Tegenpolen trekken elkaar aan

Opposites attract is een bekende uitspraak over de liefde. Maar klopt die stelling wel?

Laura Sala studeert psychologie: ‘Ik denk dat het zeker waar is dat mensen op hun tegenpolen vallen, maar of zo’n relatie het redt is de vraag. Mijn ex Wouter was echt heel anders dan ik. In het begin was dat spannend: ik leerde via hem een nieuwe wereld kennen. Maar het probleem was dat we heel anders dachten over echt belangrijke dingen. Ik wil de waarheid onder ogen zien en daar horen ook minder mooie dingen bij als ruzie en conflict. Juist dan leer je elkaar echt kennen. Maar hij ontkende vervelende dingen. Hij wilde graag een mooi en leuk plaatje en zag het praten over problemen als heel bedreigend. Dat verschil was te groot, en op een gegeven moment voelden we ons niet meer veilig bij elkaar.’

Pieter de Beurs is psychoanalyticus/ psychotherapeut en universitair docent aan de Vrije Universiteit te Amsterdam: ‘De psychoanalyse heeft zich niet zo heel expliciet beziggehouden met het idee dat tegenpolen elkaar aantrekken. Maar er zijn wel theorieën die ermee te maken hebben. Simpel gesteld bepalen positieve of negatieve ervaringen de keuze voor een liefdespartner.

Bij de positieve ervaring zoekt het jongetje als het ware de moeder terug in zijn partner, en het meisje haar vader, omdat het vroeger zo fijn was. Maar als iemands jeugd lullig was, kunnen bepaalde verlangens onbevredigd blijven, raken mensen beschadigd en worden ze bijvoorbeeld erg verlegen. Onbewust kan dan de hoop ontstaan iemand te ontmoeten die alles goed kan maken. Je zoekt in je partner iets wat je zelf graag had willen hebben en vaak zijn dat partners die bijna tegenovergesteld getraumatiseerd zijn. De erg geremde jongen valt op het extreem uitbundige meisje. Dit soort relaties zijn problematisch. De partnerkeuze is niet gebaseerd op herkenbaarheid en vertrouwdheid, maar op een onbewust neurotisch conflict.’

Copywriter Robert (28) heeft vierenhalf jaar een relatie met uitsmijter Terrence (29): ‘Zowel qua uiterlijk als wat betreft ons innerlijk zijn we elkaars tegenpolen. Wat voorbeelden: ik ben een blond, slank gebouwd Aerdenhouts jochie, Terrence is een grote, brede neger. Ik ben behoorlijk extravert en op de buitenwereld gericht, hij is introvert en meer een thuismens. Het is boeiend om een relatie te hebben met iemand die heel anders is. Het verschil in uiterlijk maakt het fysiek spannend: ik vind zijn donkere huid erg mooi, hij vindt het weer leuk dat ik blond ben. Datzelfde geldt voor het verschil in innerlijk. Het is interessant wanneer een ander niet hetzelfde denkt als jij. Maar het kan ook erg irritant zijn. Als je het zelden met elkaar eens bent, drijf je uit elkaar. Je redt het dan alleen als er aan de andere kant ook een sterke binding is. Bij ons is de chemie heel sterk. Ook hebben we dezelfde normen en waarden: we vinden allebei dat partners eerlijk en open tegen elkaar moeten zijn.’

Constance Sars is eigenaresse van relatiebemiddeling en -adviesbureau Constance Sars: ‘Opposites attract is een romantisch idee dat het goed doet in boeken en films. Zo’n relatie bevat immers veel meer verhaal dan de liefde tussen twee huismussen. In de realiteit zie je het echter zelden. Het komt wel voor, maar in meeste relaties lijken de achtergrond, cultuur en het karakter van de partners op elkaar. Herkenbaarheid is heel belangrijk. Wat je wel vaak ziet is dat mensen aanvullende karakters aantrekkelijk vinden, omdat je dan samen sterker staat. Een extravert persoon vindt het bijvoorbeeld vaak prettig als de partner wat introvert is. Dat maakt het ook interessanter, want als de ander te veel op je lijkt wordt het te voorspelbaar.’

Bram Buunk is hoogleraar Sociale Psychologie aan de universiteit van Groningen: ‘In het meeste empirische onderzoek is allang afgerekend met het idee dat mensen zich aangetrokken voelen tot tegenovergestelde persoonlijkheden. Wél is er bewijs gevonden voor een aantal mechanismen op gedragsniveau. Zo ontwikkelen mensen in een relatie vaak een nieuwe identiteit. Je vergelijkt jezelf met je partner, waardoor de verschillen opvallender worden. Ook gaan mensen meer het accent op deze verschillen leggen om hun identiteit te bevestigen. De een wordt bijvoorbeeld de helper, de ander de geholpene. Volgens de Amerikaanse sociaal-psycholoog Abraham Tesser kunnen verschillen tussen partners leiden tot een reflectieproces of een vergelijkingsproces. Het reflectieproces treedt op wanneer de ene partner goed is in dingen die voor de andere partner niet zo belangrijk zijn. De ene partner kan bijvoorbeeld mooi piano spelen, de ander heeft weinig ambities in die richting. Dit proces geeft optimale satisfactie, want de partners zijn trots op de verschillen. Maar wanneer de ene partner succesvol is op een gebied waar de ander ook succesvol had willen zijn, kunnen partners met elkaar gaan concurreren en ontstaat het vergelijkingsproces.’

Dit is de laatste aflevering van ‘De Kwestie’

[/wpgpremiumcontent]