Met dit boek ga ik het niet eens zijn, verwacht ik als ik de eerste pagina’s van Op het gevoel lees. De kersverse hoogleraar sociale psychologie Gerben van Kleef wil daarin het misverstand rechtzetten dat emoties irrationeel zouden zijn. Maar hij slaat wel erg ver door naar de andere kant; alsof je nooit ‘overmand’ kunt raken door heftige emoties, alsof je nooit de controle verliest als je boos bent. Nou, ik wel! Ook noemt hij het boeddhisme als een stroming die het zou aanmoedigen om emoties uit te bannen, en dat klopt zeker niet.

Maar de rest van zijn verhaal blijkt vervolgens een lekker opgeschreven, goed onderbouwde en genuanceerde uiteenzetting over hoe we elkaar beïnvloeden met onze emoties. Ik neem al mijn eerdere reserves weer terug en word enthousiast.

Met het ene na het andere interessante onderzoek laat Van Kleef zien hoe sterk ons gedrag wordt bepaald door de emoties van anderen. Wanneer een collectant ons bijvoorbeeld teleurgesteld aankijkt nadat we iets in zijn busje hebben gedaan, zijn we bereid om het dubbele te geven. Terwijl we bij een boze blik ons geld het liefst weer zouden terugpakken.

Maar boosheid kan ook goed uitpakken, legt Van Kleef uit. Bijvoorbeeld

in onderhandelingen: na een boze reactie doet de tegenpartij ineens veel grotere concessies. Interessant is dat boosheid vooral werkt als je een persoon voor je hebt die geneigd is veel over dingen na te denken, die zich dus iets van je woede aantrekt. In werksituaties geldt hetzelfde: boos worden laat vooral nadenkende werknemers harder werken. Mensen die niet zo diep nadenken en vanuit hun onderbuik reageren, zijn juist geneigd om de emotie van de leider over te nemen. Boosheid maakt ook hen boos. Daarom zijn zij weer beter af met een blije baas die hen enthousiast maakt.

Allemaal zinnige informatie die direct toepasbaar is in de praktijk. Hoewel ik niet hoop dat de hoofdredacteur dit nu leest en denkt: even een donderpreekje houden. Want ik ben zo’n nadenkend persoon die dan nóg harder zou gaan werken.

Gerben van Kleef, Op het gevoel, Atlas-Contact, € 19,95