Ongeveer de helft van de Nederlanders is te dik: 51 procent van de mannen en 42 procent van de vrouwen. En wie te dik is moet meer bewegen en minder eten – een boodschap die door voedingsdeskundigen op vele manieren wordt gebracht. Als je wel wat hulp kunt gebruiken bij het afvallen, lees dan verder.

‘Je bent meer dan je uiterlijk alleen’

‘Je bent meer dan je uiterlijk alleen’

Ellen voelt zich iedere keer ellendig naast de mooie moeders op het schoolplein. En Petra denkt dat ...

Lees verder

Waarom eten we te veel?

Psychologen willen natuurlijk weten waarom we te veel eten. Dat is omdat we worden gebombardeerd door signalen die ons opdragen te eten. En omdat de meeste mensen helemaal niet in staat zijn zich na elke hap af te vragen of ze al genoeg hebben. Bovendien wordt het signaal van verzadiging pas na twintig minuten ontvangen. De meeste maaltijden duren niet eens zo lang.

Elke dag nemen we zo’n tweehonderd beslissingen over onze voeding. Welk broodbeleg, hoeveel boterhammen, wat drinken we erbij, nog eens opscheppen, wel of geen toetje? De meeste van die beslissingen gaan onbewust.

Het is daarom dat de meeste diëten in eerste instantie zo goed aanslaan. Of we nu het aantal calorieën beperken, koolhydraten schrappen of alleen nog tomatensoep eten, wie op dieet is denkt bewust na over elke hap. Dat dat werkt, en dat iedereen kan afvallen, bewees een Amerikaanse hoogleraar aan zijn studenten in een persoonlijk experiment. Gezond is anders, maar het lukte: op een dieet van koekjes en zoutjes werd hij in twee maanden dertien kilo lichter.

Hoe kun je blijvend afvallen?

Uit een recente publicatie blijkt dat 95 procent van alle mensen die door een dieet afvallen daarna weer net zo veel aankomen. Daarbij houdt de snelheid waarmee ze afvallen, direct verband met de snelheid waarmee ze weer in gewicht toenemen. Wie op wonderbaarlijke wijze in een week vijf kilo kwijtraakt, zal op even wonderbaarlijke wijze ook in een week weer vijf kilo aankomen.

Training Gezond en energiek in 10 stappen
Training

Training Gezond en energiek in 10 stappen

  • Stap voor stap naar jouw optimale leefstijl
  • Niet voor even, maar voor de rest van je leven
  • In samenwerking met hoogleraar Ingrid Steenhuis
Bekijk de training
Nu maar
99,-

Tot zover het slechte nieuws. Het goede nieuws is dat blijvend afvallen iets is wat valt te leren met wat hulp. Het duurt alleen wat langer dan we zouden wensen. Dat komt doordat lichter worden een leerproces is, en geen eenmalige prestatie. Daar zit precies de denkfout bij iedereen die zo ontzettend zijn best doet om wat kilo’s kwijt te raken, zegt psycholoog Arjan van Dam, auteur van De kunst van het falen. Bij het afvallen, betoogt hij, gaat het niet om het einddoel – de prestatie – maar om het leerdoel.

Leerproces

Wat is het verschil tussen die twee? Een prestatiedoel laat zich makkelijk vertalen naar getallen. Bijvoorbeeld: ik wil over een maand vier kilo lichter zijn, of nog voor de zomer tien kilo afvallen. Als dat doel niet wordt gehaald, is de poging in principe mislukt. Daar zit je dan op het strand met al die extra kilo’s. Te dik én een mislukkeling.

Bij een leerdoel richt je je in eerste instantie niet op wat je wilt bereiken, maar op wat je wilt leren om dat te bereiken. En bij leren horen ook mislukkingen. Wie zichzelf op een rantsoen van drie droge crackers en een eierkoek heeft gezet, leert weinig over gezonde voeding.

Wie probeert te leren om gezond te eten, mag ook weleens een fout maken in de vorm een stukje chocola. Want fouten, zegt Van Dam, horen bij het leerproces. En, nog belangrijker: fouten leveren ook iets op. Ze zetten je ertoe aan om harder je best te doen, of om je strategie aan te passen.

De conclusie: raak niet geobsedeerd door het einddoel, maar richt je aandacht op het proces van gedragsverandering. Afvallen is een veranderingsproces in je hoofd. Blijvend afvallen is bovendien iets wat je kunt leren. En dat gaat nu eenmaal met vallen en opstaan.

Hulp nodig bij het afvallen?

Wil je gezonder eten en meer bewegen met psychologische hulp? De online training Gezond als gewoonte  van de Psychologie Academy helpt daarbij. Ingrid Steenhuis, hoogleraar Preventie aan de Vrije Universiteit van Amsterdam ontwikkelde samen met Psychologie Magazine een training waarbij je gaat werken aan gedragsverandering. Je krijgt tips, oefeningen, informatie en video’s en werkt onder andere aan een aanvalsplan voor moeilijke momenten.

Bron: Arjan van Dam

Hulp bij het afvallen: de eerste stappen

1. Bedenk dat afvallen uit verschillende vaardigheden bestaat

Afvallen is op zichzelf geen vaardigheid. Het is iets wat je bereikt wanneer je andere vaardigheden goed beheerst, zoals zelfbeheersing, de motivatie om voldoende te bewegen, inzicht in een gezond eetpatroon.

2. Richt je op het proces, niet op het resultaat

Vergelijk afvallen met de prestatie van een topsporter. Om een topprestatie te kunnen leveren moet een sporter zich niet concentreren op de prijs, maar op dat wat nodig is om die prijs te winnen. Bij afvallen gaat het net zo: richt je niet op het aantal kilo’s dat je wilt verliezen, maar op hoe je kunt leren blijvend je eetpatroon te veranderen.

3. Stel leerdoelen voor jezelf op

Waar wil je beter in worden? Formuleer het als een leerdoel. Vaker nee zeggen als iemand je een gebakje aanbiedt, meer bewegen dan alleen naar je auto op en neer lopen, elke dag groente en fruit eten: je kunt het allemaal leren.

4. Bedenk verschillende strategieën

Wanneer je iets wilt leren is het handig om verschillende strategieën uit te proberen. Lukt het bijvoorbeeld niet om elke dag gezonder te eten, probeer het dan om de andere dag, of alleen op werkdagen. Lukt dat evenmin, ga dan meer bewegen – blijf zoeken naar een manier die voor jou het meest geschikt is.

5. Beloon de inspanningen, niet de resultaten

Wanneer je iets aan het leren bent, is het belangrijker dat je jezelf daarvoor inspant dan wat de uitkomst is. Resultaten kunnen ondanks de inspanning soms tegenvallen. Beloon daarom de inspanning, niet het resultaat. Onthoud: je bent aan het leren!

6. Maak het leuk

Probeer voor jezelf te bedenken hoe je het hele proces leuker kunt maken. Zoek een sport die je graag beoefent, of ga dansen. Maak eten dat je lekker vindt en dat ook nog gezond is. Als je iets leuk vindt, houd je het langer vol.