Boeken van de maand maart 2021

Boek van de maand: Meer begrip, minder gedoe

Als een contact niet lekker loopt, vullen we snel in hoe dat komt: de ander is moe, flauw aan het doen of het klikt gewoonweg niet. Maar door een stap terug te doen, kom je erachter dat het wellicht anders zit dan je denkt.

Bots je regelmatig met een bepaalde collega, terwijl je met een ander kunt lezen en schrijven? We hebben de neiging om te denken dat het met de een nu eenmaal beter klikt dan met de ander.

Maar aan dat minder goed ‘klikken’ blijken we van alles te kunnen doen. Klinisch psychologen Joost Hutsebaut, Liesbet Nijssens en Miriam van Vessem zetten in dit boek uiteen hoe je door beter te mentaliseren kunt voorkomen dat het contact met anderen misloopt.

Mentaliseren betekent dat je je eigen gedrag en dat van anderen probeert te begrijpen vanuit onderliggende gevoelens, gedachten, bedoelingen en verlangens. Vaak doen we dat automatisch.

Je partner heeft bijvoorbeeld een kort lontje en jij denkt: hij/zij zal wel moe zijn. Daarin schuilt een gevaar, want we zitten er best vaak naast en dat leidt weer tot onbegrip en conflicten. Als je de achterliggende drijfveren van jezelf en de ander beter begrijpt, kun je echt verbinding maken en blijft een botsing veelal uit.

Hoe? Door eerst even uit een situatie te stappen, na te gaan of je reactie logisch is, stil te staan bij wat je gevoelens en wensen zijn, die te delen en te vragen hoe het bij de ander zit.

Neem de leraar die een lastige leerling hard aanpakt omdat hij denkt dat hij zit te zuigen. Daarnaast twijfelt hij aan zijn eigen overwicht waardoor hij extra stevig optreedt. De leerling is onzeker en voelt zich niet gezien.

Hij compenseert dat door de les te verstieren. Vanaf het moment dat de leraar met de leerling deelt dat hij baalt van de situatie en oprecht vraagt wat hem dwarszit, wordt dat patroon doorbroken.

Het jargon van de auteurs is soms wat ingewikkeld en ze geven weinig echt praktische tips. Maar de praktijkvoorbeelden maken het toch prettig leesbaar en het boek nodigt uit om op een andere manier een discussie in te gaan.

Joost Hutsebaut, Liesbet Nijssens & Miriam van Vessem, De kracht van mentaliseren, Boom, € 21,50

De pijn van moederliefde

Na haar scheiding moet schrijver en psychotherapeut Marte Kaan haar kinderen een paar dagen per week missen. Het gevoel van diepe eenzaamheid waarvan ze door de komst van haar twee dochters juist was bevrijd, keert genadeloos terug.

Bovendien worstelt ze met een groot schuldgevoel door de gedachte dat een moeder altijd bij haar kinderen hoort te zijn en dat elke andere situatie onnatuurlijk is. Maar is dat schuldgevoel terecht?

Het is voor Kaan aanleiding om het begrip ‘moederschap’ onder de loep te nemen. Aan de hand van haar eigen inzichten en ervaringen, klassieke en hedendaagse literatuur, films en wetenschap neemt ze je mee langs de vele paradoxen die de (moeder)liefde kent, zoals: ‘Je kunt niet gescheiden zijn als je niet ook verbonden bent, en andersom.’

Een mooi en diepgravend boek, dat niet zozeer antwoorden aanreikt, maar vooral aanzet tot nadenken.

Marte Kaan, Moeder Natuur. Waarom liefde altijd tekortschiet, Prometheus, € 19,99

Kort geslapen en toch fit

Iedereen die onregelmatig werk doet en daardoor vaak slecht slaapt, zou dit boek moeten lezen. Het bevat goede tips om de schadelijke gevolgen van slaapgebrek te verminderen.

Want ongezond is het zeker: na een nachtdienst slaap je overdag lichter en minder lang. Daardoor neemt je herstelvermogen af en raakt je hormoonhuishouding uit balans waardoor het risico op overgewicht, hart- en vaatziekten en luchtwegeninfecties toeneemt.

Gelukkig doet alleen al een powernap van 10 tot 25 minuten wonderen. Of plan een fullcycle nap van anderhalf uur vlak voor je late dienst begint. Dan heb je alvast een volledige slaapcyclus doorlopen waarin je fysiek en mentaal herstelt.

Irma Leijten (ACT-trainer) en Aline Kruit (arts) geven veel bruikbare tips, ook over hoe je omgaat met slaapverpestend gepieker.

Irma Leijten en Aline Kruit, Goede nacht. Lekker slapen & beter presteren bij onregelmatige werktijden, Thema, € 22,95

Hulp voor onzekere kinderen

‘Ik kan niks, niemand vindt me aardig’: de zelfkritiek van kinderen met een lage eigenwaarde is bepaald niet mals. Ouders proberen ze vervolgens vaak van het tegendeel te overtuigen.

Maar een reële dosis zelfwaardering krijg je niet door te horen dat je heus bijzonder of geweldig bent, stelt psycholoog Eileen Kennedy-Moore in Het zelfvertrouwenboek. Wat wél werkt, is de vraag of je wel goed genoeg bent helemaal los te laten.

Kennedy-Moore biedt ouders praktische tools om hun kind hierbij te helpen, gebaseerd op drie fundamentele behoeften: competentie, verbinding en keuzevrijheid.

Ze variëren van het benoemen van het gevoel achter de zelfkritiek (‘Je bent gefrustreerd omdat het niet lukt’) tot het oefenen met het snel maken van kleine keuzes bij besluiteloosheid (‘Welk shirt trek je aan?’). Een waardevol en goed onderbouwd boek voor ouders met onzekere kinderen.

Eileen Kennedy-Moore, Het zelfvertrouwenboek. Help je kind veerkrachtig, sociaal vaardig en met vertrouwen in de wereld te staan, Boom, € 24,95

Burn-out én depressief

Als het leven van Inger Boxsem omver wordt gemaaid door een burn-out, weet ze één ding zeker: dit nooit meer. Toch overkomt het haar acht jaar later opnieuw en er komt ook nog eens een depressie bij.

Een ingewikkelde diagnose, want wat goed is voor het bestrijden van de depressie (bewegen) is slecht voor de burn-out (waarvan je juist moet uitrusten).

In Naar omstandigheden nogal slecht ontwart Boxsem de knopen die tot haar ziekte hebben geleid. Ze schrijft over haar veeleisende werkomgeving, chaotische gezin, de prestatiesamenleving, haar gesprekken met psychologen en opname in een kliniek.

Je leert niet alleen de auteur goed kennen, maar ook jezelf beter te begrijpen. Een absolute aanrader.