijke behoefte van mensen. De rode draad door heel mijn leven bleek het organiseren van feestjes!
Al vanaf mijn dertiende nodigde ik mensen uit om bij ons op zolder te komen dansen. Mijn verjaardag vier ik elk jaar anders. Zo gaf ik bijvoorbeeld eens een lentefeest. De mannen moesten in blauw-wit komen en de vrouwen in roze-wit. Het hele huis was in die kleuren versierd, overal stonden bloemen in flessen. Ik bedacht lentehapjes in de vorm van vogelnestjes. Van de uitnodiging maak ik altijd iets bijzonders; dan gaan mensen zich op zo’n feest verheugen.
Ik bleek in allerlei situaties het voortouw te nemen om mensen op een leuke en originele manier samen te brengen. In mijn basketbalteam keek iedereen meteen naar mij als er een etentje moest worden georganiseerd. En in mijn laatste baan greep ik zodra het kon de kans om buiten mijn gewone taken om een heel bijzondere vrouwendag te organiseren. Vóór die vakantie in 2005 was ik me helemaal niet bewust van die kwaliteiten.
Eind 2006 heb ik de sprong in het diepe gewaagd en mijn bedrijfje opgericht. Ik zie nog liever dat het mislukt dan dat ik nooit zou proberen mijn droom na te jagen. Inmiddels vragen particulieren en bedrijven me voor allerlei feestjes, van bruiloften tot openingen. Het bedenken van een advies vind ik het allerleukste. Na een gesprek met een opdrachtgever ga ik bedenken wat binnen de mogelijkheden en eisen een leuk feestidee zou zijn. Daar ga ik makkelijk tot drie uur ’s nachts mee door.’
www.hetallerleukstefeest.nl
Robert Bijman (41) is boekhouder en besteedt al zijn vrije uren aan het schrijven van fantasyboeken.
‘Een paar jaar geleden kreeg ik The Artist’s Way van Julia Cameron cadeau van een vriendin. In twaalf weken tijd leer je daarmee je creativiteit op gang te brengen. Door dat boek is er iets in me wakker geworden.
Toen de twaalf weken voorbij waren, kwamen er opeens allerlei personages in mijn hoofd. Alsof er een mist optrok waaruit mensen tevoorschijn kwamen van wie ik wist hoe ze zich voelden, waar ze vandaan kwamen, wat ze van plan waren. Het bleken de beginselen van mijn boek Anumoria, dat uiteindelijk vierhonderd pagina’s dik is geworden. Alsof het er al was en ik het alleen nog maar hoefde te schrijven. En dat ben ik als een bezetene gaan doen. Het gaat over twee kinderen die ontdekken dat ze waterwezens zijn. Ze gaan naar een diepzeestad waar ze van alles meemaken. Als ik me concentreer op het verhaal, merk ik niet eens meer dat ik schrijf. Ik wandel als het ware door de scènes en beschrijf wat ik zie.
Toen ik op de havo een keer een verhaaltje had geschreven, beschuldigde de leraar me ervan het overgeschreven te hebben uit een boek. Dat was een enorme klap. Omdat ik onzeker was, heb ik daarna heel lang niet meer geschreven. Nu denk ik: dat verhaaltje moet dus gewoon goed zijn geweest.
Ik heb ook altijd het talent gehad om helemaal op te gaan in verhalen. Als kind bij het spelen met autootjes die persoonlijkheden kregen. Later bij toneelspelen: het publiek hoorde ik nog wel reageren, maar het was er niet meer. Als ik op de planken stapte, ging ik een andere wereld in.
Mijn werk op kantoor is eentonig, ik doe het voor het geld. Ik heb altijd het vooruitzicht dat ik bij thuiskomst aan mijn boek kan werken. Ik denk alleen maar aan hoe het verhaal verdergaat. Het liefst zou ik er dag en nacht aan werken. Eerst dacht ik dat het een trilogie zou worden, maar nu denk ik aan nog veel meer boeken. Ik zou mijn verhalen heel graag delen met anderen, dus ik heb ze naar een aantal uitgeverijen opgestuurd. Maar ook als ik met schrijven geen geld ga verdienen, blijf ik het voor mezelf doen. Straks ben ik 65 en heb ik alle tijd om te schrijven: heerlijk!’
Talentenworkshop volgen?
Arbeidspsychologe Wendel Greve geeft op 10 juli en 28 augustus 2009 de zomerworkshop ‘Latent Talent’. Psychologie Magazine-lezers krijgen e30,- korting. Kijk op www.greve-koning.nl
Online training ‘Wat wil ik echt?’
Komen uw talenten voldoende tot hun recht? Leidt u het leven dat bij u past? Waar droomt u van? Ontdek het deze zomer in de online training ‘Wat wil ik echt?’ van Psychologie Magazine. Lees meer op pagina 44.