Tiger Woods heeft heel wat mensen teleurgesteld. Zijn succes op de golfbaan combineerde hij met een imago van grote zelfdiscipline en familietrouw. Het nieuws van zijn vele seksuele escapades heeft dit beeld verbrijzeld en hem zodoende heel wat lucratieve neveninkomsten gekost. Het kón ook niet anders, zegt men nu: het blijft toch een man! Zodra mannen aanzien verwerven is overspel toch onvermijdelijk? Dat kan wel zo zijn, maar we moeten niet vergeten dat zulk gedrag vrouwelijke deelname vereist.

Ook biologen letten vaak uitsluitend op de mannelijke kant. Bij alle soorten kunnen mannetjes hun nakomelingschap vergroten door met meerdere vrouwtjes te paren, terwijl deze weg voor vrouwtjes niet openstaat. Logisch dus dat mannetjes naar vrouwtjes op jacht zijn. De kerels die daar het best in zijn, zaaien hun zaad het verst.

Nou is dit een goede verklaring voor mannelijk gedrag. Bij elke paarvormende soort – en wij mensen horen daar nog steeds bij – vereist overspel echter twee partijen. Het kan dus niet alléén aan de mannen liggen. Dat bleek weer eens nadat onderzoekers hadden vastgesteld dat mannelijke studenten twee keer zoveel seksuele partners hebben als vrouwelijke studenten. Iedereen kan op zijn vingers natellen dat hier iets niet klopt, en computermodellen hebben dat inderdaad bevestigd. Het blijft me een raadsel hoeveel vertrouwen psychologen in antwoorden op vragenlijsten hebben. De aap kwam uit de mouw toen men studenten op een leugendetector aansloot voordat ze vragen over hun liefdesleven moesten beantwoorden. Het apparaat was niet echt, maar had veel draden en metertjes zodat de studenten erin trapten. Deze keer bleken de meisjes net zoveel partners te hebben als de jongens! De jongens bleven bij hun oude aantal, maar het geheugen van de meisjes was ineens enorm opgefrist.

Onze samenleving verwacht trouw bij vrouwen en meer seksuele vrijheid bij mannen, maar op jonge leeftijd zien we dit verschil nauwelijks. We nemen graag aan dat dat verandert met de leeftijd, maar is dat wel zo? DNA-onderzoek aan baby’s op kraamafdelingen geeft aan dat dit nogal meevalt (of tegenvalt, naargelang je ertegenaan kijkt). Bijna 5 procent van de kinderen in de westerse wereld blijkt van een andere man te zijn dan degene die denkt dat hij de vader is. Ontrouw is dus nauwelijks een puur mannelijke kwestie.

Van dieren kennen we hetzelfde verhaal. Dit kwam voor het eerst aan het licht bij ­pogingen in de jaren zeventig om de populatie van paarvormende zangvogels te beperken. Door grote aantallen mannetjes te steriliseren dacht men paartjes te bewegen steriele eieren te bebroeden. Maar tot schrik van de onderzoekers bleek de meerderheid der nesten vruchtbare eieren te bevatten, hetgeen natuurlijk aangaf dat de vrouwtjes meer ondernemend waren dan was gedacht.

En dan is er de onsterfelijke uitspraak van een studente van Konrad Lorenz, de beroemde Oostenrijkse zoöloog, die zijn geliefde ganzen graag afschilderde als trouw tot de dood. De studente had regelmatig stiekeme paringen gezien tussen ganzen die verder niks met elkaar hadden en met een andere partner in de ‘echt’ verbonden ­waren. Toen ze dit aan Lorenz meldde, verzachtte ze de klap door eraan toe te voegen: ‘Ganzen zijn ook maar mensen.’[/wpgpremiumcontent]