Hadden ze dat niet eerder kunnen bedenken? En hoe vertelden ze het?
‘Ik was verliefd op het mooie plaatje’
Andreas Koch (40) vroeg Sophie na anderhalf jaar relatie ten huwelijk, maar twee maanden voor de voltrekking verbrak hij de relatie.
‘Sophie is een prachtige, sterke, ambitieuze vrouw. Daar viel ik voor. Maar ze komt uit een conservatief Brits gezin. Ze wilde dat ik carrière zou maken, om de kostschool voor onze toekomstige kinderen te kunnen betalen. En ook omdat het zo hoorde. Dat ik een eigen bedrijfje had, maakte haar onzeker.
Zij zat in Londen, ik in Amsterdam. De weekends brachten we door op het Engelse platteland. Geweldig, maar de voorspelbaarheid ervan ging me tegenstaan. Toch vroeg ik haar ten huwelijk. Sophie wilde graag settelen, kinderen krijgen, en ik ook.
Ik had een ring voor haar laten maken, een symbool voor hoe ik haar zag. Ze was onder de indruk, maar wilde liever een traditionele ring. We zijn hem gaan ruilen. Ze vond ook dat ik haar vader om haar hand moest vragen. Trouwen zet alles op scherp. Wat iemand echt belangrijk vindt, wordt ineens heel duidelijk. Wij stonden tegenover elkaar in wat we belangrijk vonden.
Op een ochtend werd
ik wakker en dacht: ik ben vooral verliefd op dat mooie plaatje van twee mooie mensen, een fijn huis, prachtige kinderen; maar het is niet echt. Ik had gehoopt dat ik Sophie kon veranderen, losser kon maken. Net zoals zij wilde dat ik meer ging voldoen aan haar conservatieve ideaalbeeld. “Andreas, je verliest jezelf,” zei zelfs mijn diplomatieke vader een keer. Nu viel het kwartje.
Maar ik zat in de maalstroom van de bruiloft. Dus stelde ik mezelf gerust: zo’n gestructureerd leven is goed voor me. Tegelijkertijd liet ik het erop aankomen. Heel laf eigenlijk. Ik reageerde steeds onverschilliger, totdat ze zei: “Zo werkt het niet.” En overenthousiast riep ik toen: “Je hebt gelijk. We moeten niet trouwen.” En dat was het. De manier waarop verdiende geen schoonheidsprijs, maar duidelijk was het wel.
Ik schreef haar ouders een brief om het uit te leggen, ik kreeg een heel vriendelijk, begripvol antwoord. De bruiloft werd afgezegd. We hebben iedereen per mail ingelicht. Mensen vonden het dapper, en eerlijk. Daardoor viel de schaamte mee.
Sophie is een tijd heel triest geweest, en zelf was ik ook verdrietig. Vooral omdat ik bij zoiets belangrijks en bijzonders als een huwelijk mezelf zo voor de gek had gehouden.’ (D.E.)
‘Ik zag mezelf in mijn trouwjurk en wist: dit zit niet goed’
Nadine (44) was een jaar samen met Mike toen hij haar ten huwelijk vroeg. Twee weken voor dato zegde ze de bruiloft af.
‘We hadden een relatie op afstand, maar onze liefde ging heel diep. Mike was Chinees, acht jaar jonger, en werkte in Hong Kong; daar had ik hem tijdens een zakenreis ontmoet. Gelukkig moest ik ook daarna vaak zijn kant op.
Omdat we in Nederland zouden trouwen, stortte ik me in mijn eentje op de voorbereidingen. Dat was niet leuk, ik miste hem. Hij kwam met allerlei Chinese rituelen op de proppen voor de bruiloft. Dat alles leidde steeds vaker tot onenigheid. En bij mij sloeg de twijfel toe. Na een ruzie over de vrijgezellenfeestjes was het me ineens duidelijk. Trouwen doe je maar één keer, dan moet je uit volle overtuiging “ja” kunnen zeggen. Ik zag mezelf voor me, in mijn trouwjurk, tegenover hem. En ik wist: dit zit niet goed.
Twee weken voor de grote dag blies ik het af. Mike reageerde vooral teleurgesteld, voelde zich opgelaten naar de buitenwereld. Maar hij zag ook in dat het zo niet ging. We schreven iedereen die we hadden uitgenodigd dat we samen door wilden, maar nog niet klaar waren voor het huwelijk. Een emotionele en pijnlijke tijd volgde. Familie en vrienden hadden zoveel voor ons georganiseerd. Mijn moeder vond het vreselijk om me zo te zien worstelen. Maar aan Mike was ze ook erg gehecht geraakt, hoewel ze elkaar niet heel regelmatig hadden gezien. Het stadhuis, de feestlocatie, de dj, de bloemen, de taart, alles moesten we afzeggen. Het lastigste van alles vond ik het om iedereen weer onder ogen te komen. Gelukkig kregen we heel veel lieve en mooie reacties. Mensen vonden het moedig. “Kies voor jezelf en niet voor de omgeving,” zeiden ze. En zo voelde het ook.
