‘Door mondkapjes schatten we situaties negatiever in’

Met de ingang van de mondkapjesplicht in het openbaar vervoer is het opeens een stuk lastiger in te schatten hoe anderen zich voelen. Daardoor zijn we geneigd situaties negatiever te interpreteren, zegt emotie-expert Agneta Fischer. Dat kan volgens haar leiden tot meer spanningen in het OV.

Waar we normaal gesproken iemands hele gezicht kunnen lezen om in te schatten hoe hij of zij zich voelt, moeten we het in het openbaar vervoer vanaf nu alleen nog doen met de bovenste helft. Dat heeft invloed op ons vermogen om gezichtsuitdrukkingen te herkennen, volgens Fischer – tevens hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam. Uit haar onderzoek blijkt dat we vooral positieve emoties minder goed kunnen lezen door gezichtsbedekking.

Kun jij gezichten lezen onder een mondkapje?
TEST
Doe de test »

Kun jij gezichten lezen onder een mondkapje?

Glimlach

‘Bij heel sterke emoties heeft gezichtsbedekking weinig invloed’, stelt ze. ‘Die zie je nog wel aan de ogen en hoor je in de toon van de stem – wanneer iemand breeduit lacht, bijvoorbeeld.’ Maar bij subtielere varianten, zoals een glimlach, wordt het lastiger. En daar bestaan dan ook nog eens veel soorten van. Zo is een verontschuldigende glimlach niet te zien onder een mondmasker. Fischer: ‘Hierdoor interpreteer je een situatie eerder negatief.’

Opvallend: de waarneming van negatieve emoties heeft minder te lijden onder mondkapjes. ‘Negatieve emoties, zoals verdriet, herkennen we niet alleen aan de mond, maar ook aan de ogen’, aldus Fischer. ‘Net als boosheid, die we vooral zien aan het fronsen van de wenkbrauwen.’
Onbewust imiteren we de gezichtsuitdrukking van de ander, zegt ze, zodat we beter begrijpen wat in hem of haar omgaat. Dit wordt in de literatuur ‘emotional mimicry’ genoemd. ‘Ook dát lukt minder goed wanneer je de helft van het gezicht niet ziet, wat zijn weerslag heeft op de mate waarin we empathie voelen voor de ander.’

Spanningen

Fisher verwacht daarom dat de mondkapjes kunnen bijdragen aan spanningen in het openbaar vervoer. ‘Mensen voelen zich sowieso al wat meer gestrest, ook doordat er nu minder zitplaatsen zijn. Dan helpen mondkapjes niet.’

Wat we eraan kunnen doen? Volgens Fisher helpt het al als mensen zich bewust zijn van dit effect. ‘Naast de regels die al gelden, zullen vervoersbedrijven reizigers moeten vragen geduld en mededogen te tonen. Naar elkaar én naar het personeel.’

Emoties lezen is een kunst

Emoties lezen is een kunst

Lees verder

Voor de conducteur zal zijn werk er overigens niet positiever op worden, denkt ze. ‘Misschien heeft hij het niet eens zo in de gaten, maar hij krijgt geen enkele glimlach meer wanneer hij vervoersbewijzen controleert. Dat is aan het eind van de dag toch minder bevredigend.’

auteur

Marloes Zevenhuizen

Mensen inwijden in de wondere wereld van de psychologie – niets vind ik leuker dan dat. En waar kan dat beter dan bij Psychologie Magazine?

» profiel van Marloes Zevenhuizen

Lees ook deze artikelen

De taal van emoties
Kort

De taal van emoties

Brein Woorden kunnen ons iets vertellen over hoe wij gevoelens verwerken. Amerikaanse onderzoekers vroegen twintigjarige en zestig...
‘We bieden een luisterend oor, dat is vaak al genoeg’
Branded content

‘We bieden een luisterend oor, dat is vaak al genoeg’

Gaat het even niet zo lekker? Dan kun je als jongvolwassene bellen of chatten met de Alles Oké? Supportlijn. Geen onderwerp is te...
Instorten na je werkdag – zo ga je om met after-work-meltdowns
Artikel

Instorten na je werkdag – zo ga je om met after-work-meltdowns

Na een lange dag het liefst neerploffen op de bank en niks meer uitvoeren. Geen hobby of sociaal leven, hooguit tv-kijken. Klinkt ...
Instorten na je werkdag – zo ga je om met after-work-meltdowns
Artikel

Instorten na je werkdag – zo ga je om met after-work-meltdowns

Na een lange dag het liefst neerploffen op de bank en niks meer uitvoeren. Geen hobby of sociaal leven, hooguit tv-kijken. Klinkt ...
Column Irene Smit: Het grote vermijden
Column

Column Irene Smit: Het grote vermijden

Ik heb twee vermijdingsstrategieën.
Verdriet slik ik letterlijk weg
Artikel

Verdriet slik ik letterlijk weg

Redacteur Dagmar van der Neut laat haar gezichtsmimiek analyseren
Kun je door mensen heenkijken?
Artikel

Kun je door mensen heenkijken?

Psychologie Magazine vloog naar San Francisco voor een training bij ’s werelds meest deskundige mensenkijker: emotie­specialist...
Wat een verdrietige handen: zo herken je emoties in lichaamstaal
Kort

Wat een verdrietige handen: zo herken je emoties in lichaamstaal

Hoe een ander zich voelt, lezen we moeiteloos af van iemands gezicht. Maar hoe zit dat bij andere delen van ons lichaam?
Wat kun je aflezen aan iemands gezicht?
Artikel

Wat kun je aflezen aan iemands gezicht?

Volgens de wetenschap is er wel degelijk een verband tussen uiterlijk en karakter. Maar: het ligt behoorlijk complex. Wat kun je l...
Column Sterre van Leer: Thuis in je lichaam
Column

Column Sterre van Leer: Thuis in je lichaam

Er is een huis waarin we mogen schuilen van onze geboorte tot onze laatste adem.
117671