Kinderen zijn zeer gevoelig voor de manier waarop we met ze omgaan. Als ouders voelen we dat aan en dat is een van de redenen waarom we onze kinderen vaak complimenten geven. We gaan ervan uit dat hun zelfvertrouwen en hun zelfbeeld daarvan groeit, waardoor ze steviger in de wereld komen te staan. Maar dat is maar ten dele waar. Complimenten kunnen kinderen zekerder van zichzelf maken, maar – vreemd genoeg – ook onzekerder.
Identiteit
Als we bijvoorbeeld vaak tegen een kind zeggen dat het slim is, dan wordt dat zijn of haar identiteit: ik ben slim. Doet dat kind een keer iets dat niet zo slim is, dan raakt die ervaring aan de kern van wat het kind voor zichzelf inmiddels ‘is’ en dat frustreert. Uit onderzoek blijkt dat kinderen die gewend zijn om te horen dat ze slim zijn, gemiddeld vaker opteren voor een makkelijke opdracht boven een moeilijke, als ze de keus hebben. Met het kiezen van de makkelijke opdracht verhogen ze immers de kans op een hoog cijfer en daarmee bevestigen ze nog eens extra hun slimme identiteit.
En dan kan een kind ook nog ‘complimentverslaafd’ worden: het onderneemt zijn acties niet meer omdat het dat leuk vindt, maar omdat het hoopt op een compliment. Dus: die tekening wordt gemaakt voor het compliment dat erop zal volgen.
Realistisch
Dat wil allemaal natuurlijk niet zeggen dat we niet aardig tegen onze kinderen kunnen zijn. Een warm gezin is een geweldige voedingsbodem voor de sociaal-emotionele ontwikkeling van een kind. Maar er mag ook milde kritiek zijn. Die twee moeten in een zekere verhouding tot elkaar staan, om te voorkomen dat je kind een onrealistisch zelfbeeld krijgt. Het narcisme onder de westerse jeugd neemt toe en dit is een van de verklaringen daarvoor.
Training Positief opvoeden voor puberouders
- Positief contact maken met je kind
- Omgaan met je eigen emoties én die van je kind
- Afspraken maken en grenzen stellen
€ 79,-
Ook is het belangrijk om je bewust te zijn van het soort compliment dat je geeft. Dus als je tekenende dochter verwachtingsvol naar je kijkt, zeg je bijvoorbeeld: ‘Wow, op die zon heb je volgens mij goed je best gedaan en hij kleurt ook mooi bij die wolken.’ Het gaat immers niet om iets wat je kind heeft gedaan (een tekening gemaakt) en niet om wie het ‘is’ (een goede tekenaar), maar je waardeert de moeite die het heeft gedaan. En bij het slimme kind uit het andere voorbeeld zeg je iets als: ‘Dat heb je slim aangepakt’, of: ‘Wat goed dat je dat boek helemaal hebt uitgelezen.’ Zo moedig je het aan om doorzettingsvermogen te ontwikkelen, een belangrijke vaardigheid in het leven.
‘Ik hou van je’
En hoe zit het dan met ‘Ik hou van je’, een zinnetje dat sommige ouders wel tien keer per dag zeggen en dat toch ook een soort compliment in zich heeft? Daarmee draag je bij aan die warme voedingsbodem die een gezin kan zijn. Maar het zou natuurlijk zonde zijn als je het zo vaak zegt dat het zijn betekenis verliest.