We zijn nog bijna twee jaar samen doorgegaan. Ook toen het onderwerp trouwen wat verder achter ons lag, mocht ik er van Mike niet over praten. Na een tijdje begon de schoen weer te wringen. Mike wilde dat ik er vooral voor hem was; mijn leven was ondergeschikt. Ik had daar moeite mee. Toen is onze relatie alsnog geklapt.
Zeven jaar later vroeg mijn huidige man me ten huwelijk. Het voelde intuïtief heel goed, en dat bleef zo. Het bevestigde dat ik destijds een juiste beslissing heb genomen.’ (D.E.)
‘Voor de familie was het een schandaal’
Janine (38) had drie jaar een relatie met Fred toen hij haar vroeg te trouwen. Een week voor de bruiloft krabbelde ze terug.
‘Ik durfde geen nee te zeggen, zo simpel is het. Ik was dol op Fred, we hadden het heel gezellig samen, ik kon het goed vinden met zijn familie, en hij wilde zo graag trouwen. Ik dacht: ik kan hem nu toch niet teleurstellen!
De bruiloft zou een jaar later plaatsvinden. In dat jaar had ik ruzie met iedereen. Mijn vader vond dat hij van alles te zeggen had omdat hij een deel betaalde. Freds moeder woonde prachtig, dus daar moest het allemaal gebeuren, met trapscène en al. Ze nodigde vijfhonderd mensen uit voor de receptie. Fred wilde ineens voor de kerk trouwen, terwijl hij niet kerkelijk is. Decorum, daar ging het om. Het was één grote farce.
Van dat geld kan ik drie jaar reizen, dacht ik alleen maar. En toen ik trouwjurken paste, wist ik zeker: dit was niets voor mij. Maar ik dacht dat ik niet meer terug kon, en negeerde mijn gevoel.
Onbewust zocht ik een vluchtweg. Ik ging vreemd met een collega. Dat biechtte ik op na een speciale avond waarop mensen prachtige speeches voor ons hadden gehouden. Ik besloot met: “Ik wil niet trouwen.” Fred was totaal van slag. En hield vast als een terriër. Misschien moest het allemaal wat kleiner – prima. We zouden trouwen, punt uit.
Maar voor mij was er geen weg meer terug. Nu ik had uitgesproken wat ik voelde, en wilde, vond ik het naar buiten brengen ervan niet meer zo moeilijk. Vrienden reageerden heel lief. Maar voor Freds familie was het een groot schandaal. Ik had hen diep gekwetst. Mijn familie accepteerde het, maar reageerde vreemd: er werd niet meer over gesproken.
Fred en ik zijn nog op huwelijksreis gegaan, dat vond iedereen wel gek. Maar het was erg leuk. Misschien wilde ik alleen niet trouwen, maar wel met hem samen zijn, dacht ik nog. Maar toen hij me onder druk zette om weer te gaan samenwonen, sloeg de twijfel opnieuw toe. Ik durfde de knoop pas door te hakken toen ik verliefd werd op een ander. Ik voelde me bevrijd. Toch heeft het nog lang geduurd voor ik hem kon loslaten. Fred begreep niet waarom het niet lukte tussen ons, maar toen hij met een ander trouwde hield hij erover op.’ (D.E.)
‘Ik dacht dat de verliefdheid misschien nog zou komen’
Samira (26) was 18 toen ze zou gaan trouwen met Mohammed, die ze een half jaar kende. Tot drie keer toe zegde ze de bruiloft af.
‘De eerste twee keer dacht ik nog: dit kan ik niet maken, alles is betaald. Maar de derde keer kon het me niets meer schelen. Ik wilde mijn leven niet delen met iemand voor wie ik bang was. Ik belde de dj af en liet de jurk uit Dubai op Schiphol liggen. De telefoons begonnen meteen te rinkelen, er werd enorme druk op me uitgeoefend. Voor Marokkaanse families is er pas rust als een meisje getrouwd is.
Ik had Mohammed leren kennen via een vriendin. Hij vond me leuk; ik twijfelde. Een week lang belde hij iedere dag, kwam met bossen rozen langs en deed alles om me te charmeren. Ik was niet verliefd maar dacht dat het misschien nog zou komen.
