Ben ik ambitieus? Dat is maar net hoe je het bekijkt. Op school zal ik nooit voor een zesje gaan, maar ik heb al ruim een jaar niet gesport, hoewel ik dat wel zou willen. Toch maar ‘ja’ aanklikken?

Drie psychologen doen vandaag hun uiterste best om mij, een 17-jarige scholiere in het laatste jaar van het gymnasium, te voorzien van een weloverwogen advies over een geschikte vervolgopleiding. Psychologisch adviesbureau Ter Haar en Lamme bestaat al sinds de jaren zeventig en elke dag opnieuw kloppen er scholieren, studenten, maar ook dertigers aan die behoefte hebben aan een zinnige uitspraak over hun toekomst en loopbaan. Ik kan ook wel wat hulp gebruiken. M’n middelbareschoolcarrière zit er bijna op en ik twijfel. Heel erg zelfs. Er zijn zo veel mogelijkheden: moet ik een ‘gap year’ doen? Werk zoeken? Druiven plukken in Frankrijk? Of gewoon beginnen met studeren? Maar wat moet ik dan studeren? En waar?

De tests worden in afzondering gedaan. Ik zit alleen in een kamertje met een computer. Er komen wel twintig verschillende tests langs. Over mijn persoonlijkheid, over welke beroepen me aanspreken; ik beantwoord vragen over mijn interesses en vink antwoorden aan die m’n intellectuele vermogens bepalen. ‘Niet

te lang nadenken, gewoon antwoorden wat er in je opkomt’, adviseert Paul Lamme. Af en toe schuift iemand een kopje koffie onder m’n neus. Voor de rest gaat de dag inclusief lunch als in een roes aan me voorbij. Het invullen van de testjes wordt slechts twee keer onderbroken voor een kort gesprek met Paul Lamme. Hij stelt me de meest uiteenlopende vragen: van ‘Welk cijfer sta je voor Engels?’ tot ‘Hoe zou jij jezelf omschrijven?’

Aan het eind van de middag krijg ik – enigszins uitgeteld – in gezelschap van mijn moeder de uitslag te horen. Ik ben toch wel benieuwd. ‘Je krijgt gewoon te horen wat je er zelf in hebt gestopt’, roept het kritische stemmetje in m’n hoofd.

De resultaten zijn door de computer verwerkt tot een aantal mooie grafieken. Lamme begint met de uitkomsten van de intelligentietests waaruit blijkt dat mijn intellectuele capaciteiten ‘van een zeer royaal VWO-niveau zijn’. Dat is alvast meegenomen! Ook concludeert hij dat met name mijn analytische denkvermogen en verbale cognitieve vaardigheden goed ontwikkeld zijn, terwijl de numerieke wat achterblijven. Dit sluit goed aan bij het beeld dat ik van mezelf heb.

Als Lamme de persoonlijkheidstests ontrafelt, sta ik perplex: deze man lijkt mij bijna beter te kennen dan ikzelf! En terwijl hij mij beschrijft als een ambitieuze doorzetter, iemand die een confrontatie niet uit de weg gaat, met een uitgesproken gevoel voor rechtvaardigheid, zie ik mijn moeder instemmend knikken.

Na anderhalf uur is zijn advies heel concreet: een combinatie van psychologie en rechten. En dan vertaalt hij m’n karakter en interesses ook nog eens naar het soort werk waarin dit allemaal het best tot z’n recht komt. Volgens hem kom ik het best uit de verf als officier van justitie, wetenschapsjournalist of assessmentpsycholoog.

Inmiddels zijn we een aantal weken verder. Grappig, rechten en psychologie waren de studies waar mijn gevoel meteen al naar uitging. ‘Wat een tijdverspilling om al die tests in te vullen en dan te horen wat je allang wist’, reageerden sommige mensen. Maar niets is minder waar. Het is fijn om die bevestiging te krijgen, te constateren dat je interesse in een bepaalde studie aansluit bij je persoonlijkheid. Te weten welke karaktereigenschappen maken dat je een studie rechten interessant zou kunnen vinden.

En het is heerlijk om het rapport nog eens te kunnen nalezen. Omdat tijdens een persoonlijk gesprek toch veel langs je heen gaat en je je een aantal dingen pas weer herinnert als je ze zwart op wit terugleest. Ik heb niet alleen een beter inzicht gekregen in wat ik wil gaan doen na mijn examens, ik heb ook een beter inzicht gekregen in mezelf.

Wie? Dewi Hollander

Wat? Studiekeuzeonderzoek

Waar? Psychologisch Adviesbureau Ter Haar & Lamme, Kleine Houtstraat 70, Haarlem, terhaarenlamme@kpnmail.nl; 023-5344999

Door? Paul Lamme

Prijs: € 840 (excl. btw)[/wpgpremiumcontent]