De vraag

Ik wil af van mijn paniekaanvallen

Ik heb al een tijdje een angststoornis – ik ben bang om over te geven. Hierdoor heb ik ook paniekaanvallen en heb ik het gevoel dat ik mijzelf (soms) niet gerust kan stellen.

Ik heb van mijn therapeut al een aantal dingen geleerd. Toch vind ik het heel moeilijk om me te kunnen concentreren op bijvoorbeeld ademhalingsoefeningen. Mijn vraag is dan ook: hoe kom je van paniekaanvallen af?

Het advies

Expert

Ad de Jongh

Angst en trauma

Zoals bij mensen met een zogenaamde paniekstoornis de ‘angst voor de angst’ centraal staat, staat bij mensen met de fobie die jij hebt de angst voor misselijkheid centraal.

Vicieuze cirkel van angst en paniek

Angst en schrik leiden tot allerlei lichamelijke angstreacties (zoals hartkloppingen, zweten hyperventilatie, duizeligheid en misselijkheid). Zo ontstaat dikwijls een keten aan reacties die de fobie in stand houdt.

In feite zijn hartkloppingen en misselijkheid vaak onschuldige lichamelijke verschijnselen. Mensen met deze specifieke fobie schatten zulke symptomen doorgaans echter (te) snel in als tekenen van gevaar, en als aanwijzingen die duiden op naderend controleverlies. Daarom vermijden ze bepaalde plaatsen uit angst voor misselijkheid of overgeven. Zoals winkels en ziekenhuizen, omdat ze denken dat ze uit die situaties niet snel weg kunnen.

Het is dus vooral de negatieve of catastrofale gedachtegang die de kern (‘motor’) van het angstprobleem is. Want hierdoor wordt telkens een nieuwe keten van lichamelijke reacties in gang gezet. Als deze vervolgens opnieuw negatief worden geïnterpreteerd – en als een bevestiging van het voorspelde onheil worden beschouwd (‘Zie je wel, het wordt erger; nu gaat het mis’) – dan leidt dit niet zelden tot een heuse paniekaanval.

Maar hoe kom je van die paniekaanvallen af?

Om de paniek onder controle te brengen moet je deze vicieuze cirkel dus doorbreken. Dat kan je doen door je aandacht op de angstreacties en de negatieve gedachtegang te verschuiven. En door jezelf af te leiden als je in een paniekcirkel terecht dreigt te komen. Ik leer mijn patiënten daarvoor deze technieken aan:

  • Jezelf afleiden. Bijvoorbeeld heldere concrete herinneringen oproepen aan prettige gebeurtenissen (zoals een fijne vakantie) of fantaseren over bepaalde zaken (‘Wat zou ik doen als ik een miljoen zou winnen?’).
  • Het maken van rekensommetjes. Bijvoorbeeld zo ver mogelijk terugtellen van 1000 in 7-tallen. Of: denken aan een dier beginnend met de letter A, B, C etc. Op dit gebied is natuurlijk alles mogelijk, maar het blijven slechts hulpmiddelen om de zaken zoveel mogelijk onder controle te houden.

Hoe cognitieve gedragstherapie werkt

Van een fobie afkomen lukt vaak niet zonder psychotherapie, soms in combinatie met medicatie. De therapie van eerste keuze is cognitieve gedragstherapie. Een belangrijk onderdeel van deze therapie is het ‘uitdagen’ en veranderen van de rampgedachten. Vaak wordt daarbij gebruik gemaakt van zogenaamde gedragsexperimenten om deze veranderingen te stimuleren.

In de praktijk vindt dan exposure (blootstelling) plaats, maar de nadruk ligt vooral op herinterpretatie en ‘falsificatie’ van de negatieve voorspellingen. Ook leer je in met cognitieve gedragstherapie bepaalde coping-technieken, zoals ontspanning en ademhalingsregulatie.

EMDR bij angst en paniek

Een andere methode is EMDR, zie emdr.nl. Daarbij ligt de nadruk op het ‘verwerken’ van de herinneringen aan de gebeurtenissen waarna de klachten zijn begonnen of erger zijn geworden. Zo haal je als het ware de pin uit de granaat van het rampdenken.

Ik hoop dat je hier iets aan hebt.

Meer weten over dit thema? Bekijk Angst
Vind een betrouwbare coach via Coachfinder
Coachfinder

Vind een betrouwbare coach via Coachfinder

Coaching is een belangrijke stap in zelfontwikkeling. Maar de juiste coach vinden blijkt nog niet zo eenvoudig. Coachfinder helpt je in je zoektocht naar een coach die bij je past.

Vind je ideale coach
Deel dit artikel:
7 november 2008 | Laatst gewijzigd op 20 september 2020

Lees ook deze artikelen

Gabor Maté: ‘Belangrijk is dat je weer durft te voelen’
Interview

Gabor Maté: ‘Belangrijk is dat je weer durft te voelen’

Arts Gabor Maté werd wereldberoemd door zijn unieke, maar ook controversiële visie op trauma’s. ...
Lees verder
Waarom we altijd loyaal blijven aan onze ouders
Branded content

Waarom we altijd loyaal blijven aan onze ouders

‘Jongens huilen niet.’ Of: ‘Doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg.’ In iedere familie w...
Lees verder
Liefde voor honden: de unieke band tussen baasje en beest
Verhaal

Liefde voor honden: de unieke band tussen baasje en beest

Mens en hond zijn al zo lang samen dat ze elkaar veel beter aanvoelen dan andere soorten. Hoogleraar...
Lees verder
Liefde voor honden: de unieke band tussen baasje en beest
Verhaal

Liefde voor honden: de unieke band tussen baasje en beest

Mens en hond zijn al zo lang samen dat ze elkaar veel beter aanvoelen dan andere soorten. Hoogleraar...
Lees verder
Welke behandeling helpt bij de gevolgen van seksueel misbruik?
Advies

Welke behandeling helpt bij de gevolgen van seksueel misbruik?

Beste heer de Jongh, Ik ben vroeger meerdere keren seksueel misbruikt/verkracht. Daardoor heb ik ond...
Lees verder
Zo schrijf je stress van je af
Kort

Zo schrijf je stress van je af

Je baas zegt dat je productie nogal tegenvalt. Een nare situatie, die veel stress veroorzaakt.
Lees verder
Waarom werkt mijn therapie niet?  
Advies

Waarom werkt mijn therapie niet?  

Ik gebruik sinds twee weken antidepressiva. Die pillen maken me mat, wat paranoïde en vaak verdriet...
Lees verder
Cursus opvoeden – Een steuntje in de rug
Artikel

Cursus opvoeden – Een steuntje in de rug

Kinderen grootbrengen is niet gemakkelijk: één op de vier ouders zit regelmatig met de handen in h...
Lees verder
Bang dat mijn vliegtuig neerstort
Advies

Bang dat mijn vliegtuig neerstort

De gedachte die maar door mijn hoofd blijft spoken: de kans bestaat dat ik straks te pletter stort e...
Lees verder
Moeheid na chemo? Therapie helpt
Artikel

Moeheid na chemo? Therapie helpt

Cognitieve gedragstherapie (cgt) werkt goed tegen vermoeidheid na kanker. Psychologe Marieke Gieliss...
Lees verder
6945