Toen zijn ouders bij de mijne om mijn hand kwamen vragen, had mijn vader bedenktijd nodig. Hij wilde dat ik me verder zou kunnen ontwikkelen. Mohammed kwam uit een Berbergezin; Berbers zijn traditioneel als het gaat om de rol van de vrouw. Uiteindelijk stemde mijn vader in. Daarna kreeg Mohammed last van stemmingswisselingen. Hij was vaak boos en soms zelfs agressief. Ik zag het huwelijk steeds minder zitten. Maar als ik dat liet merken, werd hij nog bozer en onzekerder. Hij deed heel bezitterig. Ik mocht niet naar andere mannen kijken. Op een avond kroop ik bij mijn moeder in bed en huilde: “Mam, ik wil deze man niet.” Maar wat kon ik van haar verwachten? Ze had zichzelf ook altijd weggecijferd. Ik voelde me steeds eenzamer. De ruzies liepen hoog op en ik vroeg me af: wil hij met me trouwen om mij, of om de eer van zijn familie te redden? Want als ik het huwelijk zou afblazen, zou hij zich kapotschamen. Achteraf denk ik vaak: ik had nooit zo jong al voor een huwelijk moeten kiezen. Je weet nog zo weinig en je voelt je onzeker.
Uiteindelijk zijn we alsnog getrouwd op een nieuwe datum, vlak voordat ik 19 werd. Ik had geëist dat Mohammed in therapie zou gaan voor zijn woedeaanvallen. Daar bleek dat hij het moeilijk vond om me als zijn gelijke te zien. Dat kwam voor een deel door zijn opvoeding. Ik hield voet bij stuk; ik wilde me verder ontwikkelen tot een zelfstandige vrouw met een eigen mening. Hij ging steeds meer inzien dat hij me daarin niet kon veranderen en respecteerde dat. Inmiddels heb ik samen met hem een zaak en twee kinderen.’
‘Hij is nog steeds charmant. En onbetrouwbaar’
Liesbeth (35) was twee jaar samen met Bart toen ze besloten te trouwen, maar er kwam steeds iets tussen. Toen het na jaren zover was, deed ze een ontdekking.
‘Bart was adembenemend knap en innemend. Binnen 24 uur hadden we een relatie. Hij studeerde in Groningen, ik in Utrecht, maar we deden er alles aan om elkaar te zien. Na een paar jaar was ik zwanger. Ongepland, maar wat waren we blij. We besloten samen dat we wilden trouwen.
Maar mijn zwangerschap, het prille ouderschap en onze studies stonden steeds in de weg. Tommie was bijna 3 toen we een datum prikten.
Kort voor de bruiloft gaf mijn moeder een getuigendiner. Die middag werd Bart gebeld. Hij kon niet mee, zei hij nerveus, hij had iets belangrijks te bespreken in Groningen. Ik was met stomheid geslagen.
“Wat was er nou zo dringend?” vroeg ik de volgende dag. Hakkelend kwam het hoge woord eruit. Bart had enorme schulden. Hij was al jaren geleden gestopt met studeren. Hij werkte in een kroeg. Alleen zijn liefde voor mij en Tommie was echt, zei hij. Misschien gek, maar dat geloofde ik ook. Dat kun je niet veinzen.
Ik heb zijn familie en vrienden ingelicht. En hij moest van mij het hele verhaal aan mijn familie en vrienden vertellen. Iedereen was perplex. Zo’n geweldige man, hoe kon dat nou? Dat ik nooit iets had gemerkt van al die leugens hield ook mij nog lang bezig.
Bart was mijn grote liefde, maar ik zag geen toekomst met een pathologische leugenaar. Dan maar liever alleenstaande moeder. Ik zei het huwelijk af. Boos was ik nauwelijks, ik zag hem in één klap als een patiënt.
Ik werd heel pragmatisch. Bijna als een machine annuleerde ik alles, regelde de voogdij, zorgde dat er mensen waren die Bart konden opvangen. Hij voelde zich enorm schuldig, en schaamde zich. Hij liet mijn daadkracht gelaten over zich heenkomen, schikte zich gewillig.
Toen hij weg was kwam er een grote leegte over me. Ik deed niets behalve plaatjes uit tijdschriften scheuren en inplakken. Plaatjes van alles wat ik mooi vond. Ik maakte een soort moodboard van een leven dat ik nooit zou hebben. Dat klinkt misschien verdrietig, en dramatisch, maar het werkte heel therapeutisch.
Door Tommie zie ik Bart nog steeds. Meestal gaat dat prima. Hij is een lieve vader. Nog steeds charmant ook. En onbetrouwbaar.’ (D.E.)
Nadine, Janine, Liesbeth en Samira heten in werkelijkheid anders. Hun namen zijn bij de redactie bekend.
