De vraag

Ik wil af van mijn paniekaanvallen

Ik heb al een tijdje een angststoornis – ik ben bang om over te geven. Hierdoor heb ik ook paniekaanvallen en heb ik het gevoel dat ik mijzelf (soms) niet gerust kan stellen.

Ik heb van mijn therapeut al een aantal dingen geleerd. Toch vind ik het heel moeilijk om me te kunnen concentreren op bijvoorbeeld ademhalingsoefeningen. Mijn vraag is dan ook: hoe kom je van paniekaanvallen af?

Het advies

Expert

Ad de Jongh

Angst en trauma

Zoals bij mensen met een zogenaamde paniekstoornis de ‘angst voor de angst’ centraal staat, staat bij mensen met de fobie die jij hebt de angst voor misselijkheid centraal.

Vicieuze cirkel van angst en paniek

Angst en schrik leiden tot allerlei lichamelijke angstreacties (zoals hartkloppingen, zweten hyperventilatie, duizeligheid en misselijkheid). Zo ontstaat dikwijls een keten aan reacties die de fobie in stand houdt.

In feite zijn hartkloppingen en misselijkheid vaak onschuldige lichamelijke verschijnselen. Mensen met deze specifieke fobie schatten zulke symptomen doorgaans echter (te) snel in als tekenen van gevaar, en als aanwijzingen die duiden op naderend controleverlies. Daarom vermijden ze bepaalde plaatsen uit angst voor misselijkheid of overgeven. Zoals winkels en ziekenhuizen, omdat ze denken dat ze uit die situaties niet snel weg kunnen.

Het is dus vooral de negatieve of catastrofale gedachtegang die de kern (‘motor’) van het angstprobleem is. Want hierdoor wordt telkens een nieuwe keten van lichamelijke reacties in gang gezet. Als deze vervolgens opnieuw negatief worden geïnterpreteerd – en als een bevestiging van het voorspelde onheil worden beschouwd (‘Zie je wel, het wordt erger; nu gaat het mis’) – dan leidt dit niet zelden tot een heuse paniekaanval.

Maar hoe kom je van die paniekaanvallen af?

Om de paniek onder controle te brengen moet je deze vicieuze cirkel dus doorbreken. Dat kan je doen door je aandacht op de angstreacties en de negatieve gedachtegang te verschuiven. En door jezelf af te leiden als je in een paniekcirkel terecht dreigt te komen. Ik leer mijn patiënten daarvoor deze technieken aan:

  • Jezelf afleiden. Bijvoorbeeld heldere concrete herinneringen oproepen aan prettige gebeurtenissen (zoals een fijne vakantie) of fantaseren over bepaalde zaken (‘Wat zou ik doen als ik een miljoen zou winnen?’).
  • Het maken van rekensommetjes. Bijvoorbeeld zo ver mogelijk terugtellen van 1000 in 7-tallen. Of: denken aan een dier beginnend met de letter A, B, C etc. Op dit gebied is natuurlijk alles mogelijk, maar het blijven slechts hulpmiddelen om de zaken zoveel mogelijk onder controle te houden.

Hoe cognitieve gedragstherapie werkt

Van een fobie afkomen lukt vaak niet zonder psychotherapie, soms in combinatie met medicatie. De therapie van eerste keuze is cognitieve gedragstherapie. Een belangrijk onderdeel van deze therapie is het ‘uitdagen’ en veranderen van de rampgedachten. Vaak wordt daarbij gebruik gemaakt van zogenaamde gedragsexperimenten om deze veranderingen te stimuleren.

In de praktijk vindt dan exposure (blootstelling) plaats, maar de nadruk ligt vooral op herinterpretatie en ‘falsificatie’ van de negatieve voorspellingen. Ook leer je in met cognitieve gedragstherapie bepaalde coping-technieken, zoals ontspanning en ademhalingsregulatie.

EMDR bij angst en paniek

Een andere methode is EMDR, zie emdr.nl. Daarbij ligt de nadruk op het ‘verwerken’ van de herinneringen aan de gebeurtenissen waarna de klachten zijn begonnen of erger zijn geworden. Zo haal je als het ware de pin uit de granaat van het rampdenken.

Ik hoop dat je hier iets aan hebt.

Meer weten over dit thema? Bekijk Angst
Vind een betrouwbare coach via Coachfinder
Coachfinder

Vind een betrouwbare coach via Coachfinder

Coaching is een belangrijke stap in zelfontwikkeling. Maar de juiste coach vinden blijkt nog niet zo eenvoudig. Coachfinder helpt je in je zoektocht naar een coach die bij je past.

Vind je ideale coach
Deel dit artikel:
7 november 2008 | Laatst gewijzigd op 20 september 2020

Lees ook deze artikelen

Ha, ik heb een lichaam
Artikel

Ha, ik heb een lichaam

Redacteur Marloes Zevenhuizen wordt zich weer bewust van haar lijf
Zó creëer je een kledingkast die bij je past
Branded content

Zó creëer je een kledingkast die bij je past

‘Oh, die blouse met bloemen.’ Je zag ‘m hangen, en was meteen verkocht. Inmiddels hangt hij nog steeds in je kast, nooit ged...
Kun je narcisme bij kinderen herkennen (en voorkomen)?
Artikel

Kun je narcisme bij kinderen herkennen (en voorkomen)?

Mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis zijn vaak charmant, maar ook oppervlakkig, manipulatief en gericht op eigen g...
Kun je narcisme bij kinderen herkennen (en voorkomen)?
Artikel

Kun je narcisme bij kinderen herkennen (en voorkomen)?

Mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis zijn vaak charmant, maar ook oppervlakkig, manipulatief en gericht op eigen g...
Angsttherapie met virtual reality
Verhaal

Angsttherapie met virtual reality

Kun je in een virtuele omgeving van hoogtevrees afkomen? Journaliste Eva Schram bezocht daarvoor een gespecialiseerde therapeut in...
Ik vind opstijgen en landen zo eng
Advies

Ik vind opstijgen en landen zo eng

Beste Jenet, In principe ben ik niet bang om te vliegen. Alleen tijdens het opstijgen en landen voel ik me soms gespannen. Vooral ...
Genezen van een dwangneurose: ‘Ik sopte zelfs de stofzuiger af’
Artikel

Genezen van een dwangneurose: ‘Ik sopte zelfs de stofzuiger af’

Eindeloos schoonmaken en handen wassen: een dwangneurose kan je leven verzieken. Maar wat Len van Meeteren ook probeerde, hij kwam...
Wat kan ik écht? Op zoek naar mijn talenten
Artikel

Wat kan ik écht? Op zoek naar mijn talenten

Elke maand doet Psychologie Magazine een training op het gebied van persoonlijke ontwikkeling. Hoofdredacteur Ruud Hollander gaat ...
Hoe ga ik om met mijn borderline persoonlijkheidsstoornis?
Advies

Hoe ga ik om met mijn borderline persoonlijkheidsstoornis?

Zo’n 7 jaar geleden (toen ik 21 was), heb ik de diagnose borderline persoonlijkheidsstoornis en dysthyme stoornis (een licht...
Ik wil minder piekeren
Advies

Ik wil minder piekeren

Beste Carien, Ik zit de laatste tijd niet goed in mijn vel, onder andere door allemaal veranderingen. Gelukkig gaat het met de ang...
6945