kinderopvang
Doen crèches wel wat aan socialisering?
– ‘Als ik een gemiddeld pedagogisch beleidsplan lees, denk ik: ja, daar was ik het in 1954 mee eens geweest. Individualiseren, de eigen ontwikkeling centraal. Dat klinkt allemaal mooi, maar in een samenleving waarin we opgezadeld zitten met veel te veel “ikjes” zouden we socialiseren juist weer hoog op de agenda moeten zetten. Het kinderdagverblijf is dé plek waar we kinderen dat groepsbewustzijn kunnen bijbrengen. Ik denk dat crèches zich moeten onderscheiden van tante Mathilde die besluit vijf kinderen in huis te nemen. Ze zijn tenslotte twee keer zo duur. En waarin kan een kinderdagverblijf zich beter onderscheiden dan met “de groep”?’
Kinderdagverblijven bestaan toch al uit groepen?
– ‘Ja, maar wat doen ze ermee? Als je het woord “pedagogisch beleidsplan” op Google intikt, krijg je ontelbaar veel hits. Voeg je het zoekwoord “groep” toe, dan worden het er meteen veel minder.’
Kún je kinderen van die leeftijd wel groepsbewustzijn bijbrengen?
– ‘Ja. Kinderen reageren al heel vroeg op het wel en wee van andere kinderen. Je kunt dat stimuleren met leidsters die zich bewust zijn van de kracht van een groep.’
Hoe dan?
– ‘Wij gebruiken nu een kinderdagverblijf in Nistelrode als
kweekvijver. Als daar een kindje ziek is, staan we er met zijn allen bij stil. Moeten we iets doen voor Basje? Een tekening maken of even bellen? En als er dan getekend wordt, geven we niet ieder zijn eigen vel, maar maken we soms juist één grote tekening. Je kunt ook denken aan speelgoedbeleid. Niet voor iedereen een eigen driewieler, maar één driewieler met aanhangwagen waarmee ze samen moeten spelen. Dan leren ze veel beter hun beurt te nemen. Ze hebben in Nistelrode op initiatief van de leidsters nu ook geen persoonlijke groeiboeken meer, alleen een groepsboek met een verslag van die dag. We proberen coöperatie te belonen in plaats van individualisme. Geen aai over de bol voor een mooie tekening, maar als ze iets in het belang van de groep hebben gedaan.’
Maar kinderen zijn in die fase toch op zichzelf gerichte wezens? Die begrijpen toch pas later dat je meer bereikt door je aan te passen aan de groep?
– ‘Het gaat niet over begrijpen, het gaat over gevoeligheid voor de omgeving. Een kind is al heel jong gevoelig voor wat werkt en wat niet. Als een kind met anderen wil spelen, moet het “invoegen”. Een vaardigheid die je hele leven terugkomt – bij een nieuwe baan, een nieuwe school. Het lukt zelfs volwassenen vaak niet om in een vergadering goed in te voegen. Je kunt daar als kinderdagverblijf op inspelen.’
Veel moeders in Nederland denken dat een kind beter thuis kan zitten dan op een kinderdagverblijf. Is dat dan onterecht?
– ‘Ja. Een goed kinderdagverblijf is beter dan één op één bij moeder thuis. Kinderen voeden elkaar veel meer op dan ouders ze opvoeden. Het kinderdagverblijf is tegenwoordig de plek waar ze de vaardigheden meekrijgen die ze vroeger opdeden in het grote gezin of op straat.’ n
Steven Pont schreef een nieuw pedagogisch beleidsplan voor kinderdagverblijf De Benkamin in Nistelrode: Niet alleen op e wereld. Van individualisering naar socialisering. Zijn ervaringen met de nieuwe methode worden gebundeld in een boekje met aanbevelingen voor kinderdagverblijven in het hele land.