Zo verander je een oud verhaal

Wat te doen als er in je hoofd een onaangenaam verhaal zit dat telkens opnieuw en in dezelfde vorm opklinkt? Onderstaande ‘helende vragen’ kunnen helpen, zeggen Westerhof en Bohlmeijer, om rond zo’n herinnering een gunstiger verhaal te maken.
Het is nadrukkelijk niet de bedoeling om hiermee een gebeurtenis krampachtig positief te gaan zien.

Wat de vragen wél kunnen bewerkstelligen, is dat je accepteert hoe het toen is gegaan, en aanknopingspunten ontdekt voor een verhaal waarmee je wel verder kunt. Daarmee kun je, in de woorden van de Twentse psychologen, een gesloten litteken maken van een wond die je door het eindeloos hervertellen van hetzelfde verhaal open hebt gehouden.

Verander een oud verhaal in 4 stappen

1. Hoe ben je ermee omgegaan?

Hoe naar een gebeurtenis of periode ook was, je hebt het toch volgehouden. Vaak vergeten mensen dat ze actief dingen hebben gedaan om het leven draaglijk te houden of een rotsituatie te doorbreken. Welke overlevingsstrategieën hebben je geholpen, al was het ook maar een beetje?

Denk aan: ‘Ze konden me op school nog zo hard uitlachen om mijn balletlessen, stiekem wist ik altijd dat dansen voor mij belangrijker was’, of: ‘Hoe rot ik me ook voelde, ik zorgde er altijd voor dat ik gezond bleef eten.’

2. Wat waren de uitzonderingen?

Mensen kijken vaak in zwart-wittermen terug op een moeilijke periode. Maar wie beter kijkt, vindt bijna altijd wel een paar lichtere stipjes grijs. Welke lichtere stipjes kun je zelf vinden in die zware periode uit je leven?

Denk aan: ‘Soms had mijn moeder toch aandacht voor me’, ‘Er waren ook periodes dat mijn partner en ik samen veel plezier hadden’.

3. Zijn er andere verklaringen?

Een kind denkt al snel dat het gepest wordt omdat het stom is, of door zijn vader geslagen omdat het niet deugt. Maar naast die oude verhalen die we onszelf vertellen, zijn er eigenlijk altijd óók andere verklaringen te bedenken. Welke alternatieve verklaringen zijn er te bedenken voor iets wat je als heel kwetsend hebt ervaren?

Denk aan: ‘Ik werd gepest omdat er op mijn school veel kinderen zaten die het thuis minder goed hadden dan ik.’ Of: ‘Mijn vader sloeg me omdat hij gewoon nooit had geleerd dat je een kind ook op een opbouwende manier kunt corrigeren.’

4. Wat heb je ervan geleerd?

Ook als het op het moment zelf alleen maar pijnlijk was, kun je achteraf vaak nog wel een bepaalde les uit een een nare situatie of periode trekken. Welke les is dat in dit geval?

Denk aan: ‘Toen ik me realiseerde dat ik tegen mijn zoon dezelfde dingen begon te zeggen als mijn vader vroeger tegen mij, wist ik: we moeten begeleiding zoeken’, of: ‘Ik zag ineens dat die treiterende klasgenoten hartstikke ongelukkig waren. Iemand die goed in zijn vel zit, doet niet aan pesten.’