De gordijnen dicht, bij de kachel kruipen en binnenblijven. Het klinkt als dé oplossing voor iedereen die opziet tegen korte, donkere dagen: een winterslaap.
‘Winterrust,’ corrigeert neurowetenschapper Roelof Hut van de Rijksuniversiteit Groningen. ‘Grote zoogdieren zoals wij kunnen namelijk geen winterslaap houden. Een hamster kan best afkoelen tot omgevingstemperatuur, maar grotere dieren zou het te veel energie kosten om weer op te warmen tot 37 graden. Beren bijvoorbeeld blijven daarom een stuk warmer, en daarmee een stuk wakkerder.’
Wakker en actief
Hut is chronobioloog en weet veel over hoe zoogdieren zich aanpassen aan de wisseling van de seizoenen. ‘Beren kunnen iets wat mensen niet kunnen: hun stofwisseling sterk verlagen, waardoor hun lichaamstemperatuur zo’n 32 graden wordt, en hun hartslag, ademhaling en spierreacties sterk vertragen.’
Hoe beren dat precies doen, weten we nog niet. En zolang we dat niet weten, doen we het ze zeker niet na. ‘Maar waarom zouden we ook?’ zegt Hut. ‘Wij mensen hebben van nature helemaal geen neiging om december duttend door te brengen. Als winterrust echt bij ons paste, zouden er wel observaties bekend zijn van primitieve volkeren die ’s winters de stekker eruit trekken.’
Natuurlijke aanpassing
En zulke rustperioden zijn nog nooit gezien, weet de chronobioloog. ‘Niet bij de Inuit boven de Noordpoolcirkel, niet bij Noord-Amerikaanse indianenstammen. Zij bleven en blijven ’s winters gewoon wakker en actief. Het donker weerhoudt ze er bijvoorbeeld niet van te gaan jagen.’
Wij noorderlingen zijn dus in staat ons aan te passen aan de lichtcondities in onze regionen. De winter is zelfs een uitstekende periode om je natuurlijke ritme te vinden. Uitgerust de winter doorkomen is een kwestie van je dagritme aanpassen.
Winterse voorbodes
Het zijn niet alleen de veranderingen in het licht die de overgang naar het winterseizoen inluiden. Als je erop let, ervaar je overal de voortekenen van deze ingetogen periode.
In de Oostenrijkse bergen kondigen de kou en de heldere lucht al aan dat er sneeuw gaat vallen. Je kunt de naderende ijskristallen als het ware ruiken. Bergen, bossen, meren en steden verdwijnen onder een glinsterende, witte deken, en daarmee glijdt ook een zekere stilte over het landschap. Geluiden klinken gedempt, alsof ze in watten zijn verpakt.
Bij iedere ademteug in de zuivere winterlucht treedt er als vanzelf een weldadige rust in. Haast ongemerkt wordt ook je eigen ritme langzamer. En dat voelt ontzettend goed.
Beeld: Österreich Werbung / Nina Baumgartner
Opwarmen in de winter
Buiten valt veel te halen. Daglicht en frisse lucht, maar ook ontspanning, energie, plezier en inspiratie. In de natuur hoef je nergens aan te denken, alleen maar te genieten van het moment. In Oostenrijk is de natuur overal. We halen de weldaad van sneeuwwandelen en heilzaam baden graag voor je dichtbij.
In het knisperend winterse digitale magazine Op adem komen – dat we maakten in samenwerking met het Oostenrijks Toeristenburo – vind je volop inspiratie:
- Winterfit – zo kom je wakker de winter door
- Makkelijker dan mediteren – hoe bewust ademhalen je zenuwstelsel ontspant
- Afkoelen als oppepper – de helende kracht van vrieskou
- Leer de hemel lezen – wat sterren je vertellen