Een levensbeslissing zet je op scherp
Het klinkt als een ware nachtmerrie: je staat op het punt te trouwen en dan maakt je geliefde het uit. Maar getuige de interviews op de vorige pagina’s is het al net zo’n nachtmerrie voor degene die opstapt. Soms is een dergelijk rigoureus besluit duidelijk verklaarbaar. Een van de twee is bijvoorbeeld verliefd op een ander, of blijkt verslaafd. Als zo’n duidelijke reden er niet lijkt te zijn, verklaart de buitenwereld een onverwachte breuk graag met ‘bindingsangst’. Dat is een misvatting, zegt psycholoog en relatietherapeut Marcelino Lopez. ‘Mensen met bindingsangst willen voorkomen dat een ander te dichtbij komt, of dat ze verlaten en gekwetst worden als de relatie misloopt. Ze stappen daarom vroegtijdig uit een relatie, en dat is meestal veel eerder dan in aanloop naar een huwelijk.’
Meer dan om bindingsangst gaat het om een bewustwordingsproces, waarbij steeds duidelijker wordt dat de aanstaande toch niet de ware is. Waarom komt dat proces soms pas zo laat op gang? Lopez: ‘Het moment van het aanzoek kan heel anders voelen dan wanneer het trouwmoment daar is. Daarbij zetten grote beslissingen, zoals kinderen krijgen, van baan veranderen en ook een huwelijk, mensen soms ineens op scherp,’ vervolgt hij. ‘Kleine aanleidingen, zoals de reacties van anderen of het uitnodigen van gasten, helpen iemand ineens over de streep.’
Mariska Hulscher, voorheen tv-presentatrice, is relatie- en scheidingscoach bij haar eigen praktijk De Relatiecoach. Zelf beëindigde ze haar relatie kort nadat ze was getrouwd. ‘Je kunt best lang tevreden doormodderen in een relatie waarin je niet echt gelukkig bent,’ zegt ze. ‘Het voelt veilig, het is vertrouwd. Maar door een aanstaand huwelijk ga je er plotseling anders naar kijken. Is dit wat je de rest van je leven wilt? Soms groeit door die vraag een gevoel van onbehagen en slaat de twijfel toe.’
Diep van binnen weten mensen doorgaans goed wat ze voelen, zegt Hulscher, maar vaak neemt hun verstand de overhand. ‘De twijfel geeft hun zo’n ongemakkelijk gevoel dat ze steeds weer argumenten bedenken om hem de kop in te drukken. “Het zal wel koudwatervrees zijn” en “Iedereen vindt hem zo leuk, dus wat zeur ik nou.”‘ Alles lijkt op zo’n moment beter dan je geliefde alsnog te moeten afwijzen.
‘Het besluit toch niet te gaan trouwen heeft zoveel consequenties, dat alles gewoon laten doorgaan heel verleidelijk is,’ beaamt Lopez. ‘Mensen durven soms pas “Stop!” te zeggen als er geen “misschien” meer mogelijk is, maar het letterlijk “ja” of “nee” is.’ De omgeving speelt daarbij volgens Hulscher vaak een belangrijke rol. ‘De verwachtingen van andere mensen, en ook hun inspanningen er een mooie dag van te maken, gaan meewegen en vertroebelen het ware gevoel nog meer.’
Het is van het grootste belang te achterhalen wat je werkelijk voelt, zegt ze. ‘Stel je voor dat alles weer openligt. Is deze stap dan echt wat je wilt? Kun je in deze liefde zijn wie je bent, en je ontwikkelen op een manier die bij jou past? Uiteindelijk schiet niemand er iets mee op als je in een ongelukkig huwelijk zit.’
Dat sommige partners de relatie zelf nog wel een kans geven na zo’n besluit vindt Lopez verbazend. ‘Als op het moment suprême alles in je “nee” roept, lijkt dat toch heel duidelijk. Misschien moeten mensen erg wennen aan zo’n plotselinge breuk en kunnen ze of willen ze elkaar niet meteen loslaten.’ Hulscher: ‘Ze denken: misschien redden we het best nu de druk eraf is. Maar de twijfel kan gewoon doorgaan, ook als het huwelijk wordt afgeblazen. Het is belangrijk dat die twijfel goed wordt onderzocht.’
Dat kan leiden tot gesprekken die de partners nader tot elkaar brengen, waardoor de relatie alsnog standhoudt, aldus Lopez. Toch is de kans dat het misloopt, aanzienlijk. Niet eens zozeer omdat er door de afwijzing een vertrouwensbreuk is ontstaan; vertrouwen kun je terugkrijgen. Eerder doordat zo’n radicaal ‘nee’ meestal vanuit iemands diepste gevoel komt. Dat betekent dat een gelukkig huwelijk er echt niet in zit. Deirdre Enthoven[/wpgpremiumcontent]