Ik heb mijn puberdochter nooit geslagen. Maar nu ze twaalf is en naar de middelbare school gaat voel ik geregeld die neiging.
Mijn puberdochter is namelijk stronteigenwijs, hondsbrutaal, en asociaal als huisgenoot. Voor argumenten lijkt ze niet vatbaar en bevelen negeert ze gewoon. Een flink pak rammel lijkt soms ineens heel aantrekkelijk. Hoe kan ik m’n puberdochter nog corrigeren zonder een tik?
In de puberteit groeit een kind naar onafhankelijkheid en volwassenheid. De bijna automatische gerichtheid van kinderen op de ouders maakt dan plaats voor eigen keuzes. Je puberdochter heeft nog steeds behoefte aan verbondenheid, maar kan het zich niet meer permitteren om zich één te voelen met haar ouders. Dat staat namelijk autonomie en het maken van eigen keuzes in de weg.
Deze zoektocht naar autonomie kenmerkt zich in de vroege adolescentie door het verkennen van grenzen en het nemen van risico’s. Maar ook door dwars en opstandig gedrag. Dat dwarse gedrag is een normaal onderdeel van hun ontwikkeling: pubers zijn immers op zoek naar een eigen identiteit, dwars gedrag hoort daarbij. De adolescent vindt dat hij/zij prima voor zichzelf kan zorgen en dat niemand hem of haar wat kan maken. Recalcitrant, brutaal gedrag en het zoeken naar de grens van wat wel en niet mag, zoals je ziet bij je puberdochter, is in deze fase niet ongebruikelijk.
Uit je vraag maak ik op dat je dochter moeite heeft met zich aan de regels houden. Dit hoeft niet direct verontrustend te zijn. Vaak is regel overtredend gedrag niet zo heel ernstig en hoort het bij het ontwikkelen van een eigen identiteit. Ook het asociale gedrag is kenmerkend voor deze periode. De identiteitsontwikkeling brengt met zich mee dat jongeren veel met zich zelf bezig zijn. Dat kan ten koste gaan van relaties, zoals die met het gezin.
Binnen die egocentrische houding zijn adolescenten tegelijkertijd erg onzeker over zichzelf. Deze onzekerheid wordt vaak gemaskeerd door een stoerheid of een ‘niks aan de hand’-houding, waardoor adolescenten een eigenwijze indruk kunnen maken.
Hoe aantrekkelijk een pak rammel soms mogelijk lijkt, het is verre van effectief. Getuige ook het Chinese spreekwoord dat men het kwaad er nooit uit slaat, maar het er juist in slaat. Net als bij de koppigheidsfase zal uiteindelijk een compromis gevonden moeten worden tussen jouw regels en de opvattingen en wensen van je dochter. Als ouder kan het goed zijn je normen en regels nog eens onder de loep te nemen. Zo kun je bepalen welke echt overeind moeten blijven en welke eventueel versoepeld of aangepast kunnen of moeten worden.
Hoewel het lijkt alsof je puberdochter niets van je wil aannemen, weten we ook dat de meeste pubers graag een goed contact met hun ouders willen. Geef dus niet op, ook al is het moeilijk omdat je dochter toch wel doet waar het zin in heeft. Een adolescent heeft aandacht nodig. Blijf luisteren, praten en overleggen en laat zien dat je interesse hebt in je kind. Adolescenten willen graag dat je ze serieus neemt. Het boek ‘Ik heb ook wat te vertellen’ van Martine Delfos beschrijft hoe je in een goed gesprek met pubers en adolescenten kunt komen.
Voor een kleine minderheid is de adolescentie een stormachtige en conflictueuze tijd. Of hiervan sprake is, kan ik helaas niet uit je vraag opmaken. Het mag echter niet zo zijn dat je dochter je gezin zo onder druk zet, dat je er zelf bijna aan onderdoor gaat. In dat geval is het raadzaam hulp te zoeken zoals bij een Opvoedpoli of Opvoeddesk.
Lees ook 5 dingen die je moet weten over het adolescente brein
